Wheel of Time: “Χαρτογραφούμε” τον κόσμο των βιβλίων της διάσημης σειράς φαντασίας!

•

Κάθε φορά που βλέπω, ακούω ή διαβάζω για σειρές βιβλίων φανταστικής λογοτεχνίας, μία μου έρχεται στο νου, σε μόλις ελάχιστα... νανοσεκοντ! Δεν είναι άλλη από την σειρά “The Wheel Of Time” του Robert Jordan. Αναμφισβήτητα ένα τεράστιο έργο στο χώρο του φανταστικού. Πάμε να το γνωρίσουμε λίγο καλύτερα.

“The Wheel of Time turns, and Ages come and pass, leaving memories that become legend. Legend fades to myth, and even myth is long forgotten when the Age that gave it birth comes again”

Όταν λέμε τεράστιο έργο μιλάμε τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά. Τα νούμερα ζαλίζουν οποιονδήποτε ξεκινήσει αυτό το δύσκολο ομολογουμένως εγχείρημα. Μιλάμε για 14 βιβλία, 2 συνοδευτικά (companions) και 1 prequel! Η αρχή έγινε το Eye of The World του 1990 φτάνοντας στο 2007, χρονιά που ο συγγραφέας φεύγει από τη ζωή και το βαρύ φορτίο πέφτει στον Brandon Sanderson για να ολοκληρώσει το έργο του εκδίδοντας τα τρία τελευταία βιβλία της σειράς (The Gathering Storm το 2009, Towers of Midnight το 2010 και A Memory of Light το 2013). Στην ελληνική γλώσσα, το δύσκολο αυτό εγχείρημα θα αναλάβουν οι εκδόσεις Φανταστικός Κόσμος. Θα έχουμε 28 κύρια βιβλία καθώς κυκλοφορούν όλα σε ’Α και ’Β τόμο. Οι λέξεις που απαρτίζουν το σύνολο του έργου στην αγγλική γλώσσα είναι πάνω από 4,5 εκατομμύρια και οι σελίδες πάνω - κάτω στις 12.000 ανάλογα με την έκδοση! Τα νούμερα δεν σταματούν εδώ φυσικά. Έχουμε πάνω από 2.700 χαρακτήρες στη σειρά με 13 έθνη, πόλεις - κράτη θα έλεγα, καλύτερα. Αυτά όσον αφορά το κυριολεκτικό μεγαλείο του WoT (θα το αναφέρω έτσι από δω και πέρα χάρην συντομίας). Το πραγματικό όμως μεγαλείο ειναι η ίδια η ιστορία που ξεδιπλώνεται μέσα σε αυτούς τους αριθμούς.

Robert Jordan

Ο Robert Jordan χρησιμοποιεί την κλασική συνταγή της μάχης του Καλού με το Κακό. Έχουμε κάποια στάνταρ στοιχεία, όπως αυτό της προφητείας για το τέλος του κόσμου και της κλασικής αποστολής για τη σωτηρία του. Όλα κοινά, θα μου πείτε, και βαρετά σε ένα βαθμό καθώς τα έχουμε δει πολλές φορές. Αυτή λοιπόν την κλασική συνταγή θα εμπλουτίσει με ολόδικα του στοιχεία ο συγγραφέας, καταφέρνοντας να την φτάσει σε άλλο επίπεδο. Ο τροπος γραφής, η ιδιαιτερότητα στην διαχείριση των χαρακτήρων, τα επιμέρους στοιχεία όπως το σύστημα μαγείας και τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα στον κόσμο του, καθιστούν το έργο από τα πλέον άρτια και εντυπωσιακά.

