“Γιατί χρειαζόμαστε τους παλιούς ήρωες...”

Ζούμε σε μια εποχή όπου οι ήρωες (χάρτινοι και κινηματογραφικοί) είναι σκιαγραφημένοι ως “σκοτεινοί” και “πολύπλοκοι”, ενώ διαθέτουν κόμπλεξ και προβλήματα. Υπάρχει μια τάση να περάσουν ως πιο ανθρώπινοι προκειμένου να μπορέσει το κοινό να ταυτιστεί μαζί τους. Να τους κατεβάσουμε από το μυθικό βάθρο τους σε ένα πιο προσιτό και πιο ρεαλιστικό.

Σε ένα πιο μίζερο θα έλεγα εγώ...

Οι παλιοί ήρωες έχουν παραγκωνιστεί. Δεν μας αρέσει που είναι τόσο καλοί. Πρέπει να κινούνται σε “γκρίζες” ζώνες, να στεναχωριούνται για την μοίρα τους και να κλαίγονται. Να είναι μες στη λέζα. Ο Ζορό δεν έχει πια θέση γιατί είναι ένας χαρούμενος εκδικητής. Ακόμα και ο Τζέιμς Μποντ έφτασε να γίνει σκιά του εαυτού του.

Οι Τεξ, Ζαγκόρ και Μίστερ Νο έχουν και αυτοί δραματικές ιστορίες από πίσω, όμως δεν θα χάσουν ποτέ το χαμόγελο τους εξαιτίας τους. Δεν θα κάνουν δεύτερες σκέψεις για το σκοπό που πολεμούν. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα μέσα τους. Θα βοηθήσουν όσους μπορούν και θα τιμωρήσουν αυτούς που το αξίζουν - και ποτέ, μα ποτέ δεν θα μιζεριάσουν για να εκβιάσουν το συναίσθημα του αναγνώστη. Επίσης τους αρέσουν τα καλαμπούρια!

Αυτοί οι ήρωες λείπουν. Αυτούς τους ήρωες χρειαζόμαστε.

Διαλύοντας το σκοτάδι

Εδώ και κάποια χρόνια οι θρυλικές εκδόσεις ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ έχουν κάνει μια αντίστοιχα θρυλική προσπάθεια για να αναβιώσουν παλιούς κόμικ ήρωες της ιταλικής σχολής και να τους επανασυστήσουν στο κοινό. Ο λόγος για τους περιβόητους και ασυμβίβαστους Τεξ, Ζαγκόρ και Μίστερ Νο. Παρότι ο εκδοτικός έχει στη φαρέτρα του και τους κλασικούς Μπλεκ, Ντύλαν Ντογκ και Λοχαγό Μαρκ, εδώ θα παρουσιάσουμε αυτούς τους τρεις, γιατί θεωρούμε πως αξίζουν μεγαλύτερης αναγνώρισης.

Θα ασχοληθούμε μόνο με κάποια από τα graphic novel και όχι με τους τόμους, μιας και έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον τόσο θεματικά όσο και αφηγηματικά.

Κάποιες από τις ιστορίες τις έχουν αναλάβει καλλιτέχνες της εποχής μας. Σεβόμενοι το αρχικό υλικό, έχουν δώσει νέα πνοή στους ήρωες, με συγκλονιστική αποτύπωση χαρακτήρων – όπου κάθε ένας, ακόμα και οι “κομπάρσοι”, δείχνουν ξεχωριστοί και ρεαλιστικοί - με όμορφα χρώματα και με επίμονα λεπτομερές σχέδιο.

Οι ελληνικές εκδόσεις δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν. Έχουν γυαλιστερές σελίδες, ποιοτικό χαρτί, πεντακάθαρα πάνελ, ενώ σε κάθε βιβλίο υπάρχει και ένα editorial με “γευστικές” πληροφορίες.

