"Metropolis, το μέλλον μέσα από τα μάτια της κοινωνίας του χθες"

Η επιστημονική φαντασία δεν έμεινε έξω από όλα αυτά, καθώς με τις νέες ιδέες και την νέα πραγματικότητα της βιομηχανικής ζωής στα αστικά κέντρα, επηρεάστηκε αλλά και επηρέασε την εικόνα που έχουμε ακόμα και σήμερα για το μέλλον, τόσο κοντινό όσο και μακρινό. Εκμεταλλεύτηκε την άνθιση του κινηματογράφου και την ίδια την εποχή, με τη λατρεία και τη φοβία για το μέλλον, για να επιτύχει τον σκοπό του. Αποτέλεσμα αυτού, η δημιουργία μιας ταινίας-σταθμού για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, με τον τίτλο Metropolis (1927).

Την ταινία σκηνοθέτησε ο εξπρεσιονιστής Fritz Lang και βασίστηκε στο ομότιτλο βιβλίο της Thea von Harbou, η οποία υπήρξε σύζυγος του, αλλά και σεναριογράφος της ταινίας. Τα γυρίσματα κράτησαν 17 μήνες και άρχισαν πριν την έκδοση του βιβλίου, ενώ η παραγωγή κόστισε περισσότερα από 5 εκατομμύρια μάρκα, ποσό τεράστιο για την εποχή εκείνη, με μια Γερμανία κατεστραμμένη οικονομικά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τις μετέπειτα συνθήκες. Το ύφος της ταινίας είναι μια μίξη επιστημονικής φαντασίας με φουτουριστικά, κυβιστικά, Bauhaus αλλά και γοτθικά στοιχεία. Η ταινία δέχτηκε ανάμικτες κριτικές, με κάποιους να τη χαρακτηρίζουν όμορφη και οπτικά ισχυρή και άλλους να την αποκαλούν ηλίθια με απλοϊκές πολιτικές. Η ταινία αρχικά διαρκούσε 153 λεπτά, γεγονός ανήκουστο για την εποχή, με αποτέλεσμα να μειώνεται σταδιακά η διάρκεια της. Τελικά έφτασε στο τραγικό σημείο των 91 λεπτών για καταλήξει στα 83 λεπτά διάρκειας, έπειτα από συνεχείς λογοκρισίες, είτε για το κομμουνιστικό, είτε για το εθνικιστικό, είτε για το αντικαπιταλιστικό νόημα της. Η αλήθεια είναι ότι κανένα από αυτά τα νοήματα δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα.

Αρκετές προσπάθειες είχαν γίνει ήδη από την δεκαετία του '70 για να διασωθεί η ταινία και να βρεθούν οι "χαμένες" σκηνές. Το 2010 κυκλοφόρησε η ψηφιακή επανέκδοση του Metropolis, περιλαμβάνοντας όλες τις σκηνές που είχαν αφαιρεθεί, με εξαίρεση μόνο μία η οποία δεν περιλαμβάνεται στην τελική έκδοση της. Με την ολοκληρωμένη αυτή επανέκδοση, η ταινία θα χαρακτηρίστει από την UNESCO, ως μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς, καταφέρνοντας να είναι η πρώτη ταινία που περιλαμβάνεται ποτέ στην λίστα!

Η ταινία διαδραματίζεται στο μέλλον (2026) στην πόλη "Metropolis". Οι πλούσιοι βιομήχανοι και οι μεγιστάνες (thinkers), μαζί με τις οικογένειές τους και τους υπαλλήλους τους, ζουν στην κορυφή της πόλης, σε πελώριους ουρανοξύστες. Από την άλλη, οι απλοί εργάτες ζουν υπόγεια, σε εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, χειριζόμενοι τεράστιες και περίπλοκες μηχανές, που τροφοδοτούν την πόλη με οτιδήποτε χρειάζεται, ανά δεκάωρες βάρδιες. Άρχοντας της πόλης, είναι ο αρχιτέκτονάς και εμπνευστής της Joh Fredersen. Ο γιός του, ο Freder, περνάει άσκοπα την ώρα του διασκεδάζοντας σε ένα κήπο, με υπηρέτες και χαρέμι, όταν διακόπτεται από την άφιξη μιας νεαρής και όμορφης γυναίκας, της Μαρίας, η οποία φέρνει μαζί της κάποια ρακένδυτα παιδιά των εργατών, για να αντικρύσουν την πλούσια ζωή των "αδερφών" τους, όπως τους χαρακτηρίζει.

