Καλωσήλθατε στον κόσμο της εταιρικής δυστοπίας του “Severance”

Είναι αλήθεια πως πλέον δεν παρακολουθώ τόσες τηλεοπτικές σειρές όσες θα επιθυμούσα, κυρίως γιατί έχω πιάσει τον εαυτό μου να έχει γίνει υπερβολικά αυστηρός με τα είδη των τηλεοπτικών σειρών που θα ήθελα να δω, να ενθουσιάζομαι όλο και λιγότερο με νέες παραγωγές και -κυρίως- να προσπαθώ να επενδύσω σωστά τον χρόνο μου σε αυτή που εν τέλει θα επιλέξω, αποφασίζοντας να της δώσω όλη την ενέργεια και την διάθεση που της αναλογεί.

Μετά από καιρό, λοιπόν, κάθισα και είδα μια σχετικά πρόσφατη σειρά η οποία, κατά την προσωπική μου άποψη, διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα κάνουν τον θεατή να εθιστεί με την πλοκή της,  να τον πάρει από το χέρι και λεπτό το λεπτό, σκηνή τη σκηνή, επεισόδιο το επεισόδιο να τον οδηγήσει όλο και πιο βαθιά μέσα στην… “κουνελότρυπα” του σασπένς και του μυστηρίου, όπως αυτό εκτυλίσσεται μπρος του μέσα από την μικρή οθόνη!

Αυτό ακριβώς κάνει και η τηλεοπτική σειρά που σας παρουσιάζω σήμερα. Καλώς ήλθατε στον “σκοτεινό” κόσμο της εταιρικής δυστοπίας του Severance!

Ο πρωταγωνιστής μας, Mark Scout (υποδυόμενος από τον ηθοποιό Adam Scott), μετά τον χαμό της γυναίκας του, γεγονός που θα τον βυθίσει σε απέραντη θλίψη και μελαγχολία, αποφασίζει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Διαχωρισμού της εταιρείας Lumon Industries, μιας από τις κυρίαρχες εταιρείες στον χώρο της βιοτεχνολογίας, στην οποία και εργάζεται. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι μια καινοτόμα διαδικασία “διαχωρισμού” της συνείδησης των εργαζομένων της. Ένας τρόπος, λοιπόν, στην δεδομένη φάση της ζωής του, να μπορεί να “δραπετεύει”, έστω για οκτώ ώρες την ημέρα, από την ανάμνηση της γυναίκας του και τον πόνο που του προκαλεί η απώλεια της.

Τί είναι όμως ακριβώς αυτό το πρόγραμμα που συμμετέχουν οικειοθελώς όσοι υπάλληλοι της Lumon Industries το επιθυμούν;

Στην πράξη, ο κάθε υπάλληλος που λαμβάνει μέρος στο πρόγραμμα αυτό γίνεται στην ουσία δύο διαφορετικοί άνθρωποι. Ο διαχωρισμένος υπάλληλος της Lumon, για όσες ώρες βρίσκεται στην εταιρεία, δεν έχει καμία σχέση, καμία ανάμνηση από τον εξωτερικό του εαυτό και την καθημερινότητα του. Οι δύο διαφορετικοί εαυτοί του κάθε υπαλλήλου που ακολουθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ονομαζόμενοι ως “innies” για όσο βρίσκονται στην εταιρεία και “outies” για το υπόλοιπο της καθημερινής τους ζωής έξω από αυτή, δεν φέρουν καμία ψυχολογική κούραση, καμία σύνδεση -και φυσικά καμία ανάμνηση- από την δουλειά τους προς την έξω ζωή και το αντίστροφο, επιτρέποντας τους να εργάζονται προσηλωμένοι, απερίσπαστοι και φυσικά -όπως εύλογα προκύπτει- να είναι πιο αποδοτικοί.

Και πως γίνεται αυτός ακριβώς ο διαχωρισμός; Οι υπάλληλοι που επιλέγουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, δέχονται μιας ιατρικής επέμβασης στον εγκέφαλο, μέσω ενός μικροτσίπ που τους τοποθετείται και το οποίο ενεργοποιείται κάθε φορά που ο υπάλληλος μπαίνει στο ασανσέρ για να κατέλθει στον όροφο των διαχωρισμένων υπαλλήλων της Lumon. Σε κάποιο σημείο της μεταφοράς του, χάνεται η συνείδηση του ως “outie” και ξυπνάει η συνείδηση του “innie” εαυτού του (και το αντίστροφο, φεύγοντας από την εργασία του).