Ελάτε να γνωρίσουμε αυτούς τους καθαρόαιμους, clean cut ήρωες, που καθορίζονται από μια σαφή ηθική πυξίδα και μια ακόρεστη δίψα για απόδοση δικαιοσύνης. Παρά τα κοινά χαρακτηριστικά τους, έχουν καίριες διαφορές που χαρακτηρίζουν τον μύθο τους. Πρόκειται για alpha male ήρωες, ακέραιους και δυναμικούς, που μπορείς να βασιστείς επάνω τους.

Δείχνουν ιερό σεβασμό για την φύση και βρίσκονται πάντα στο μέρος των αδυνάμων, ασχέτως κοινωνικής τάξης, φύλου και φυλής. Θα έλεγε κανείς πως αγγίζουν την μυθική διάσταση και, όπως άλλοι ήρωες, σαν τον Τεν Τεν και τον Λούκι Λουκ, κινούνται στον χώρο μα βρίσκονται πέρα από τον χρόνο, κερδίζοντας έτσι την αθανασία.

Εδώ οι πιστολιές κάνουν πάντα bang, οι σφαίρες ziing και οι γροθιές smack, ενώ οι ήρωες αναφωνούν ατάκες όπως “μα τα κέρατα των βουβαλιών!” και “μα το αίμα του Ιούδα!”.

Στο σύνορο του κόσμου (Μίστερ Νο)

Ο Βορειοαμερικανός Τζέρι Ντρέικ ή Μίστερ Νο δημιουργήθηκε το 1975 από τον σεναριογράφο Sergio Bonelli και τον καλλιτέχνη Gallierno Ferri. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ήρωα, τον πιο “αδύναμο” από τους υπόλοιπους. Ο Μίστερ Νο δεν νικάει κάθε μάχη (αν και στο τέλος τα βγάζει πέρα μια χαρά). Είναι φτωχός, τα τσούζει, ενώ μπορεί εύκολα να τον πετύχουμε να τρώει ξύλο από παλιοτόμαρα.

Όμως τον ίδιο δεν τον νοιάζει τόσο. Βλέπετε, ο Μίστερ Νο - που πήρε αυτό το προσωνύμιο από την άρνηση του σε κάθε καταπιεστή - έχει ζήσει την φρίκη του ‘Β Παγκοσμίου Πολέμου. Έχει σκληραγωγηθεί από αυτή την εμπειρία. Αηδιασμένος από την βία βρήκε καταφύγιο στο Μανάους της Βραζιλίας, όπου με το μονοκινητήριο Πάιπερ του, κάνει τον ταξιδιωτικό οδηγό.

Έχει αποφασίσει πως δεν θέλει να αλλάξει τον κόσμο, όμως θα κάνει ότι μπορεί για να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη. Είναι ένας τυχοδιώκτης. Ένας εξωτικός ήρωας που κάθε φορά μπλέκει σε βίαιες περιπέτειες. Του αρέσει το τσιγάρο, το ποτό και η καλή παρέα, ειδικά αν είναι γένους θηλυκού.

Τα βιβλία του από εκδόσεις Μικρός Ήρως αριθμούν δεκατέσσερα έως τώρα. Δεν γίνεται να μην αναφέρουμε το εκπληκτικό run του Mister No Revolution (Βιετνάμ, Καλιφόρνια, Αμαζονία). Εδώ έχουμε ένα επαναπροσδιορισμό στο origin του χαρακτήρα ο οποίος τοποθετείται 25 χρόνια αργότερα και διαμορφώνεται κατά την περίοδο των μεγάλων αλλαγών στην Αμερική. Ξεκινώντας από το Βιετνάμ όπου ο ήρωας μας αναγκάζεται να καταταγεί και να βιώσει την ωμή φρίκη του πολέμου – μαζί και οι αναγνώστες, θα πρόσθετα εγώ. Πράγματι, το βιβλίο αυτό είναι το πιο σκληρό και σοκαριστικό από όλα. Μια γροθιά στο στομάχι για τον αναγνώστη.

