Το εκδοτικό φαινόμενο της Τέταρτης Πτέρυγας της Rebecca Yarros!

Ένας δράκος δίχως ιππέα είναι τραγωδία.

Ένας ιππέας δίχως δράκο είναι νεκρός.

ΑΡΘΡΟ ΈΝΑ, ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΝΑ, Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΤΩΝ ΙΠΠΕΩΝ.

Γράφει η Λένα Ψύχα:

Ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί από το μεγάλο εκδοτικό φαινόμενο της χρονιάς που πέρασε; Φυσικά μιλάμε για την Τέταρτη Πτέρυγα και τον απόηχο που άφησε στα κοινωνικά δίκτυα.

Η Τέταρτη Πτέρυγα ακολουθεί την ιστορία της Βάιολετ Σορενγκέιλ, που μετά από επίμονη πίεση βρίσκεται στην ακαδημία του Μπασγκάιθ, όπου θα φοιτήσει ως δόκιμος για να έχει την ευκαιρία να γίνει ιππέας, αν φυσικά κάποιος δράκος επιλέξει να συνδεθεί μαζί της.

Παρότι, πρόκειται για ένα ωραίο και ανάλαφρο ανάγνωσμα, που διαβάζεται σχετικά γρήγορα, παρά τον όγκο του, έχοντας ένα δυνατό ερωτικό ειδύλλιο, θεωρώ πως τα αρνητικά και τα κενά της ιστορίας ήταν τόσο έντονα που με έκαναν να αμφισβητώ για το πόσο μου άρεσε εντέλει το βιβλίο, σύμφωνα πάντα με την τόσο μεγάλη διάσταση που έχει πάρει.

Θα προσπαθήσω να κρατήσω όσο πιο spoiler free την άποψή μου, αλλά ελπίζω να με συγχωρέσετε αν μου ξεφύγει κάτι.

Οι περιγραφές του βιβλίου ήταν αδύναμες και τόσο ελλιπείς που αγωνιζόμουν να καταλάβω τι ακριβώς είχε στο μυαλό της η συγγραφέας ή έστω να έχω μια μικρή εικόνα από όσα έλεγε. Εντάξει, δεν έγινε το ίδιο στις ερωτικές σκηνές, που σαφώς έδωσε μεγαλύτερη προτεραιότητα, αλλά οι υπόλοιπες περιγραφές είχαν μεγάλο θέμα από την αρχή έως το τέλος του βιβλίου. Χρειάστηκε μέχρι και να αναζητήσω εικόνες στο διαδίκτυο για να μπορέσω να έχω μια εικόνα του τι είναι το παραπέτο, ενώ για όσα δεν υπήρχε η ευκολία του διαδικτύου, έμειναν μισές στο μυαλό μου.

Αρκετές σκηνές δεν έδωσαν κανένα νόημα στην ιστορία και ένιωσα πως υπήρξαν μονάχα για να γεμίσουν οι σελίδες του βιβλίου. Στην ουσία το βιβλίο ξεκινάει πραγματικά μετά τις τριακόσιες σελίδες και η πραγματική κορύφωση γίνεται μονάχα στα τελευταία κεφάλαια, που ομολογουμένως είναι ανατρεπτικά και σώζουν, μαζί με τον πρωταγωνιστή, το βιβλίο.

Η ιστορία ήταν μια μίξη του “Πως να εκπαιδεύσετε τον δράκο σας” και της σειράς “Η τριλογία της Απόκλισης”. Ο Ζέιντεν, σαν άλλος Four, κρύβει μυστικά και γίνεται το ερωτικό απωθημένο της ηρωίδας, που για κάποιον λόγο ξεχνάει πως βρίσκεται μεταξύ ζωής και θανάτου, ξεχνάει τον φόβο της για εκείνον και αρχίζει να τον ποθεί, πριν ακόμη της δώσει στοιχεία για το αν τελικά εκείνος είναι ένας άνθρωπος που θα έπρεπε να κρατάει σε απόσταση.