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση: Το δίπολο συμπεριφοράς στις ζωές των πρωταγωνιστών μας δίνεται εξαιρετικα και με μεγάλη μαεστρία μέσα στη σειρά. Ο τρόπος ζωής τους, ο περίγυρός τους, οι οικογένειες τους, τα ενδιαφέροντά τους εκτός Lumon Industries, ως "outies", έρχεται και αναδεικνύει με υπέροχο, αριστοτεχνικό τρόπο την συμπεριφορά τους, εντός εταιρείας, ως “innies”. Οι ομοιότητες αλλά και οι διαφορές που προκύπτουν στους χαρακτήρες της σειράς είναι απολαυστικές, παρακολουθώντας τους να ζουν την ζωή τους εντός και εκτός εταιρείας.

Οι αρμοδιότητες που έχει το τμήμα του Mark (Macrodata Refinement) και των συναδέλφων του, της νεοαφιχθείσας Helly Riggs (Britt Lower), του χαλαρού τύπου Dylan George (Zach Cherry) και φυσικά του τυπικού, προσηλωμένου στις εντολές και τον τρόπο λειτουργίας της εταιρείας Irving Baillif (τον οποίο υποδύεται ένας εκπληκτικός John Turturro), έχει να κάνει με την περισυλλογή και ανάλυση δεδομένων, με έναν όμως τρόπο που ξενίζει αρκετά στο μάτι του θεατή. Ο κάθε υπάλληλος πρέπει να συλλέγει αριθμούς μέσα από ένα πίνακα που προβάλλεται στην οθόνη ενός υπολογιστή, με ιδιαιτέρως retro σχεδιασμό και να πετάει κάποιους άλλους σε έναν ψηφιακό κάδο. Σίγουρα μια ιδιαίτερη προσέγγιση στην αισθητική της εταιρείας, με διάσπαρτες πινελιές σουρεαλισμού και ρετροφουτουρισμού που σίγουρα κάνουν πολύ πιο ενδιαφέρον το περιβάλλον, απ’ ότι αν αποδίδονταν με γνώριμες εικόνες ενός σύγχρονου εργασιακού περιβάλλοντος. Η δουλειά τους είναι ένα μυστήριο ακόμα και για τους ίδιους και ο καθένας τους έχει την δική του θεωρία ως προς την φύση αυτού που κάνουν. Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτό που κάνουν θεωρείται πολύ σημαντικό και οφείλουν να το εκτελέσουν με τον πιο αποδοτικό τρόπο!

Δεν σας κρύβω πως έψαξα διαδικτυακά να βρω αν το Severance είναι βασισμένο σε κάποιο μυθιστόρημα ή διήγημα επιστημονικής φαντασίας, δυστοπικής φαντασίας κτλ, αλλά ανακάλυψα πως βασίζεται στο πρωτότυπο σενάριο του Dan Erickson και είναι σκηνοθετημένο απ’ τον γνωστό σε όλους μας Ben Stiller (ο οποίος ομολογουμένως έχει κάνει φανταστική δουλειά, μακριά απ’ ότι τον έχουμε γνωρίσει μέχρι τώρα). Αν έπρεπε να σας δώσω μια πρώτη, γενική εικόνα για την σειρά, θα μπορούσα να σας πω πως άνετα θα ήταν η ιστορία κάποιου από τα αυτοτελή επεισόδια του Black Mirror.

Σκεφτείτε μια μεγάλη οθόνη που προβάλλει τα επεισόδια του Severance και ακριβώς απέναντι ένα μεγάλο καναπέ στον οποίο κάθεται και συνομιλεί μια παρέα ανθρώπων, ενώ παρακολουθούν την σειρά:

- “Διάολε, θα έπρεπε να είχα σκεφτεί πρώτος την ιδέα και να την κάνω βιβλίο.”
- “Χαλάρωσε Ray, έτσι είναι η ζωή, έχω πουλήσει ιστορίες μου απλά για να αγοράσω λίγο κρέας και ρύζι.”
- “Ναι καλά Philip, τα λες εσύ που διαστρέβλωσες την ίδια την πραγματικότητα στα έργα σου.”
- “Τι λες και εσύ Aldous;” ρώτησαν τον τρίτο της παρέας και οι δύο ταυτόχρονα.
- “Τρομάζω με όλα αυτά, αν και τα γράψαμε δεκαετίες πριν” είπε με ασθενική φωνή φτιάχνοντας τα στρογγυλά γυαλιά του.
- “Χαχαχα” είπε και γέλασε ο τέταρτος της παρέας.
- “Τι είναι George; Γιατί γελάς” τον ρώτησαν όλοι με απορία.
- “Ιδού το μέλλον, η κοινωνία μας. Όλοι παρακολουθούνται, όλοι χειραγωγούνται, όλοι χρησιμοποιούνται” τους απάντησε κρατώντας μια παγωμένη μπύρα...

Ξέρω, αρκετά σουρεαλιστική η παραπάνω φανταστική στιχομυθία αλλά μου άρεσε να την μοιραστώ μαζί σας, σαν μια παρένθεση στο κείμενο, έτσι ακριβώς όπως γεννήθηκε μέσα στο μυαλό μου, παρουσιάζοντας σας κάποιες πιθανές, ενδεχομένως, επιρροές στο σενάριο του Severance μέσα από τα έργα κάποιων εκ των μεγάλων του χώρου της φανταστικής / ε.φ. λογοτεχνίας. (σ.σ. αν με ρωτάτε, θα μπορούσε να είναι κάλλιστα μια νουβέλα ή κάποιο διήγημα του αγαπημένου μου συγγραφέα Philip K. Dick!)

Πάμε πάλι πίσω στην σειρά, όμως…

Όπως είναι φυσικό, μέσα στην εταιρεία και πιο συγκεκριμένα στον χαοτικά ομοιογενή και ψυχρό όροφο της Lumon Industries, στον οποίο εργάζονται οι “διαχωρισμένοι” υπάλληλοί της, δεν υπάρχει μόνο το τμήμα του Macrodata Refinement, στο οποίο εργάζονται οι βασικοί πρωταγωνιστές μας, αλλά υπάρχουν και άλλα τμήματα, όπως για παράδειγμα αυτό του Optics & Design, υπεύθυνος του οποίου είναι ο Burt Goodman (τον οποίο υποδύεται ο εξαιρετικός Christopher Walken) και το οποίο -δεν θα σας αποκαλύψω για πολλούς και διαφόρους λόγους- θα αλληλεπιδράσει στην εξέλιξη της σειράς. Φυσικά, οι υπάλληλοι του κάθε τμήματος δεν έχουν επαφή με τους υπαλλήλους των άλλων τμημάτων, μιας και είναι έτσι τοποθετημένα ώστε να είναι πολύ μακριά το ένα τμήμα από το άλλο. Βασικά, θα έλεγα πως είναι τόσο χαοτικά τοποθετημένα ώστε να καταβάλλεις προσπάθεια για να βρεις συναδέλφους άλλων τμημάτων. Πραγματικά, τα τμήματα του ορόφου των “διαχωρισμένων” υπαλλήλων αποτελούν ένα αριστοτεχνικά δομημένο χάος ψυχρής ομοιογένειας...

Οι “διαχωρισμένοι” υπάλληλοι της Lumon Industries, όπως τους βιώνουμε κυρίως μέσα από το τμήμα του Macrodata Refinement, εργάζονται πυρετωδώς για να φέρουν εις πέρας αυτά που τους ζητούνται από την αρχή, δηλαδή περισσότερα και ποιοτικότερα δείγματα αποτελεσμάτων.

Φυσικά μέσα στον μυστηριώδη, “διαχωρισμένο” όροφο της Lumon υπάρχει ιεραρχία· μια ιεραρχία που δρα σαν μια καλοκουρδισμένη, καλολαδωμένη μηχανή, που δεν παρεκκλίνει από τις οδηγίες που πρέπει να μεταφέρονται άμεσα και να εκτελούνται αποτελεσματικά, από την κορυφή προς την βάση της. Κύριος μεταφορέας αυτών των οδηγιών είναι ο μυστηριώδης Seth Milchick (τον χαρακτήρα του οποίου υποδύεται ο Trammel Tillman). Είναι ο υπεύθυνος και o επιβλέπων του ορόφου των διαχωρισμένων της Lumon, ο ενδιάμεσος μεταξύ υπαλλήλων και διοίκησης. Δεν σας κρύβω ότι είναι τόσο ψυχρά τυπικός σε αυτό που καλείται να κάνει μέσα στην εταιρεία, και ειδικότερα ο τρόπος με τον οποίο κινείται και συμπεριφέρεται, που υπήρξαν φορές που σχεδόν με… ανατρίχιασε!

