South Park: Μια σειρά που αρνείται να γεράσει!
South Park. Για όσους δεν ξέρετε, το South Park είναι μια animated σατιρική σειρά της αμερικανικής τηλεόρασης, η οποία ξεκίνησε το 1997. Σκεφτείτε το λίγο αυτό. Ξεκίνησε το 1997, 24 σχεδόν χρόνια πριν. Το 1997 πήγαινα ακόμα σχολείο, ενώ πάω στοίχημα ότι κάποιοι από εσάς ίσως δεν ξέρατε να διαβάσετε ακόμα - αν είχατε γεννηθεί καν!
Δεν είναι όμως μόνο το πόσο παλιά είναι η σειρά που πρέπει να προσέξετε. Είναι και σατιρική σειρά. Η σάτιρα τις περισσότερες φορές έχει να κάνει με το πρόσφατο, το επίκαιρο. Αν κάποιος κάνει σάτιρα σήμερα για τον Ελευθέριο Βενιζέλο ή το Γεώργιο Παπανδρέου, δεν νομίζω ότι θα γελάσει κάποιος από εμάς. Όχι μόνο αυτό, αλλά είναι σύνηθες φαινόμενο οι άνθρωποι που κάνουν την σάτιρα να μην έχουν πολλά πράγματα να πουν όταν περάσει η εποχή του ανθρώπου ή του κόμματος που σατιρίζουν.
Το South Park δεν έχει τέτοια προβλήματα. Ξεκίνησε σατιρίζοντας τον Bill Clinton, συνέχισε με τον George W. Bush και τον Obama, και έβαλε έναν από τους κύριους χαρακτήρες του να μετατραπεί σε Donald Trump για να μπορεί να τον σατιρίζει χωρίς άλλα επακόλουθα. Σατίρισε τον ρατσισμό στα 90s, τον ρατσισμό στα 00s, αλλά και στα 2010s, σατιρίζει την κουλτούρα της πολιτικής ορθότητας από το τέταρτο επεισόδιό του, σατίρισε την οικονομική κατάρρευσή του 2008, το World of Warcraft και τον online εθισμό, την επέλαση των social media και την δυστοπία που αργά αλλά σταθερά δημιουργούν οι πολυεθνικές εταιρείες. Και το καταφέρνει αυτό στα εικοσικάτι λεπτά που κρατάει το κάθε του επεισόδιο.
Και τα κάνει όλα αυτά πάντα με εύστοχο και δημιουργικό τρόπο, και με πιο άμεσο τρόπο και κοφτερό χιούμορ από οποιονδήποτε άλλο.
Υπάρχει βέβαια πάντα και ο αντίλογος. Κάποιοι θα πούνε ότι δεν μπορούν να δουν το South Park γιατί είναι γεμάτο σκατολογικά αστεία.
Αυτοί οι άνθρωποι-
Αυτοί οι άνθρωποι θα έλεγα ότι...
...έχουν δίκιο. Είναι όντως γεμάτο τέτοια αστεία το South Park, και αν κάποιος δεν γουστάρει αυτού του είδους το χιούμορ, πιθανότατα δεν θα την παλέψει με την σειρά. Αλλά το χιούμορ της σειράς δεν είναι μόνο αυτού του είδους. Και όλες οι… πορδές που πέφτουν έχουν έναν σκοπό, αλλά πιο πολλά για αυτό αργότερα.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να σας εξομολογηθώ κάτι. Είχα πολλά χρόνια να δω South Park, ολόκληροι κύκλοι είχαν περάσει χωρίς να δω έστω και ένα επεισόδιο τους. Έβλεπα τα memes, μπορεί να έβλεπα κανά κλιπάκι στο YouTube, αλλά ως εκεί. Αλλά ανά τα χρόνια, κάθε φορά που σχολίαζα κάτι πάνω στην επικαιρότητα, οι φίλοι μου μου λέγανε "ναι ρε, είναι και επεισόδιο South Park αυτό", κάτι που έλεγε ο κόσμος αρχικά για τους Simpsons, αλλά σιγά σιγά άρχισε να το λέει για το South Park.