Ξεκινώντας το ταξίδι μας στο WoT ας πούμε δυο λόγια για τον ίδιο τον τίτλο που στη ουσία είναι το στοιχείο αυτό που χαρακτηρίζει τη σειρά. Στο λογότυπο της σειράς εμφανίζεται ένας τροχός με 7 ακτίνες. Κάθε μία από αυτές συμβολίζει και μια νέα Εποχή. Το γύρισμα του Τροχού δε σταματά ποτέ, μα συνεχίζει αιώνια, γράφοντας την ιστορία ξανά και ξανά. Έτσι δεν υπάρχει τέλος στον κόσμο. Μόνο νέα αρχή! Αυτή τη φυσική ροή θέλει να σταματήσει ο κακός της ιστορίας, ο Sai'tan (Σκοτεινός). Κάθε εποχή που περνά, είναι και μια ευκαιρία να το καταφέρει. Κάθε φορά όμως υπάρχει και ένας που θα προσπαθήσει να τον σταματήσει. Αυτός είναι ο Δράκοντας. Ο Δράκοντας ειναι ένας τίτλος που κερδίζει ο Εκλεκτός που θα αντιμετωπίσει το απόλυτο Κακό. Το πρώτο βιβλίο ξεκινά 3000 χρόνια περίπου πριν από την εποχή όπου διαδραματίζεται η πλοκή. Γινόμαστε μάρτυρες του τέλους μιας εποχής και της αρχής της επόμενης. Στη νέα Εποχή το Κακό έχει αρχίσει σιγά σιγά και κάνει αισθητή την παρουσία του καθώς η φυλακή που το κρατά γίνεται όλο και πιο αδύναμη. Η προφητεία θέλει τον αναγεννημένο Δράκοντα να έρχεται στη ζωή σε αυτή την περίοδο. Σε ένα κόσμο όπου επικρατεί αναρχία και αναβρασμός, οι λίγοι που γνωρίζουν τι έρχεται φροντίζουν ο καθένας από τη μεριά του να κάνουν τις κινήσεις τους. Όλα ξεκινούν από ένα μακρινό και ξεχασμένο στην ησυχία του χωριό, στο οποίο ο Τροχός του Χρόνου φαίνεται να έχει βρει τον Εκλεκτό του. Τρεις νεαροί φίλοι θα κερδίσουν τον χαρακτηρισμό τον Ta'veren, του ανθρώπου που επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα γύρω του. Ένας από αυτούς θα είναι ο αναγεννημένος Δράκοντας. Μια παράξενη συντροφιά θα ξεκινήσει από το χωριό των Δύο Ποταμών για να αναζητήσει το πεπρωμένο της. Το ταξίδι για την Tarmon Gai'don (Τελική Μάχη) έχει ξεκινήσει!

Αρκετά όμως με την πλοκή και τα τεχνικά χαρακτηριστικά. Πάμε να δούμε γιατί η συγκεκριμένη σειρά είναι από τις καλύτερες του είδους της. Για να το κάνουμε αυτό, θα μιλήσουμε για τα βασικά στοιχεία ενός βιβλίου όπου ανήκει στην κατηγορία της λογοτεχνίας του φανταστικού όπως είναι το world building, οι χαρακτήρες και το σύστημα μαγείας, κατά κύριο λόγο.

New Spring cover by Darrell K Sweet

Για αρχή θα μιλήσουμε για το σύστημα μαγείας. Ίσως το πιο ολοκληρωμένο σύστημα στο χώρο του φανταστικού και σίγουρα το αρτιότερο απ’ ότι έχω διαβάσει έως τώρα! Το WoT είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Hard Magic System (διαβάστε παλιότερο άρθρο μου για την μαγεία και τα συστήματα μαγείας σε αυτό το link), δηλαδή ένα σύστημα με αυστηρούς κανόνες και πλαίσια. Η Μία Δύναμη, χωρίζεται σε Saidin και Saidar. Το Saidin, είναι η δύναμη που αντλείται από αρσενικούς μόνο χρήστες και παρομοιάζεται με ένα χείμαρρο φωτιάς που ρέει μέσα από τον χρήστη και κάθε φορά πλησιάζει στο να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του. Το Saidin έχει το χαρακτηριστικό ότι έχει μέσα του το μίασμα του Σκοτεινού. Ο Σκοτεινός, λίγο πριν φυλακιστεί, χιλιάδες χρόνια πριν, φρόντισε να μολύνει τη Μια Δύναμη με το άγγιγμα του, με αποτέλεσμα όλοι οι χρήστες του κάποια στιγμή να χάνουν τον έλεγχο και να προκαλούν ανείπωτες καταστροφές στο πέρασμά τους. Στον αντίποδα έχουμε το Saidar. Την έκφραση της Μιας Δύναμης μέσω θηλυκών χρηστών όπου μοιάζει με ένα κύμα ενέργειας. Κάθε γυναίκα που το αγκαλιάζει αφήνεται να την οδηγήσει γεμίζοντας την με την ίδια τη ζωή.