Στα Καλιφόρνια και Αμαζονία ο ήρωας μας προσπαθεί να ορθοποδήσει και να βρει τη θέση του σε ένα κόσμο που αλλάζει. Μαζικές διαδηλώσεις, δολοφονίες πολιτικών, χίπις και ναρκωτικά συνθέτουν ένα χαοτικό κόσμο, όπου ο Μίστερ Νο μοιάζει σαν ψάρι έξω από το νερό. Είναι ένας ονειροπόλος που προσπαθεί να βρει λύτρωση. Η ζωή δεν του χαρίζεται και η μία κακουχία ακολουθεί την άλλη. Τελικά θα καταφύγει στην Αμαζονία, ένα μακρινό τόπο, που παρότι επικίνδυνος, δείχνει επιτέλους να τον χωράει.

Η τριλογία αυτή είναι τόσο καλογραμμένη και καλοσχεδιασμένη που διαβάζεται άνετα και από κοινό που δεν γνωρίζει τον ήρωα. Έχει ιστορικές αναφορές, σκληρές αλήθειες, δράση, ερωτισμό και απευθύνεται αυστηρά σε ενήλικους. Όσο για τα χρώματα, τα πάνελ και το σχέδιο, είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης που θα πρέπει να το δείτε από μόνοι σας!

Το πνεύμα της φύσης (Ζαγκόρ)

Δημιουργήθηκε το 1961, επίσης από τους Sergio Bonelli και Gallieno Ferri.

Η ιστορία του Ζαγκόρ τοποθετείται στο Βορειοανατολικό τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, σε μια ελώδη, δύσβατη περιοχή του φανταστικού δάσους του Ντάρκγουντ στην Πενσυλβάνια. Είναι ο Ζα-Γκορ-Τε-Νάι, το Πνεύμα Με Το Τσεκούρι, ο προστάτης τους δάσους που προκαλεί φόβο στις καρδιές των εγκληματιών και ελπίδα στους αδύναμους.

Φοράει μια χαρακτηριστική κόκκινη καζάκα με το λογότυπο ενός αετού μπροστά από τον ήλιο. Ο Ζαγκόρ έχει αγαπημένο όπλο ένα τσεκούρι όπου η μία πλευρά είναι λεία και η άλλη κοφτερή – αναλόγως το πώς θα αποδοθεί δικαιοσύνη.

Το origin του ξεδιπλώνεται στα βιβλία τρία, τέσσερα και πέντε. Αιμοδιψείς Ινδιάνοι επιτίθενται στο σπίτι του, νεαρού τότε, Ζαγκόρ και σκοτώνουν την οικογένεια του. Ο ήρωας μας βρίσκει καταφύγιο στον Περιπλανώμενο Φίτζι, ένα τυχοδιώκτη που θα πάρει την θέση του πατέρα του. Θα γαλουχηθεί δίπλα του, θα εκπαιδευτεί να χειρίζεται άψογα το τσεκούρι, ενώ η ζωή δίπλα σε ένα καραβάνι από ζογκλέρ θα τον κάνει να εκμεταλλεύεται το δάσος για να κινείται γρήγορα ανάμεσα στα δέντρα. Παρκούρ στο δάσος, αν θέλετε.

Μεγαλώνοντας ο Ζαγκόρ θα πάρει την πολυπόθητη εκδίκηση του. Η ιστορία του είναι αρχετυπική, κάπως σαν παραμύθι, και για αυτό το λόγο είναι άκρως απολαυστική. Συμπάσχουμε με τον ήρωα (η ιστορία της επίθεσης στο σπίτι του είναι αγωνιώδης) και θέλουμε να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Ο Ζαγκόρ θα αποκτήσει μια πνευματικότητα και ένα δίκαιο σκοπό. Θα αποφασίσει να γίνει ένα σύμβολο. Ένας ήρωας στα όρια του μύθου. Ένα Πνεύμα Με Το Τσεκούρι, λοιπόν. Δεν γίνεται να μην δούμε κάποιες ομοιότητες με την ιστορία ενός άλλου διάσημου ήρωα – του Μπάτμαν. Έχουμε νεκρούς γονείς, εκπαίδευση, το σύμβολο, τα γκάτζετ – ακόμα και το άντρο τους, όπου του Ζαγκόρ τοποθετείται σε μια κρυμμένη καλύβα γύρω από ένα βάλτο με κινούμενη άμμο.