Η Μαρία μαζί με τα παιδιά απομακρύνονται από τον χώρο, αλλά ο Freder γοητευμένος την ακολουθεί στα υπόγεια για της μιλήσει. Εκεί μαρτυρεί την έκρηξη μιας μηχανής, η οποία σκότωνει και τραυματίζει πολλούς από τους εργαζόμενους. Από το σοκ που υπέστη, ο Freder βλέπει μια παραίσθηση, ότι η μηχανή είναι ο αρχαίος Καναανικός θεός Μόλοχ και ότι οι εργάτες γίνονται θυσία σε αυτόν. Έπειτα τρέχει στον πατέρα του για να του μεταβιβάσει όλα αυτά που έζησε.

Ο πατέρας του, ψυχρός και αδιάφορος, ρωτάει τον βοηθό του Josaphat, γιατί ενημερώθηκε για την έκρηξη από τον γιό του και όχι από τον ίδιο. Την ίδια στιγμή ο Grot, ο χειριστής της καρδιάς-μηχανής, φέρνει στον Joh κάποιους κωδικοποιημένους χάρτες που βρήκαν στα πτώματα των εργαζομένων. Ο Joh ρωτάει πάλι τον βοηθό του γιατί δεν το έμαθε από τον ίδιο και έπειτα τον απολύει. Ο Josaphat φεύγοντας προσπαθεί να αυτοκτονήσει, διότι ξέρει ότι από τη στιγμή που τον απέλυσε ο Fredersen, το μέλλον του είναι στα υπόγεια, όμως ο Freder προλαβαίνει και τον αποτρέπει, προσφέροντας του την ευκαιρία να δουλέψει για τον ίδιο και να τον βοηθήσει να εναντιωθεί στον πατέρα του, που δεν νοιάζεται για τους εργάτες και τα προβλήματά τους. Στη συνέχεια ο Fredersen πηγαίνει τους χάρτες στον Rotwang, ο οποίος είναι εφευρέτης, με σκοπό να τους αποκρυπτογραφήσει. Ο Rotwag ήταν ερωτευμένος με την Hel, η οποία τον άφησε για τον Fredersen και αργότερα πέθανε στη γέννα του Freder. Ο Rotwang δείχνει στον Fredersen ένα ρομπότ που κατασκεύασε, το οποίο θα μπορούσε να παίρνει τη μορφή οποιουδήποτε ανθρώπου και κανείς δεν θα μπορούσε να το ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους. Το ονόμασε Machine-man (Maschinenmensch) και θεωρούσε ότι θα είναι ο άνθρωπος του μέλλοντος.

O Rotwang είχε χάσει το δεξί του χέρι, στην προσπάθειά του να φτιάξει τον άνθρωπο μηχανή,  αντικαθιστώντας το με ένα μηχανικό. Οι χάρτες που του είχε δώσει ο Fredersen, έδειχναν ένα σύστημα από κατακόμβες κάτω από τη Μetropolis και οι δυο τους πηγαίνουν για να τις εξερευνήσουν. Παράλληλα ο Freder έχει πάει πάλι στην εργατούπολη με σκοπό να βρει τη Μαρία, ανταλλάζοντας ρούχα με έναν εργάτη, τον 11811, στον οποίο έδωσε οδηγίες να τον συναντήσει στο σπίτι του, στο οποίο τον περίμενε και ο Josaphat. Μετά το τέλος της βάρδιας, ο Freder κουρασμένος ακολουθεί τους υπόλοιπους εργάτες στις κατακόμβες, όπου βρίσκει τη Μαρία να κηρύττει σε ένα ιερό. Οι Rotwang και Fredersen παρακολουθούν το κήρυγμα της Μαρίας από ψηλά, μέσα από μία ρωγμή στον τοίχο.

Η Μαρία απευθύνεται στον κόσμο, λέγοντας την βιβλική ιστορία του Πύργου της Βαβέλ και καταλήγει στην άφιξη ενός "μεσολαβητή – μεσσία", που θα ενώσει την άρχουσα και την εργατική τάξη. Οι εργάτες είναι ανυπόμονοι, λέγοντας πως δεν θα περιμένουν για πολύ ακόμα και θα επαναστατήσουν. Όταν φεύγουν όλοι, ο Freder μένει πίσω και εξομολογείται τον έρωτά του στη Μαρία, καθώς και την πρόθεσή του να αναλάβει το ρόλο του Μεσσία. Ο Fredersen διατάζει τον Rotwang να δώσει τη μορφή της Μαρίας στο ρομπότ, ώστε να μπορέσει μέσω αυτής να "σπάσει" την ενδεχόμενη εργατική επανάσταση. Όμως ο Rotwang έχει άλλα σχέδια και απαγάγει τη Μαρία, δίνοντας τη μορφή της στο ρομπότ και στέλνοντας το στον Fredersen. Απώτερος σκοπός του είναι να σκοτώσει τον Fredersen και να πάρει τη θέση του.