Παρόλο που ακούγεται σαγηνευτικό δεν είναι εύκολο καθώς οι γυναίκες που έχουν το χάρισμα πρεπει να περάσουν επίπονες διαδικασίες στον Λευκό Πύργο της Tar'valon και με υπομονή και επιμονή να καταφέρουν να γίνουν Aes Sendai. Το Τάγμα των Μαγισσών που κυβερνά στο παρασκήνιο όλα σχεδόν τα έθνη έχει σκοπό του να κρατήσει ασφαλής την ανθρωπότητα από την “τρέλα” των ανδρών και να οδηγήσει τον Αναγεννημένο Δράκοντα μέχρι την τελευταία μάχη. Το σύστημα μαγείας ανήκει κατά βάση στα elemental magic καθώς η Μία Δύναμη μπορεί να χειριστεί τα στοιχεία της φύσης αλλά και ένα ακόμα ξεχωριστό στοιχείο, αυτό του πνεύματος. Είναι ένα είδος channeling, με τη Δύναμη να δημιουργεί ορατά “κανάλια” ροης ενέργειας. Τα κανάλια αυτά τα βλέπει μόνο κάποιος που μπορεί να χειριστεί τη Μια Δύναμη. Οι υπόλοιποι, βιώνουν απλά τις συνέπειες! Οι εικόνες που μας περιγράφει ο συγγραφέας κατά τη χρήση του συστήματος μαγείας είναι συγκλονιστικές. Η χρήση αυτού συστήματος, βιβλίο με το βιβλίο γίνεται όλο και πιο συχνή με αποτέλεσμα να την καθιστά ένα από τα εργαλεία για το χτίσιμο της πλοκής. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η Μία Δύναμη έχει και τα δικά της αντικείμενα τα οποία μπορούν είτε να ενισχύσουν την χρήση της, είτε μέσω αυτής να προσφέρουν διάφορες ιδιότητες σε όποιον τα ελέγχει.

Artwork for A Memory of Light by Darrell K. Sweet

Θα συνεχίσω με το world building του βιβλίου, το οποίο είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα! Οι λεπτομέρειες στις περιγραφές είναι αυτές που ξεχωρίζουν. Για να μπορέσεις να “περπατήσεις” στον κόσμο του συγγραφέα θέλεις όσο το δυνατόν καλύτερες εικόνες. Εδώ θα τα βρείτε όλα. Από δάση, βουνά και θάλασσες, μέχρι υπέρλαμπρες πολιτείες και μέρη που μοιάζουν τελείως παράταιρα! Η Μάστιγα (Blight) όπου το Κακό μοιάζει να είναι βαθειά ριζωμένο, το Ruindean οπου είναι βγαλμένο από αλλες, παλαιότερες εποχές στην κυριολεξία, το Tower of Ghenjei που είναι το πιο μυστηριώδες κατασκεύασμα στον κόσμο του Jordan, και τα stedding, μυστικές τοποθεσίες, σπίτι των μυθικών πλασμάτων Ogier, των κατασκευαστών όλων των θαυμαστών κτιρίων από την προηγούμενη εποχή στα οποία καμία μαγική δύναμη δεν μπορεί να εφαρμοστεί, είναι μερικά από αυτά! Ο κόσμος όμως που έπλασε ο συγγραφέας δεν είναι μόνο γεωγραφικά άρτιος και ταιριαστός μέσα σε έναν κοσμο φαντασίας, είναι ολοκληρωμένος και από κοινωνικοπολιτικής απόψεως. Ο Robert Jordan έχει φροντίσει ώστε η κάθε επικράτεια να έχει τα δικά της χαρακτηριστικά γνωρίσματα σε κοινωνικό και σε πολιτικό επίπεδο. Βλέπουμε μητριαρχικες Βασιλείες, κλασικές Βασιλείες, πιο δημοκρατικά πολιτεύματα αλλά και πιο αυταρχικά. Όσον αφορά τις κοινωνίες που συναντάμε η κάθε μία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως το Παιχνίδι των Οίκων (Daes Dae'mar) το οποίο χρησιμοποιείται για τη χειραγώγηση ανθρώπων σε θέσεις εξουσίας από την υψηλή κοινωνία της Cairhien και το έθιμο με το γαμήλιο μαχαίρι στο Ebou Dar (marriage knife)  το οποίο δίνεται από τον άντρα στη γυναίκα, με την δυνατότητα όμως να χρησιμοποιηθεί αν ποτέ δυσαρεστηθεί από τον σύντροφό της!