Σε όλο το βιβλίο υπάρχουν αρκετές στερεοτυπικές συμπεριφορές και κλισέ, όπως ο πάντα αντιπαθέστατος νταής, που προκαλεί συνεχώς την ηρωίδα, ένα λεξιλόγιο που δεν ταιριάζει με τον κόσμο που έχει χτίσει η συγγραφέας (αναφέρεται η λέξη μαζοχίστρια παρόλο που ούτε λογοτεχνία έχει ο κόσμος τους και φυσικά ούτε τον Μαζόχ), ήρωες που δε φαίνεται να κινούν την ιστορία (βοηθούν επιγραμματικά την ηρωίδα) και η ένταξη LBTQ χαρακτήρων, που έχει γίνει με πολύ επιφανειακό τρόπο και όχι για να σχολιάσει το πόσο σημαντική είναι η αποδοχή των επιλογών και των προτιμήσεων του κάθε ανθρώπου.

Θα μπορούσα να παραβλέψω πολλά από αυτά τα θέματα, αλλά τα κενά και τα λάθη στην κοσμοπλασία του βιβλίου με απογοήτευσαν σε μεγάλο βαθμό.

Θα αναφέρω μονάχα δύο τρανταχτά παραδείγματα, παρόλο που θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες και για ένα σωρό άλλα. Στο βιβλίο αναφέρεται πως κάθε χρόνο περίπου το ένα τέταρτο κάθε έτους καταφέρνει να επιβιώσει μέχρι την αποφοίτηση (σελ.54). Αρκετοί πεθαίνουν στο παραπέτο, άλλοι στις δοκιμασίες και άλλοι απλώς δολοφονούνται από τους συμμαθητές τους, φυσικά με την ανοχή της σχολής, καθώς ο κόσμος του Μπασγκάιθ στηρίζεται στο ξεσκαρτάρισμα των δόκιμων και στην τελική παραμονή των πιο δυνατών. Παρόλο που έχει λογική το να κρατάς τους πιο δυνατούς σε ένα σώμα ασφαλείας, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα άτομα αυτά είναι νέοι ηλικίας περίπου είκοσι χρόνων, που δεν έχουν παντρευτεί και δεν έχουν κάνει παιδιά.

Αυτό σημαίνει πως δεκάδες άτομα πεθαίνουν πάνω στο άνθος της ηλικίας τους, και αν συνυπολογίσουμε και τους θανάτους των υπόλοιπων ιππέων και του πεζικού, τότε σε λίγα χρόνια θα υπήρχε μεγάλο θέμα υπογεννητικότητας αφού διαταράσσετε με αφύσικο τρόπο η ισορροπία μεταξύ γεννήσεων και θανάτων. Παρόλα αυτά, η ακαδημία του Μπασγκάιθ και οι κανόνες του ισχύουν εδώ και πολλά χρόνια, σύμφωνα με την ιστορία.

Κατανοώ, πως η συγγραφέας ήθελε να χτίσει ένα τρομακτικό σκηνικό, όπου κυριαρχεί συνεχώς ο φόβος του θανάτου, αλλά μέσα σε αυτή την υπερβολή ξέχασε τον κανόνα επιβίωσης μιας κοινωνίας.

Άλλο ένα παράδειγμα λάθους (εδώ ίσως να υπάρξει ένα μικρό σπόιλερ) είναι η ανικανότητα της ηρωίδας να ελέγξει σωστά τη μαγική ικανότητα που αποκτά μετά τη σύνδεσή της με τον δράκο της. Η Βάιολετ, παρότι αδύνατη και φιλάσθενη, έχει πάρα πολύ καλό σημάδι με τα στιλέτα της, τόσο σε σταθερό όσο και σε κινούμενο στόχο, κάτι που αποδεικνύεται σε κάθε σκηνή που έρχεται αντιμέτωπη με κινδύνους και η απίστευτη ευστοχία της έχει λειτουργήσει θετικά στην επιβίωσή της. Δε μπορώ να διανοηθώ πως ένα άτομο με τόσο καλό σημάδι και κατ’ επέκταση καλή αντίληψη του χώρου, αδυνατεί να στοχεύσει με τις μαγικές της δυνάμεις, ακόμα και μετά από μήνες εξάσκησης. Φυσικά, αυτή η ανικανότητα χρησιμοποιείται για το τραγικό φινάλε του βιβλίου, που όλοι μιλούν για αυτό, αλλά ταυτόχρονα θα είχε αποφευχθεί αν η ηρωίδα είχε εξελίξει σωστά τις δυνάμεις και τη στόχευσή της. Για ποιον λόγο μια συγγραφέας επιλέγει να αναιρέσει τις ιδιότητες και τις ικανότητες μια ηρωίδας, εν προκειμένω την αντίληψη χώρου και το σημάδι; Θα μπορούσα να παραβλέψω πολλά από τα λάθη του βιβλίου, αλλά αυτό, για μένα, είναι ασυγχώρητο.

