Watch Me | Alfred Hitchcock: Ο μετρ του σασπένς!

Το σημερινό άρθρο της στήλης Watch me είναι ένα αφιέρωμα στον σκηνοθέτη που επηρέασε κατά πολύ τις επόμενες γενιές δημιουργών, στον μετρ του σασπένς, τον Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Ο διάσημος σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ μπήκε στην κινηματογραφική βιομηχανία το 1920. Πήγε στο Χόλυγουντ το 1939, όπου η πρώτη του ταινία εκεί, το Rebecca, κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Ο Χίτσκοκ σκηνοθέτησε περισσότερες από 50 ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των κλασικών Rear Window, The 39 Steps, The Birds, Marnie και το προσωπικό μου αγαπημένο, Psycho. Ο Χίτσκοκ είχε το παρατσούκλι “Master of Suspense” επειδή χρησιμοποιούσε ένα είδος ψυχολογικής αγωνίας στις ταινίες του, δημιουργώντας μια ξεχωριστή εμπειρία για τον θεατή. Έλαβε το Βραβείο Life Achievement AFI το 1979. Πέθανε το 1980.

Τα έργα του έγιναν γνωστά για την βία που περιείχαν, αν και πολλές από τις πλοκές των ταινιών του λειτουργούν ως μέσο για την κατανόηση πολύπλοκων ψυχολογικών χαρακτηριστικών των χαρακτήρων του. Θεωρούμενο από πολλούς ως το αριστούργημά του και από κάποιους ως η σπουδαιότερη από όλες τις ταινίες, το Vertigo (1958) ήταν επίσης μια προκλητική, μερικές φορές σκοτεινή και επίπονη εξερεύνηση της ταυτότητας, της φαντασίας και του καταναγκασμού.

Ο Χίτσκοκ έκανε την πιο συγκλονιστική ταινία του, το Psycho το 1960. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του Psycho στη εξέλιξη του κινηματογράφου ήταν τεράστιες. Τόσο η πλοκή, όσο και ο εξαιρετικός Άντονι Πέρκινς στο ρόλο του Νόρμαν Μπέιτς έδωσαν ένα τελείως διαφορετικό νόημα στον όρο ψυχολογικός τρόμος. Ο Χίτσκοκ έλαβε την τελευταία του υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας για το Psycho.

Επίσης, το συγκλονιστικό The Birds βασίστηκε σε μια ομώνυμη ιστορία τρόμου του 1952 γραμμένη από τη Βρετανίδα συγγραφέα Daphne du Maurier και εμπνευσμένη περαιτέρω από ένα πραγματικό περιστατικό του 1961, στην Capitola της Καλιφόρνια, όχι πολύ μακριά από τον κόλπο Bodega όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα της ταινίας. Ορισμένα πουλιά - αν και όχι στο βαθμό ή την αγριότητα των πουλιών στο The Birds - βομβάρδισαν την πόλη και γενικά προκάλεσαν χάος. Όπως και στην ταινία του Χίτσκοκ, η αιτία των επιθέσεων των πτηνών ήταν άγνωστη. Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες διατύπωσαν τη θεωρία ότι τα πουλιά Capitola δεν είχαν σκοπό να επιτεθούν αλλά αποπροσανατολίστηκαν επειδή είχαν καταπιεί ένα τοξικό φύκι. Το The Birds του Άλφρεντ Χίτσκοκ, είναι ένα αριστούργημα, τόσο σε σασπενς όσο και σε κινηματογραφικές καταστροφές, ακριβώς επειδή στερεί από το κοινό κάθε παρηγορητική εξήγηση ή λύση με εξαιρετικό αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, το The Birds μόλις και μετά βίας έχει ένα τέλος. Η ταινία απλά... σταματά! Εμείς ως κοινό γνωρίζουμε τόσα όσα και οι χαρακτήρες της ταινίας. Ο τρόμος και η σύγχυσή τους είναι ο τρόμος και η σύγχυση μας. Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα εξήγηση, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο τρομακτικό από το να μην γνωρίζεις!

Οι κινηματογραφικές εμφανίσεις του Χίτσκοκ στις ίδιες του τις ταινίες, καθώς και οι συνεντεύξεις του, τα τρέιλερ ταινιών και το τηλεοπτικό πρόγραμμα Alfred Hitchcock Presents (1955-1965), τον έκαναν ίνδαλμα και οδήγησαν πολλούς σκηνοθέτες να τον μιμούνται στο μέλλον.

Τρία βασικά θέματα κυριαρχούν στις ταινίες του Χίτσκοκ. Το πιο συνηθισμένο είναι αυτό του αθώου άνδρα που εσφαλμένα είναι ύποπτος ή κατηγορούμενος για έγκλημα και ο οποίος στη συνέχεια πρέπει να εντοπίσει τον πραγματικό δράστη. Το δεύτερο θέμα είναι αυτό της ένοχης γυναίκας που μπλέκει έναν άνδρα πρωταγωνιστή και καταλήγει είτε να τον καταστρέψει είτε να σωθεί από αυτόν. Το τρίτο θέμα είναι αυτό του, συχνά ψυχοπαθούς, δολοφόνου του οποίου η ταυτότητα διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια της πλοκής.

Υπάρχουν στοιχεία που θεωρούνται πλέον Χιτσκοκικά σε πολλές ταινίες και συνήθως περιλαμβάνουν:
• Ανατροπή στην πλοκή.
• Μια νέα ξανθιά πρωταγωνίστρια.
• Την παρουσία μιας κυρίαρχης μητέρας στη ζωή κάποιου.
• Έναν αθώο που κατηγορείται.
• Χαρακτήρες που δεν είναι αξιόπιστοι.

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ ήταν γνωστός για τη δημιουργία σασπένς και συγκλονιστικών σεναρίων που εκμεταλλεύτηκαν την ανάγκη του κοινού να βιώσει τον φόβο που ένιωθαν οι πρωταγωνιστές. Ο Χίτσκοκ πίστευε ότι η πλοκή και το σασπένς πήγαιναν χέρι - χέρι, πίστευε ότι έπρεπε να δείξει στο κοινό αυτό που ο χαρακτήρας αγνοούσε. Γι’ αυτό χρησιμοποιούσε την τεχνική της υποκειμενικής κάμερας. Το πλάνο τοποθετεί το κοινό στην οπτική γωνία του πρωταγωνιστή, έτσι ώστε να βιώσει τα διαφορετικά συναισθήματα του χαρακτήρα, είτε είναι επιθυμία, σύγχυση, σοκ ή φόβος.

Ξέρατε ότι...

Η πιο διάσημη ατάκα του Χίτσκοκ ήταν: “Always make the audience suffer as much as possible” (Πάντα να κάνετε το κοινό να υποφέρει όσο το δυνατόν περισσότερο).

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ υπέφερε από ωοφοβία, μια φοβία για τα αυγά. “Φοβάμαι τα αυγά”, είχε πει στην Ιταλίδα δημοσιογράφο Oriana Fallaci το 1963. “Βασικά είναι χειρότερο από φόβος – μου προκαλούν αποστροφή”.