Παράλληλα, η εργατούπολη πλημμυρίζει και η Μαρία μαζί με τον Freder έχουν παγιδευτεί εκεί μαζί με τα παιδιά των εργατών. Ενώ η στάθμη ανεβαίνει, προλαβαίνουν την τελευταία στιγμή και δραπετεύουν μαζί με τα παιδιά από το σύστημα αερισμού της πόλης. Η Μetropolis έχει παραλύσει χωρίς την καρδιά-μηχανή και όλοι έχουν ξεχυθεί στους δρόμους. Η Μαρία και ο Freder πηγαίνουν τα παιδιά στους κήπους, που συναντήθηκαν αρχικά οι δυο τους και ο Freder διατάζει τους υπαλλήλους να αναλάβουν την φροντίδα τους. Στο μεταξύ, η Μαρία-ρομπότ είναι στο "The club of sons", όπου έχει υπνωτίσει την άρχουσα τάξη και έχουν βγει διασκεδάζοντας και αυτοί στους δρόμους. Κάτω στην καρδιά-μηχανή, ο Grot καταφέρνει και πείθει τους εργάτες ότι η Μαρία τους κορόιδεψε και ότι οι πράξεις τους είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο των παιδιών τους. 'Eτσι ηγείται των εργατών οι οποίοι ψάχνουν την Μαρία για να την κάψουν ζωντανή ως εξιλέωση. Εκείνη την ώρα ο Rotwang, που έχει ξεφύγει από τον Fredersen, ψάχνει να βρει την ψεύτικη Μαρία για να συνεχίσει το σχέδιό του. Η αληθινή Μαρία, καθώς είναι έξω από τους κήπους, συναντάται από τους εργάτες οι οποίοι την κυνηγούν. Η Μαρία βρίσκει κάλυψη στον καθεδρικό ναό της πόλης, που κατά σύμπτωση εκεί κρύβεται και ο Rotwang. Η Μαρία-ρομπότ,  καθώς διασκέδαζε στο δρόμο μαζί με την άρχουσα τάξη, βρέθηκε στη μέση του κυνηγητού των εργατών, και έπειτα από μια βίαιη σύγκρουση, οι εργάτες καταφέρνουν να την πιάσουν για να την κάψουν ζωντανή, μη γνωρίζοντας ότι είναι η ψεύτικη. Μπροστά από τον καθεδρικό ναό, στήνουν έναν πρόχειρο σωρό από ξύλα και άλλα εύφλεκτα υλικά και βάζουν φωτιά στη Μαρία.

Ο Freder μαθαίνει για όλα αυτά και πηγαίνει να σώσει τη Μαρία. Φτάνοντας, οι φλόγες έχουν αποκαλύψει το ρομπότ και ο κόσμος είναι σαστισμένος. Στο μεταξύ, ο Rotwang αρπάζει την αληθινή Μαρία νομίζοντας ότι είναι το ρομπότ και την οδηγεί στην οροφή του καθεδρικού. Ο Freder τους βλέπει στην οροφή και ανεβαίνει να σώσει τη Μαρία. Ο Fredersen μαθαίνει ότι κινδυνεύει ο γιός του και σπεύδει στον καθεδρικό. Ο Freder καταφέρνει να νικήσει τον Rotwang ρίχνοντάς τον από την σκεπή, μπροστά στο ακόμα σαστισμένο πλήθος. Οι εργάτες είναι έτοιμοι να λυντσάρουν τον Fredersen, αλλά ο Josaphat τους ενημερώνει ότι τα παιδιά τους είναι ασφαλή και ότι σώθηκαν χάρη στον Freder και την Μαρία. Στα σκαλιά του καθεδρικού ναού, ο Freder εκπληρώνει τον ρόλο του ως μεσολαβητή και ενώνει τα χέρια του πατέρα του με τον Grot.