Στο κομμάτι των χαρακτήρων, επίσης, έχει πέσει πολύ δουλειά από τον συγγραφέα. Είπαμε παραπάνω ότι έχουμε να κάνουμε με 2.700+ χαρακτήρες! Σαν πρώτη αναφορά ένα τέτοιο νούμερο μοιάζει να λειτουργεί αποτρεπτικά στον αναγνώστη. Όμως εδώ φαίνεται το ταλέντο του Jordan όπου τα κάνει όλα να φαίνονται εύκολα. Φυσικά και δεν χρειάζεται να θυμάστε όλους τους χαρακτήρες, παρά μόνο μερικές δεκαδες που είναι οι βασικοί! Στο WoT λοιπόν βλέπουμε χαρακτήρες να “χτίζονται” σελίδα τη σελίδα. Οι τρεις βασικοί, θα μπορούσα να πω, χαρακτήρες (Ta'veren είναι ο όρος που χρησιμοποιείται στην αρχαία γλώσσα) ξεκινούν από το χωριό τους για μια περιπέτεια που δεν την είχαν φανταστεί ποτέ. Από άγουρα παιδαρελια, τους βλέπουμε να εξελίσσονται και να χτίζουν το μύθο τους με μοναδικό τρόπο! Ο καθένας με τα δικά του χαρακτηριστικά και φυσικά με τις δικές του αδυναμίες θα διαμορφώσει τον χαρακτήρα του και θα τραβήξει πάνω του πολλούς φανατικούς αναγνώστες οι οποίοι θα ταυτιστούν μαζί τους σε διάφορα σημεία του βιβλίου.

The Great Hunt cover by Darrell K Sweet

Φυσικά έχουμε και τις γυναίκες του χωριού που ξεκινούν μαζί με τους τρεις Τa'veren και με τον τρόπο τους η κάθε μία θα διαμορφώσει την πλοκή που ακολουθεί, αναδεικνύοντας και αυτές με τη σειρά τους ηγετικά χαρακτηριστικά και δυνατό χαρακτήρα! Οι Aes Sendai μας προσφέρουν μερικές από τις συγκλονιστικότερες ηρωίδες αλλά και το αντίπαλο δέος τους οι Asha'man, άντρες χειριστές της Μιας Δύναμης, έχουν χαρακτήρες που ξεχωρίζουν είτε από τη μεριά του Καλού, είτε από τη μεριά του Κακού. Να μην παραλείψω σε αυτό το σημείο να αναφερθώ και στους Αποδιωγμένους (Forsaken). Πρόκειται για τους υποτελείς στον Σκοτεινό. Είναι άνδρες και γυναίκες πανίσχυροι στη Μία Δύναμη οι οποίοι φυλακίστηκαν χιλιαδες χρόνια πριν μαζί με τον αφέντη τους και σιγά σιγά επανέρχονται στο προσκήνιο για να κάνουν πράξη τις εντολές του Σκοτεινού! Όλοι τους δυνατοί χαρακτήρες, όπως οι περισσότεροι κακοί άλλωστε, οι οποίοι όμως, χάρη στη φιλοδοξία τους ο καθένας, δε θα αρκεστούν στο ρόλο που τους ανατέθηκε αλλά θα θελήσουν να βάλουν τη δική τους σφραγίδα στην επικράτηση του Κακού. Αυτό όμως που κάνει εντύπωση είναι ότι παρά τους τόσους πολλούς χαρακτήρες με σημαντικό ρόλο στην ιστορία, καταφέρνουν να ξεχωρίσουν ήρωες και ηρωίδες με μικρό σχετικά χρόνο συμμετοχής στις σελίδες των βιβλίων, αλλά με τόσο έντονα χαρακτηριστικά και κομβικές επεμβάσεις που καταφέρνουν και κερδίζουν τις καρδιές όσων τα διαβάζουν!