Κλείνοντας, να προσθέσω πως διάβασα την ελληνική έκδοση, η οποία είχε δυστυχώς πολλά προβλήματα στη μετάφραση. Η απόδοση της ιστορίας στην ελληνική γλώσσα είχε πολλά θέματα. Ένα από τα πιο τρανά παραδείγματα είναι η χρήση των λέξεων Στρατηγός και Λοχαγός, ενώ στην ακαδημία αυτή δεν υπάρχει στράτευμα, αλλά ιπτάμενοι, που μάχονται πάνω σε δράκους. Για τους ιπτάμενους, λοιπόν, δε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η λέξη στρατηγός, αλλά Πτέραρχος. Άλλωστε, το λέει και ο ίδιος ο τίτλος του βιβλίου (Πτέρυγα-Πτέραρχος).

Βέβαια, παρά τα λάθη και τις αστοχίες, δε σημαίνει πως δε θα διαβάσω τη συνέχεια της ιστορίας, ξεκάθαρα για τον Ζέιντεν. Εντάξει και γιατί ήταν ανατρεπτικό το φινάλε!

Γράφει η Ζωή Τσούρα:

Συνήθως, τα overly hyped βιβλία του BookTok κι εγώ δεν τα πηγαίνουμε πολύ καλά. Να όμως που ήρθε η ώρα να συμφωνήσω απόλυτα με τη δημοφιλία ενός BookTok βιβλίου και να συμμεριστώ την αγάπη για αυτό. Η Τέταρτη Πτέρυγα της Rebecca Yarros ήταν ένα από τα καλύτερα fantasy βιβλία που διάβασα τα τελευταία χρόνια.

Η συνταγή, απλή. Τα συστατικά, κοινά. Δεν υπάρχει κάποια καινούργια ιδέα, πρωτοποριακή ευρηματικότητα. Ωστόσο, ο τρόπος που συνδυάζει η Yarros τα απλά υλικά της σε συνδυασμό με τον τρόπο που γράφει, παραδίδουν ένα βιβλίο καταιγιστικό και απόλυτα εθιστικό. Το σκηνικό της είναι μία στρατιωτική ακαδημία, εξ ορισμού ένα αυστηρό και λιτό περιβάλλον που δεν σηκώνει πολλές περιγραφές και δεν αποτελεί πρόσφορο έδαφος για λυρισμούς και πλουμιστή πρόζα. Δίνει τόσο όσο χρειάζεται για να υπάρχει μία ξεκάθαρη εικόνα του χώρου και των αλληλεπιδράσεων με αυτόν. Υπερτεράστιο θετικό του βιβλίου, το γεγονός ότι αφιερώνει επαρκή χρόνο για να αναπτύξει το academia κομμάτι της ιστορίας: βλέπουμε μαθήματα, εκπαιδεύσεις, αγωνίσματα, διαλέξεις στρατηγικής. Παράλληλα, λαμβάνουμε κομμάτια από τον έξω κόσμο, και τον πόλεμο μεταξύ των δρακοκαβαλάρηδων και των εχθρών τους, που ιππεύουν γρύπες. Η εξωτερική κοσμοπλασία θα αναπτυχθεί περισσότερο στα επόμενα βιβλία της σειράς, όταν η πλοκή φέρει τους ήρωές μας και εκτός των τειχών της Ακαδημίας Μπασγκάιαθ, ό,τι βλέπουμε ωστόσο σε αυτό το πρώτο βιβλίο είναι ένα δείγμα ενός σκληρού, πολεμοχαρούς, βορειοευρωπαϊκού κλιματικά κόσμου, με διαφόρων ειδών μαγεία και μαγικά πλάσματα.