Η ταινία ξεκινάει με τους εργάτες να αλλάζουν βάρδια, κάτω από τη γη. Όλοι τους είναι ντυμένοι το ίδιο, έχουν το ίδιο βήμα και είναι με το κεφάλι σκυμμένο, σύμβολα υποταγής και καταπίεσης. Καθ' όλη την διάρκεια της ταινίας, οι εργάτες παρομοιάζονται με ανθρώπινο κοπάδι, το οποίο είναι ψυχικά και σωματικά εξουθενωμένο και εύκολα χειραγωγήσιμο. Οι εργασίες είναι απόλυτα μηχανοποιημένες και δεν απαιτούν καθόλου πνευματική εργασία, μετατρέποντας τους εργάτες σε μια προέκταση των μηχανών. Εύλογη είναι και η παρομοίωση των μηχανών με τον θεό Μόλοχ, όπου ήταν συχνή η ανθρωποθυσία.

Όπως τότε, έτσι και τώρα, σκοπός τους είναι να δημιουργούν άβουλες μάζες, χωρίς κριτική σκέψη για να μπορούν να τρανεύουν με ευκολία. Η ταινία θέλει να μας περάσει αυτό το διαχρονικό μήνυμα της βιομηχανοποίησης και του αστικού τρόπου ζωής, όπου οι εργάτες είναι άβουλες μηχανές, χωρίς σκέψη και ενέργεια για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Έτσι φτάνουμε στα γνωστά λόγια "Πόσο καλότυχο για τους ηγέτες, όταν ο λαός δεν σκέφτεται".

Όσο οι εργάτες ζουν σε μια πόλη βαθιά στο υπέδαφος, οι "σκεπτόμενοι" ζουν σε μια λαμπερή ουτοπία, μια θαυμάσια μαρτυρία στα ανθρώπινα επιτεύγματα. Φυσικά, αυτή η ουτοπία δεν μπορεί να συντηρηθεί χωρίς τις μηχανές και τους εργάτες και από την άλλη οι μηχανές δεν θα υπήρχαν χωρίς την ανάγκη να συντηρούν την πόλη. Εδώ βρίσκουμε μια δυαδική σχέση, όπου δύο αντίθετες οντότητες υφίστανται με αμοιβαία εξάρτηση, μια έννοια με βαθύ αποκρυφιστικό νόημα. Η αναφορά του τύπου "όσο ψηλότερα, τόσο χαμηλότερα", που γίνεται στην ταινία, έχει να κάνει με τον ερμητισμό, δηλαδή αντίθετες "ενέργειες" που καθρεπτίζουν η μία την άλλη για να πετύχουν την τέλεια ισορροπία.

Η πόλη ιδρύθηκε και κυβερνάται από τον αυταρχικό Joh Fredersen. Ως δημιουργός και μοναδικός ηγέτης της πόλης, ο Fredersen παρομοιάζεται με τον Γνωστικό Δημιουργό, άλλη μια αποκρυφιστική έννοια για τον δημιουργό και κυβερνήτη του υλικού κόσμου. Στην πρώτη σκηνή, στην οποίαπαρουσιάζεται ο Joh, κρατάει στα χέρια του μια πυξίδα, σύμβολο του μασονικού μεγάλου αρχιτέκτονα. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας ήταν ο δημιουργός και κυβερνήτης του υλικού κόσμου, όπου κυριαρχεί η αμαρτία και τα δεινά.

Η Μαρία είναι μια χαρισματική γυναίκα, η οποία είναι θαυμαστή από τους υπόλοιπους εργάτες. Ασπάζοντας τον πόνο και τη δυστυχία τους και γνωρίζοντας, παράλληλα, ότι ετοιμάζεται μια εξέγερση, η Μαρία κηρύττει ειρήνη, αγάπη και υπομονή, προφητεύοντας τον ερχομό ενός μεσσία που θα λάβει το ρόλο της καρδιάς και θα ενώσει το κεφάλι (thinkers) και τα χέρια (εργάτες). Η Μαρία, στις κατακόμβες, απαγγέλει στους εργάτες την ιστορία του πύργου της Βαβέλ, όπου στην κορυφή θα έγραφε, "Μέγας είναι ο κόσμος και ο δημιουργός του. Και μέγας είναι ο άνθρωπος". Αυτή η δήλωση έχει βαθιά απήχηση στις μυστικιστικές σχολές, στις οποίες διδάσκονταν ότι ο άνθρωπος είχε τη δυνατότητα να γίνει θεός μέσο της διαφώτισης. Στο πέρασμα των αιώνων, μνημεία και αρχιτεκτονικές, χρησιμοποιούνταν για να γνωστοποιούν τις αρχές των μυστηρίων και να επαινούν την ανθρώπινη ιδιοφυΐα. Για τους λόγους αυτούς, είναι πολυάριθμες οι συνδέσεις της μασονίας με τον Πύργο της Βαβέλ. Ωστόσο, "του ενός άντρα οι ύμνοι, έγιναν του άλλου η κατάρα", λέει χαρακτηριστικά η Μαρία. Με άλλα λόγια, το μνημείο που επαινούσε τη μεγαλειότητα του ανθρώπινου πνεύματος, χτίστηκε πάνω στο αίμα και στον ιδρώτα των εργατών, που δεν είχαν ιδέα για το όραμα των αρχόντων. Στην ταινία, το ίδιο συμβαίνει και πάλι. Το όνομα του ημίθεου Joh Fredersen και το επιτελείο του, είναι ο νέος πύργος της Βαβέλ.