Αφού, λοιπόν, είδαμε ότι στα τρία βασικά χαρακτηριστικά (magic system, world building, characters) η σειρά παίρνει άριστα, πάμε να δούμε και ακόμα λίγα στοιχεία που πραγματικά την εκτοξεύουν στην κορυφή!

Ένα από αυτά είναι οι μάχες. Είπαμε, ο σκοπός του Αναγεννημένου Δράκοντα είναι να φτάσει στην Tarmon Gaidon (τελική μάχη) και να νικήσει τον Sai'tan (ο Σκοτεινός). Οπότε περιμένουμε μάχες, συγκρούσεις και αίμα! Οι σκηνές μάχης είναι πολλές και με μεγάλη διάρκεια. Χαρακτηριστικά, η τελική μάχη είναι πάνω από 250 (!) χορταστικές σελίδες. Ο Jordan με υπομονή χτίζει το σκηνικό πριν από κάθε σύγκρουση και με κατανοητό τρόπο μας δίνει τις κινήσεις των στρατών αλλά και των ηγετών τους. Η στρατηγική που ακολουθεί ο εκάστοτε στρατηγός ειναι εξαιρετική και σε πολλά σημεία ευφυέστατη! Η ποικιλία μεγάλη. Από ανοιχτές μάχες, πολιορκίες, ενέδρες και φυσικά οι συγκρούσεις που πραγματοποιούνται όχι μόνο μεταξύ ανθρωπίνων στρατών. Ο κύριος εχθρός είναι οι Trolocs, τα minions του Κακού που απαριθμούν χιλιάδες και είναι ανθρωπόμορφα όντα με κεφάλι ζώου τεράστιων διαστάσεων και απαράμιλλης δύναμης. Παρόλα αυτά μην περιμένετε ιδιαίτερα αιματοβαμμένες σκηνές. Ναι, σίγουρα υπάρχει αίμα, αλλά δεν θα το βρείτε στα επίπεδα που υπάρχει σε ένα grim dark fantasy βιβλίο, εξαιρουμένων κάποιων ελάχιστων περιπτώσεων! Εκτός από τις γενικευμένες συρράξεις, έχουμε και μονομαχίες σε προσωπικό επίπεδο οι οποίες γίνονται είτε με συμβατικά όπλα, όπως σπαθιά, κοντάρια κλπ, είτε με τη χρήση της Μίας Δύναμης, είτε ακόμα σε συνδυασμό και των δύο. Σε αυτές τις μονομαχίες έχουμε υπέροχες φόρμες ξιφασκίας που μας θυμίζουν έντονα σκηνές από την Άπω Ανατολή (The Heron Spreads Its Wings, Apple Blossoms in the Wind και άλλα) καθώς και κινήσεις που μοιάζουν με χορογραφίες, θα έλεγα, από swordmasters και μαχητές με πολλά και διάφορα όπλα!