Η military fantasy ιστορία της Yarros έχει έντονα πολιτική χροιά, προσωπικό μου στοιχείο-κλειδί για να με κρατήσει ένα βιβλίο. Μικρές λεπτομέρειες έκαναν τεράστια διαφορά στο να μου αποδείξει η Yarros ότι ναι, ξέρει για τι μιλάει (αργότερα διάβασα για τη σχέση της με τον αμερικανικό στρατό). Παράδειγμα αυτού, η τιμωρία που διάλεξε να επιβάλει το καθεστώς στα παιδιά των επαναστατών: όταν εμπλέκονται πολιτικές ιδέες, υπάρχουν μοίρες πολύ χειρότερες από τον θάνατο. Το κομμάτι της μαγείας σε αυτόν τον κόσμο με ικανοποίησε απόλυτα: άπειρες δυνατότητες και με τις δυνάμεις και με τους δράκους. Αυτοί οι τελευταίοι παρεμπιπτόντως ήταν καταπληκτικοί, με δικές τους προσωπικότητες, ατζέντες και μυστικά, έλλογα θηρία με δική τους μαγεία και ενδιαφέρουσες συνδέσεις με τους ανθρώπους.

Η πρωταγωνίστρια Βάιολετ με κέρδισε από τις πρώτες σελίδες, καθώς δεν είναι ούτε η λεπτεπίλεπτη μαργαρίτα που όλοι σώζουν, ούτε η αλαζονική πολεμίστρια που τα κάνει όλα τέλεια. Μπαίνει στην Ακαδημία με μειονέκτημα το εύθραυστο σώμα της και κάθε μέρα προσπαθεί να επιβιώσει έχοντας ως σύμμαχο το κοφτερό μυαλό της και την ευρηματικότητά της, πράγμα που χαρίζει στο πρώτο μισό του βιβλίου πολλή αγωνία και ενδιαφέρον. Προσωπικά αυτό ήταν και το αγαπημένο μου κομμάτι του βιβλίου, καθώς έπειτα αφιερώνεται κάποιος πιο «ήσυχος» χρόνος στην ανάπτυξη του romance (όσο ήσυχος μπορεί να είναι ο χρόνος σε μια ακαδημία που οι μισοί προσπαθούν να σε σκοτώσουν). Παραδόξως όμως, ΚΑΙ εδώ η Yarros με εξέπληξε: γενικώς στα βιβλία φαντασίας το romance πολλές φορές με εκνευρίζει γιατί είναι ξεκάθαρα αυτοσκοπός, και επίσης δεν διαβάζω smut, όμως το romance μεταξύ της Βάιολετ και του ερωτικού της ενδιαφέροντος αναπτύσσεται τόσο οργανικά, η χημεία τους είναι τόσο φυσική και καλογραμμένη, οι διάλογοί τους τόσο ανθρώπινοι και ρεαλιστικοί, που για μια φορά δεν προσπέρασα σελίδες. Τα τελευταία κεφάλαια αυξάνουν ξανά τον ρυθμό και τη δράση, ώσπου οδηγούν την ιστορία σε μία επική κορύφωση γεμάτη μαγικές μάχες και αποκαλύψεις.

Είχα να νιώσω αυτόν τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης μιας νέας συγγραφέα που γράφει και χτίζει την ιστορία της όπως εγώ προσωπικά θέλω, από την ανακάλυψη της Sarah J. Maas μία δεκαετία πριν. Η σκληρόδετη έκδοση της Διόπτρας με τον χρωματιστό χάρτη και τα sprayed edges είναι κόσμημα για κάθε βιβλιοθήκη, και κάποιες αστοχίες στη μετάφραση θέλω να πιστεύω ότι θα διορθωθούν. Προτείνω το βιβλίο σε όσους και όσες αγαπούν το ya fantasy, το na fantasy και το romantasy: όποιο στοιχείο και αν αγαπάτε, τη φαντασία, την περιπέτεια ή το romance, η Rebecca Yarros παραδίδει μία εξαιρετική δουλειά σε όλα.