Όμως ο Ζαγκόρ δεν εξελίχθηκε σε ένα σκοτεινό ήρωα. Λατρεύει την φύση, σέβεται την ανθρώπινη ζωή και κάνει χουνέρια στον φίλο του, τον Μεξικάνο Τσίκο. Απολαμβάνω κάθε φορά που τον αποκαλεί “κοιλαρά μου”.

Ο Ζαγκόρ, όσον αφορά τις περιπέτειες του, είναι ένας πολυποίκιλος ήρωας. Παρότι το περιβάλλον που κινείται είναι τα δάση, τα βουνά και οι μικρές πόλεις, οι δημιουργοί έχουν εμπλουτίσει τις ιστορίες του με ξένα στοιχεία και διαφορετικά είδη. Για παράδειγμα, το βιβλίο εφτά που τιτλοφορείται Ουίτικο είναι ξεκάθαρα τρόμου. Δανείζεται την ινδιάνικη μυθολογία και βάζει τον Ζαγκόρ ενάντια στο δαίμονα του δάσους. Το ίδιο και στο αμέσως επόμενο βιβλίο, το Ζαγκόρ Εναντίον Βρικόλακα. Όμως πάει ακόμα πιο πέρα, όπως στο βιβλίο δύο, Η Απειλή Των Μορμπ όπου εδώ μπαίνει στα χωράφια της επιστημονικής φαντασίας.

Μπορούμε να πούμε πως ο Ζαγκόρ είναι ένας ευέλικτος ήρωας, κάποιος που έχει δει πολλά και τα δέχεται ως είναι. Ο σκοπός του είναι ιερός και δεν έχει καμία σημασία αν πρόκειται να τα βάλει με βρικόλακες ή με εξωγήινους, προκειμένου να βοηθήσει τον κόσμο. Αν σκέφτεσαι να εκμεταλλευτείς τους αδυνάτους προς όφελος σου, καλύτερα να το ξανασκεφτείς. Πρώτα θα ακούσεις την χαρακτηριστική ιαχή του ήρωα – ΑΑΑΓΙΑΑΑΚ! – έπειτα θα ακούσεις το SWISS από το τσεκούρι που σου ρίχνει στη μάπα και μετά σκοτάδι!

Με το βλέμμα στον ανοιχτό ορίζοντα (Τεξ)

Ο Τεξ Ουίλερ, ο “αετός της νύχτας”, είναι ένας ρέιντζερ που κινείται στο αχανές τοπίο της Άγριας Δύσης. Ψηλός, σωματώδης και αρρενωπός, φοράει κίτρινο πουκάμισο και χειρίζεται άψογα τα όπλα. Σύντροφοι του είναι ο γιος του Κιτ, ο γηραιός Κάρσον και ο ινδιάνος Ναβάχο Τάιγκερ Τζακ. Ο Τεξ παντρεύτηκε μια Ινδιάνα, την Λίλιθ, η οποία πέθανε κάτω από τραγικές συνθήκες.

Παρότι σκληρός, είναι ένας ήρωας που κρυβει τα συναισθήματα του. “Ένας τάφος δεν είναι φτιαγμένος μόνο από κρύα πέτρα, αλλά και από συναισθήματα και αναμνήσεις”, λέει ένας πικραμένος Τεξ πάνω από τον κατεστραμμένο τάφο της αγαπημένης του Λίλιθ, σε μία από τις σπάνιες ενδοσκοπήσεις του ήρωα.