Και φυσικά η μάνατζερ, ας πούμε η διευθύντρια, του ορόφου των διαχωρισμένων υπαλλήλων, η μυστηριώδης και αινιγματική Harmony Cobel (την οποία υποδύεται μια εκπληκτική Patricia Arquette), που εάν κατάφερε ο χαρακτήρας του Seth ως επιβλέπων να με ανατριχιάσει, η Harmony είναι η διευθύντρια που θα σε καλούσε στο γραφείο της και θα σου πάγωνε το αίμα στις φλέβες σου πριν ακόμη χτυπήσεις την πόρτα του γραφείου της.

Θα μου πείτε, ε εντάξει, λίγο ή πολύ μπορεί να ομοιάζει και με τα γραφεία κάποιας τεράστιας πολυεθνικής όσον αφορά την δομή της. Τι είναι αυτό που την κάνει τόσο διαφορετική; Αν εξαιρέσουμε την τεχνολογία του διαχωρισμού; Το γεγονός πως -και εδώ μπαίνουμε στο ζουμί της υπόθεσης- αρχίζουν κάποια στιγμή, μέσα από παρατηρήσεις, απορίες, ενδείξεις και αμφιβολίες των πρωταγωνιστών μας, ως προς το ρόλο της Lumon και της διοίκησής της, κάτι μπορεί να συμβαίνει! Κάτι το οποίο δεν είναι αυτό που φαίνεται. Ο σπόρος της αμφιβολίας φυτεύεται στους πρωταγωνιστές μας, όλα όσα γνώριζαν αρχίζουν να ραγίζουν μέσα τους, όσα ευλαβικά πίστευαν προξενούν μια αίσθηση καχυποψίας. Ζητούν απεγνωσμένα απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν σε κάθε τους βήμα, σε κάθε τους αναζήτηση για την αλήθεια. Και όλα αυτά πρέπει να γίνουν όσο το δυνατόν πιο αθόρυβα, πιο μυστικά και όσο το δυνατόν πιο συντονισμένα. Η διοίκηση της Lumon καιροφυλακτεί με το άγρυπνο μάτι της.

Τι είναι ακριβώς η Lumon Industries και τι ποιος είναι ο πραγματικός της σκοπός; Γιατί χρησιμοποιεί ειδικό τμήμα υπαλλήλων με “διαχωρισμένες” συνειδήσεις; Τι είναι αυτό για το οποίο πιέζει τους υπαλλήλους της επιζητώντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από αυτούς;

Μια εταιρεία που έχει όλα τα στοιχεία εκείνα που θα μπορούσαν να την χαρακτηρίσουν ως μια ισχυρή θρησκευτική οργάνωση, ως προς την δομή και τον τρόπο λειτουργίας της. Ναι, η Lumon Industries έχει ένα ιδιότυπο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και του πως κινούνται όλοι μέσα στις βαθμίδες εξουσίας. Ο ιδρυτής της Kier Eagan, ο οποίος διηύθυνε την εταιρεία από το 1865 έως και τον θάνατό του το 1939, λατρεύεται και τιμάται από τα στελέχη της εταιρείας σχεδόν ως πνευματικός ηγέτης. Κάθε υπάλληλος καλείται να αποδέχεται και να ακολουθεί, με θρησκευτική ευλάβεια, την φιλοσοφία του ιδρυτή τους και τις βασικές του αρχές για τους υπαλλήλους και τους ακολούθους του. Σίγουρα όχι κάτι σύνηθες και καθημερινό από μια μεγάλη εταιρεία, με τον τρόπο που την γνωρίζουμε σήμερα.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω πως το Severance είναι μια σειρά που αξίζει τον χρόνο του τηλεθεατή. Καταφέρνει να ενσωματώσει, έστω και ακροθιγώς σε κάποιες περιπτώσεις, πολλά και διαφορετικά στοιχεία, δημιουργώντας ένα συνονθύλευμα επιρροών που μόνο θετικά (και αν μη τι άλλο καταλυτικά) θα μπορούσε να λειτουργήσει, καθώς η σειρά εξελίσσεται. Φλερτάρει με το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας, ερωτοτροπεί με την δυστοπία, παιχνιδίζει με έναν ψυχολογικό, περισσότερο, τρόμο και χαρίζει απλόχερα μερικές στιγμές χιούμορ, διάσπαρτες μέσα στα επεισόδια. Μια σειρά που παίρνει ένα στείρο, ψυχρό επαγγελματικό περιβάλλον, μια μπανάλ, βαρετή και αποστειρωμένη ατμόσφαιρα εταιρικής δομής και τις προσδίδει ενδιαφέρον, τονώνοντας τη και αναδεικνύοντας τη με γερές δόσεις σασπένς και μυστηρίου.