Και έπειτα το Σεπτέμβριο που μας πέρασε έσκασε σαν κομήτης γεμάτος εξωγήινες αγελάδες το South Park: The Pandemic Special, μια ουσιαστικά τηλεταινία που περιγελά την παράνοια της πανδημίας που ζούμε έναν χρόνο τώρα, με τον μοναδικό τρόπο που τόσα χρόνια έχουν τελειοποιήσει ο Matt Stone και ο Trey Parker. Όχι μόνο αυτό, αλλά προέβλεψε και το πλήρες meltdown του -απερχόμενου πλέον- πορτοκαλί Αμερικανού προέδρου, μήνες ολόκληρους πριν συμβεί στην πραγματικότητα. Το South Park είχε επιστρέψει, οπότε έπρεπε να αρχίσω να το ξαναβλέπω. Και συνειδητοποίησα και εγώ ότι σε αυτά τα 24 χρόνια, όντως τα έχει πει όλα, όντως έχει ένα επεισόδιο για κάθε σημαντική αλλαγή που έχει συμβεί. Πως στην οργή το καταφέρνουν;
Από καθαρά τεχνικής πλευράς, ο λόγος για την συνεχή επιτυχία της σειράς είναι αρκετά απλός, αν και θα έλεγα πως επίσης δεν είναι κάτι που θα πρέπει να αντιγράψουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Κάθε επεισόδιο της σειράς, μα κάθε επεισόδιο, το ξεκινάνε ακριβώς έξι μέρες πριν την ημερομηνία που είναι να βγει στον αέρα. Βλέπετε, τα νέα επεισόδια της σειράς παίζονται πάντα τις Τετάρτες, οπότε η δημιουργική ομάδα ξεκινάει τη δουλειά για το επόμενο επεισόδιο μόλις την προηγούμενη Πέμπτη. Ακούγεται cool, αλλά σκεφτείτε το άγχος που πρέπει να τρώνε.
Ανέφερα παραπάνω ότι η σάτιρα κατά κύριο λόγο έχει να κάνει με μια συγκεκριμένη εποχή ή ένα συγκεκριμένο συμβάν. Αυτό είναι, πιθανότατα, ένα άλλο από τα συστατικά της διαχρονικής επιτυχίας του South Park. "Πως κολλάει τώρα αυτό;" πιθανότατα να αναρωτιέστε, αλλά σκεφτείτε τι μάθαμε παραπάνω, κάθε επεισόδιο το προετοιμάζουν τις προηγούμενες μέρες. Έτσι, θέλοντας και μη, δεν έχουν πολύ χρόνο να σκεφτούνε τι θα γράψουνε, άρα γράφουν για την επικαιρότητα.
Αυτός είναι επίσης και ένας πολύ καλός τρόπος για να ξεφεύγουν την λογοκρισία, αν το καλοσκεφτείτε. Όταν το επεισόδιο είναι έτοιμο μερικές ώρες, μόνο, πριν βγει στον αέρα, δεν υπάρχει χρόνος για αλλαγές και το κανάλι δεν μπορεί να αφήσει το πρόγραμμά του κενό. Ιδιοφυές! Καλά είναι όλα αυτά τα τεχνικά, αλλά δεν εξηγούν όμως το γιατί η σάτιρα του South Park είναι ακόμα πετυχημένη. Σάτιρα βγάζουν και εδώ στην Ελλάδα κάποιοι καλλιτέχνες συνεχώς, αλλά κάθε χρόνο λένε τα ίδια, ανεξαρτήτως της εμπορικής τους επιτυχίας. Η καλή σάτιρα όμως, έχει ως στόχο την πραγματική φύση των ανθρώπων. Και επειδή ακριβώς η φύση αυτή δεν αλλάζει, έτσι και η σάτιρα που την στοχεύει παραμένει εύστοχη και αστεία όσα χρόνια και αν περάσουν.
Αυτό είναι και ένα από τα μυστικά της φαινομενικά αγέραστης επιτυχίας του South Park. Ανάμεσα σε όλες τις κλανιές, τις απίστευτες καφρίλες και την ανελέητη βία, το South Park σατιρίζει πάνω από όλα τον άνθρωπο, όχι απαραίτητα τον μέσο άνθρωπο, αλλά το ανθρώπινο είδος στο σύνολό του. Όλες μας οι αδυναμίες τις οποίες προτιμούμε να σκάσουμε από το κακό μας παρά να παραδεχθούμε ότι τις έχουμε, όλες μας οι απόψεις που άμα τις ακούγαμε από άλλους θα τους βρίζαμε μέσα στα μούτρα τους, όλη μας η υποκρισία, όλα αυτά είναι οι στόχοι της σάτιρας του South Park. Η σειρά δεν εξαιρεί τον εαυτό της από την κριτική της, οι δημιουργοί Matt Stone και Trey Parker άλλωστε έχουν στοχοποιήσει οι ίδιοι τους εαυτούς τους μέσω της ίδιας τους της σειράς. Δεν είναι δα μυστικό ότι οι δύο πρωταγωνιστές, Stan Marsh και Kyle Broflowski, είναι ουσιαστικά εμπνευσμένοι από τους δύο δημιουργούς, και τα δυο αγόρια περνάνε τα μύρια όσα στη διάρκεια της σειράς.
Παράλληλα με την άλλη διαπίστωση, υπάρχει και μία άλλη: στα σχεδόν 24 χρόνια ύπαρξής του, το South Park αρνείται πεισματικά να πάρει συγκεκριμένη θέση στα περισσότερα περίπλοκα ζητήματα, αντιθέτως κοροϊδεύει ανελέητα και τις δύο πλευρές όποτε αυτές αρχίζουν και παίρνουν τον εαυτό τους τόσο στα σοβαρά και συμπεριφέρονται σαν η μία μόνο πλευρά να κάνει λάθος.