Οι Luigi Bonelli και Aurelio Galleppini δημιούργησαν τον Τεξ το 1948. Βάσισαν τον χαρακτήρα τους στον Αμερικάνο ηθοποιό Gary Cooper, ενώ έμπνευση τους για τις ιστορίες αποτέλεσαν οι γουέστερν ταινίες του John Ford, με πρωταγωνιστή τον John Wayne. Το κόμικ απευθύνεται σε ένα ενήλικο κοινό, μιας και περιέχει βία και σκληρή γλώσσα. Για αυτό το λόγο ο Bonelli ήθελε αρχικά να ονομάσει τον ήρωα του ως Tex Killer μα έπειτα αντικατέστησε το γράμμα “K” με το “W”. Αποτελεί τον μακροβιότερο ήρωα των Ιταλικών κόμικ (70 χρόνια κυκλοφορίας). Οι περιπέτειες του τοποθετούνται στην Αμερική του 1880.

Σε ένα κόσμο που βασιλεύει το έγκλημα, η παρανομία και η εκμετάλλευση των αδυνάμων, ο Τεξ αποτελεί ένα ακλόνητο βράχο δικαιοσύνης και ισορροπίας. Λατρεύω την σκηνή σε ένα από τα τεύχη, όπου ο Τεξ τραβάει μια γεμάτη γροθιά σε ένα τύπο και τον εκσφενδονίζει λιπόθυμο από το παράθυρο, ενώ μετά αποφασίζει να τον συνεφέρει με σφαλιάρες.

Το Φαρ Ουέστ παρουσιάζεται με ένα άγριο μα και γοητευτικό τρόπο. Οι απότομοι γκρεμοί, οι πελώριοι βράχοι καταμεσής της ερήμου, τα ατελείωτα ηλιοβασιλέματα, οι βραδινές συζητήσεις γύρω από τη φωτιά. Ο αληθινός πρωταγωνιστής είναι το τοπίο. Οι χαράδρες, τα ποτάμια, οι πέτρινοι σχηματισμοί, τα απότομα σπήλαια, καθώς και η επικίνδυνη πανίδα της περιοχή. Είναι ένας κόσμος τόσο επικίνδυνος που δεν θα θέλαμε με τίποτα να ζούσαμε εκεί, μα ταυτόχρονα δεν μπορούμε να τραβήξουμε τα μάτια μας από πάνω του.

Αποτελεί τον αγαπημένο ήρωα του γράφοντα και τα graphic novel του αριθμούν μόνο τέσσερα (ως τώρα) – και είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε πως θα δούμε περισσότερα στο μέλλον. Μάλιστα ο τρίτος τόμος είναι σημαδιακός, μιας και συμπληρώνονται –ετοιμαστείτε- 100.000 σελίδες ιστοριών Τεξ Ουίλερ..! Όσο για τον τέταρτο τόμο της παρούσας σειράς έχει επιλεχθεί ένα εκπληκτικό, ρετρό εξώφυλλο που φέρνει στο νου κινηματογραφικές αφίσες της δεκαετίας του ’50. Η ιστορία αυτή κυκλοφόρησε το 2008 στην Ιταλία ως επετειακή για τα 60 χρόνια του Τεξ.

Αυτός λοιπόν είναι ο Τεξ. Ένας καθαρόαιμος ήρωας, γενναίος, δυναμικός, με ξεκάθαρες ηθικές αρχές, που θα αποδώσει δικαιοσύνη δίχως δεύτερη σκέψη. Οι εχθροί του είναι η χειρότερη πάστα ανθρώπων. Εγκληματίες και ρεμάλια. Αδίστακτοι δολοφόνοι, νταήδες και αιμοδιψείς Ινδιάνοι. Για κάθε δεινό που προκαλούν στον κόσμο, ο Τεξ θα είναι εκεί σαν σύμβολο ελπίδας και δικαίου, για να απαντήσει με εύστοχες βολές ή με μια καλοζυγισμένη γροθιά που θα σε ρίξει λιπόθυμο.

Και μετά θα σε ξυπνήσει με σφαλιάρες!