Παράλληλα, είναι μια σειρά που θα εγείρει ερωτήματα και προβληματισμούς στον τηλεθεατή. Είναι αυτό ένα πιθανό σενάριο εταιρικής δυστοπίας; Έιναι ένα μέλλον που θα αποτελείται από υπάκουους, προσηλωμένους και αποδοτικούς εργαζομένους, οι οποίοι θα κάνουν απλά την δουλειά τους απερίσπαστοι, ακόμα και αν απαιτείται παρέμβαση με τεχνολογικά μέσα; Είναι εφικτό να συμβεί κάτι τέτοιο, ειδικά όσο η τεχνολογία εξελίσσεται με αλματώδεις ρυθμούς στις μέρες μας; Θα δούμε όντως, όπως λένε, περισσότερες αλλαγές και ανακαλύψεις την επόμενη 20ετία, παρά όσες έχει δει η ανθρώπινη κοινωνία τα τελευταία 150-200 χρόνια; Είναι απόλυτα φυσιολογικό, αν τραβήξουμε το πέπλο μυστηρίου και την μυθοπλασία που κυριαρχεί στην σειρά, να θέσουμε τέτοια ερωτήματα, να δούμε σαν πολίτες των σύγχρονων κοινωνιών που βρισκόμαστε και προς τα που οδεύουμε τα επόμενα χρόνια. Άλλωστε, πέραν του κομματιού της ψυχαγωγίας, δεν είναι συνήθως και αυτό ένας από τους στόχους ενός δημιουργού; Το να προβληματίζει...

Το Severance ολοκληρώνει τον πρώτο κύκλο του δημιουργώντας περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις, αφήνοντας σε να προσμένεις τη συνέχεια. Αμφιταλαντευόμουν για το αν θα έπρεπε να γράψω ένα άρθρο για την συγκεκριμένη σειρά, μιας και μέχρι πολύ πρόσφατα η παραγωγή είχε παγώσει την συνέχεια της, αφήνοντας ερωτήματα να αιωρούνται στο διαδίκτυο σχετικά με το αν τελικά θα συνεχιστεί. Δεν θα ήθελα, σε καμία περίπτωση, να σας βάλω σε μία τέτοια διαδικασία, ξεκινώντας μια σειρά και στο τέλος να μένατε ξεκρέμαστοι από τα αναρίθμητα ερωτήματα που θα γεννιούνταν, παρακολουθώντας την πρώτη σεζόν. Όμως, απ’ ότι διαβάζω στο διαδίκτυο, το Severance έχει πάρει το πράσινο φως και τα γυρίσματα της δεύτερης σεζόν έχουν ήδη ξεκινήσει. Οπότε, ναι, είναι μια καλή ευκαιρία τώρα να την ξεκινήσεις. Αν έχεις ακόμα αμφιβολίες για το αν θα πρέπει να δεις το Severance, καλά θα κάνεις να πάψεις να τις έχεις. Απλά πάτα το play και αφέσου -κατ’ εμέ- σε μια από τις καλύτερες και πιο ενδιαφέρουσες τηλεοπτικές σειρές των τελευταίων χρόνων.

Και αν νομίζεις ότι σιχαίνεσαι την δουλειά σου και το περιβάλλον στο οποίο δουλεύεις, ήρθε η ώρα να αναθεωρήσεις...