Επίσης στην εξώπορτά του υπάρχει ένα πεντάγραμμο, το οποίο παραπέμπει στον πυθαγόρειο μυστικισμό, αλλά και στη μασονία. Στην αρχαιότητα ήταν συνήθης πρακτική να έχουν στις εξώπορτες το πεντάγραμμο, όσοι ασπάζονταν τον πυθαγόρειο εσωτερισμό, ως σημάδι αμοιβαίας αναγνώρισης, εφ' όσων, μόνο μέλη του ίδιου κύκλου μπορούσαν να το απεικονίσουν σωστά. Το όρθιο πεντάγραμμο συμβολίζει την ανάρρωση, τη μαθηματική τελειότητα και τα πέντε στοιχεία της φύσης (γη, νερό, φωτιά, αέρας, αιθέρας), ενώ το ανάποδο πεντάγραμμο συμβολίζει τη διαφθορά αυτών των συμβόλων και τη μαύρη μαγεία.

Αφού ο Fredersen συμβολίζει τους ηγέτες, ο Rotwang συμβολίζει τον απόκρυφο σύμβουλο, τη μυστικιστική οντότητα η οποία είναι κρυμμένη από τον κόσμο, όμως είναι πάντα ιστορικά παρόν. Ο Rotwang είχε χάσει το δεξί του χέρι σε κάποιο από τα πειράματά του. Φυσικά ο συμβολισμός αυτός έχει να κάνει με την "αριστερή διαδρομή", δηλαδή την αποκρυφιστική έννοια της χρήσης της μαύρης μαγείας. Στον δυτικό εσωτερισμό, δύο είναι οι διαδρομές προς τη μαγεία. Η δεξιά διαδρομή και η αριστερή. Συχνά απεικονίζεται με το εκάστοτε χέρι. Η δεξιά διαδρομή συμβόλιζε την λευκή μαγεία και η αριστερή την μαύρη. Τα χαρακτηριστικά της λευκής μαγείας ήταν ότι διαχώριζαν το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα σε τρεις διαφορετικές οντότητες και ήταν προσκολλημένοι στην αντίληψη ενός συγκεκριμένου ηθικού κώδικα και στην πίστη μιας θείας δίκης, όπως το κάρμα ή η Wicca. Αντίθετα, η αριστερή διαδρομή απαξίωνε τις κοινωνικές συμβάσεις και τα status quo, για την πνευματική ελευθερία. Για να το πετύχουν αυτό, έσπαγαν συχνά κοινωνικά ταμπού και λάμβαναν μέρος σε μαγικά όργια και σατανισμό. Ακόμα, αμφισβητούσαν τα θρησκευτικά και τα ηθικά δόγματα, ασπαζόμενοι έναν προσωπικό ηθικό αναρχισμό.

Όταν ο Rotwang δίνει στο ανδροειδές τη μορφή της Μαρίας, την καλεί να πάει στις κατακόμβες και να καταστρέψει το έργο της γυναίκας, βάση της οποίας δημιουργήθηκε "κατ’ εικόνα". Η απάντηση του ανδροειδούς είναι ένα σατανικό χαμόγελο με κλειστό το ένα μάτι.