The Path of Daggers cover by Darrell K Sweet

Όπως λένε, “στον πόλεμο και στον έρωτα όλα επιτρέπονται”. Έτσι κι εδώ βλέπουμε ακραία σκηνικά πολέμου, αλλά και έρωτα. Οι πρωταγωνιστές της σειράς βρίσκουν τον χρόνο ανάμεσα από κυνηγητό, θανάσιμους εχθρούς και εσωτερική αναζήτηση να ερωτευθούν και να κάνουν πράγματα στο όνομα της αγάπης, που είναι πρωτόγνωρα για αυτούς. Αυτοί οι δεσμοί που δημιουργούνται δίνουν μια ευχάριστη αίσθηση που και που μέσα σε ένα βαρύ κλίμα που διαμορφώνεται με το επερχόμενο τέλος του κόσμου.

Ένα ακόμα κομμάτι τις σειράς που δείχνει την δουλειά που έχει γίνει από τον συγγραφέα, είναι η προϊστορία των βιβλίων. Τα γεγονότα που έγιναν την προηγούμενη εποχή (...3000 χρόνια σχεδόν πριν) αγγίζουν τα όρια του μύθου. Η Εποχή των Θρύλων (Age of Legends) όπως αναφέρεται, μας μιλά για Aes Sendai άνδρες και γυναίκες που ήταν ενωμένοι και εξαιρετικά ισχυροί στη χρήση της Δύναμης και για μια εποχή περισσότερο εξελιγμένη ακόμα και από τη δική μας! Η εποχή αυτή τελείωσε με τον μεγάλο πόλεμο που είχε σαν αποτέλεσμα τη φυλάκιση του Sai'tan από τον Lews Therin Telamon, τον πρώτο Δράκοντα πολεμιστή και το σπάσιμο του κόσμου από τους άνδρες Aes Sendai, οπου επηρεασμένοι από το μίασμα του αρσενικού μισού της δύναμης (Saidin) κατέστρεψαν σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Στοιχεία για αυτή την εποχή μας δίνονται σκορπισμένα μέσα στα βιβλία, αλλά θα ήθελα πάρα πολύ να διαβάσω εκτενέστερα για την Εποχή των Θρύλων!

Έχοντας αναφέρει όλα τα θετικά της σειράς , ήρθε η ώρα να μιλήσουμε και για τα αρνητικά.

Ε, λοιπόν, δεν έχει αρνητικά...!

Κάποιος θα πει, μα είναι τόσα πολλά τα βιβλία! Πραγματικά όμως μόλις τελειώσει κάποιος τη σειρά, θα θέλει άλλα τόσα! Είναι ένα ταξίδι που θέλεις να κάνεις, να δεις πως θα τελειώσει, αλλά όταν φτάσεις στο τέρμα θα θες να αρχίσεις παλι από την αρχή! Ίσως κάποιοι να πουν ότι κάνει “κοιλιά” εκεί κάπου από το 8ο βιβλίο μέχρι και το 10ο, αλλά σε αυτά τα βιβλία μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τους ήρωες μας. Επίσης, από το 11ο και μετά αναλαμβάνει ο Brandon Sanderson, ο οποίος πραγματικά απογειώνει το έργο του Jordan. Πιστεύω ότι ο ίδιος ο συγγραφέας θα είχε κάνει εξίσου καλή δουλειά με τον Sanderson, αλλά τα τελευταία τρία βιβλία της σειράς θα σας κάνουν να ξεχάσετε την όποια αργοπορία είχατε νιώσει στα προηγούμενα!

O Brandon Sanderson στην παρουσίαση του A Memory of Light

Ομολογουμένως μιλάμε για μια δύσκολη σειρά, με πολλά στοιχεία, ειδικά για κάποιον νέο στο χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας. Θεωρώ πως δεν συστήνεται για νέους αναγνώστες, αλλά για όσους έχουν μια σχετική εμπειρία με τα βιβλία του συγκεκριμένου χώρου και θέλουν να διαβάσουν κάτι μεγαλεπήβολο. Αξίζει στο 100% την προσοχή όλων και στο τέλος δεν θα μείνει κανείς, μα κανείς, απογοητευμένος από το αποτέλεσμα!