Πάλι έχουμε μια αναφορά στο απόκρυφο, με το ένα μάτι να συμβολίζει τον νοητικό έλεγχο. Συμβολίζει ότι έχει χαθεί η μισή όραση του κόσμου και έτσι εύκολα μπορεί να χειραγωγηθεί. Όμως, αυτός ο συμβολισμός, στην προκειμένη περίπτωση δεν σημαίνει ότι το ρομπότ χειραγωγείται εύκολα, αλλά αντίθετα χειραγωγεί το ίδιο. Αυτό φαίνεται όταν πηγαίνει στο club "Yoshiwara", όπου εκτελεί ερωτικούς χορούς, με σκοπό να χειραγωγήσει το ανδρικό κοινό του. Εκεί απεικονίζεται ως η πόρνη της Βαβυλώνας και να στέκεται πάνω σε δράκοντα με επτά κεφάλια και δέκα κέρατα, κρατώντας ένα χρυσό κύπελο. 'Ολο αυτό το βάθρο υποστηρίζεται από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα που το σηκώνουν στις πλάτες τους.

Όπως αναφέραμε και αρχικά το νόημα της ταινίας δεν είναι ούτε "να αποτινάξουμε όλες τις ανισότητες και να ιδρύσουμε από την αρχή έναν κόσμο όπου όλοι είναι ίσοι", αλλά ούτε "να γίνουμε δημοκρατικοί και να ψηφίζουμε τον τύραννό μας". Το νόημα είναι να παραμείνουν οι τάξεις ως έχουν αλλά, η άρχουσα τάξη να μην είναι τόσο ψυχρή και αδιάφορη για την εργατική μάζα που κρατάει εν ζωή την πόλη. Η ταινία συνεχίζει να υποστηρίζει μια ελιτιστική άρχουσα τάξη που διαχειρίζεται τους πόρους, όμως η ταινία θέλει να τονίσει ότι επειδή ζουν πιο άνετα δεν πρέπει να ξεχνούν ποιος τους παρέχει αυτή τους την άνεση. Δεν πρέπει να ξεχνούν ότι ο ένας έχει ανάγκη τον άλλον και λόγω του μεγάλου πολιτισμικού χάσματος που τους χωρίζει, πρέπει να υπάρχει ένας μεσολαβητής. Αυτός, δεν πρέπει να είναι άλλος, από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και τα συνδικάτα, όχι με τη σημερινή έννοια ή την έννοια της εποχής, αλλά με την πραγματική τους. Οι συνδικαλιστές δεν πρέπει να κάνουν συμφωνίες κάτω από τα τραπέζια με τις διοικήσεις, ώστε να ζουν καλύτερα από τον μέσο εργάτη, παρά να χρησιμοποιούν την εξουσία που τους έδωσαν οι εργάτες, ώστε να παταχθούν τυχόν αδικίες, εξαπατήσεις, αλλά και να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας. Τα ΜΜΕ δεν πρέπει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των αρχόντων και να κρατούν υπνωτισμένο και υποταγμένο το "κοπάδι" αλλά, μέσω της αντικειμενικής δημοσιογραφίας να αφυπνίζουν και να ενημερώνουν τον κόσμο ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης. Από την εποχή του μεσοπολέμου μέχρι σήμερα δεν έχουν αλλάξει πολύ οι συνθήκες, γι’ αυτό και η ταινία έχει διαχρονικό νόημα και χαρακτήρα. Μας προειδοποιεί για τους κινδύνους του ακράδαντου υλισμού, τεχνοκρατισμού και βιομηχανοποίησης, όμως δεν μας καλεί στην επιστροφή στον παραδοσιακό τρόπο ζωής, απλά θέλει να μας βάλει σε σκέψεις και να μας απεικονίσει ένα μέλλον χωρίς συναισθήματα. Ένα μέλλον, χωρίς ψυχή και χωρίς πνεύμα, όπου οι εργάτες επιβιώνουν δύσκολα και οι πλούσιοι ζουν σε μια υλιστική αφθονία χωρίς κανένα νόημα για πνευματική καλλιέργεια και ανησυχία, με μοναδική ασχολία τους την καλοπέραση και την αύξηση των κερδών.

Προβλέψεις και εμπνεύσεις

Η ταινία βασίστηκε, όπως είδαμε, σε μεγάλο βαθμό στη Βίβλο, με ιστορίες όπως του πύργου της Βαβέλ, της πόρνη της Βαβυλώνας κλπ. Είχε επίσης ένα έντονο γοτθικό ύφος με τον καθεδρικό, τις κατακόμβες και την σκηνή όπου τα αγάλματα των θανάσιμων αμαρτημάτων ξυπνούν και σηκώνουν στις πλάτες τους τη Μαρία, ως Πόρνη της Βαβυλώνας, ενώ παράλληλα ο χάρος χορεύει και θερίζει.