Κάτι άλλο που μπορεί να χάσει κάποιος που βλέπει μόνο επιφανειακά το South Park είναι το γεγονός ότι η σειρά δεν είναι μηδενιστική, όπως πολλές άλλες (ιδιαιτέρως σειρές κινουμένων σχεδίων για κάποιο λόγο) που φαντάζονται τον εαυτό τους ως "ώριμες". Αντιθέτως, όσο παράδοξο και αν ακουστεί, το South Park είναι ουσιαστικά μια ωδή στην παιδική ηλικία.
"Καλά ο Γιώργος χάζεψε από το πολύ lockdown", σας ακούω να σκέφτεστε. Συνεχίστε να διαβάζετε, και σας ελπίζω ότι θα καταλάβετε τι εννοώ.
Τα περισσότερα επεισόδια του South Park ξεκινάνε με μία κατάσταση η οποία μοιάζει -θεωρητικά έστω- ρεαλιστική. Τα παιδιά παίζουν τους νίντζα σε ένα ερειπωμένο mall. Οι γονείς των παιδιών έχουν χάσει τη δουλειά τους λόγω της κρίσης. Ένας νέος καθηγητής έχει έρθει στο σχολείο. Τα επεισόδια ξεκινάνε πάντα έτσι, στην συνέχεια όμως τα πράγματα εκτροχιάζονται. Καβουράνθρωποι τραγουδάνε εν χορώ (taste like crab, look like people!) και προσπαθούνε να καταλάβουνε τον πλανήτη, οι ενήλικες βλέπουν τα παιδιά - νίντζα και νομίζουν ότι είναι μέλη της ISIS, η Καθολική εκκλησία ελέγχεται από μια εξωγήινη αράχνη, ένας γενικός χαμός. Τι είναι αυτό που κάνει τα πράγματα να ξεφεύγουν τελείως από τον κόσμο του ρεαλιστικού;
Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από την παιδική φαντασία. Σκεφτείτε όλες τις φορές όταν ήσασταν παιδιά και παίζατε με τους φίλους σας, όπου τα πάντα μπορούσαν να συμβούν και το μόνο όριο ήταν αν μπορούσαμε να το σκεφτούμε ή όχι. Αυτό είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό των περισσότερων επεισοδίων της σειράς. Αν μη τι άλλο, στον κόσμο του South Park οι περισσότεροι ενήλικες είναι βαρετοί και δεν ασχολούνται με τα περισσότερα πράγματα που γίνονται γύρω τους, ακόμα και αν -κυριολεκτικά!- έχει έρθει ο Κθούλου και καταστρέφεται ο κόσμος, και είναι τα παιδιά αυτά που πρέπει πάντα να βγάλουν το παροιμιώδες φίδι από την τρύπα.
Σας θυμίζει κάτι αυτό; Είναι ακριβώς το πως βλέπαμε τους ενήλικες όταν ήμασταν εμείς παιδιά, βαρετούς ανθρώπους που είναι απασχολημένοι με τις δουλειές τους και τους λογαριασμούς που πρέπει να πληρώσουν, και δεν είχαν ποτέ το χρόνο για τα πραγματικά διασκεδαστικά πράγματα στη ζωή. Στην τελική, πότε ήταν η τελευταία φορά που γελάσαμε χωρίς καθόλου τύψεις όταν κάποιος έκλασε; Χωρίς να σκεφτούμε μέσα μας μάλλον έχω μεγαλώσει πλέον για να γελάω τόσο με μια απλή κλανιά". Πάω και στοίχημα ότι εσείς, όπως και εγώ, ήσασταν παιδιά. Για αυτό και τα παιδιά του South Park γελάνε τόσο πολύ με αυτό το χιούμορ, γιατί μπορούν και το κάνουν ακόμα χωρίς τύψεις.
Με άλλα λόγια, ίσως αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που το South Park δεν κούρασε ποτέ, γιατί δεν μεγάλωσε ποτέ, όπου "μεγάλωσε" σημαίνει να μεγαλώνεις με τον βαρετό τρόπο, όπου σου επιβάλλεται να κάνεις κάτι γιατί "αυτό είναι το σωστό". Γιατί οι δημιουργοί του έχουν καταφέρει ακόμα να έχουν επαφή με το παιδί μέσα τους, παραμένοντας όμως άψογοι επαγγελματίες που μπορούν και βγάζουν 10 επεισόδια κάθε χρόνο (εκτός και αν υπάρχει πανδημία, okay, ας τους συγχωρήσουμε για αυτό)
Δεν ξέρω αν κατάφερα να σας πείσω εν τέλει, αλλά αυτό είναι λοιπόν το South Park, μια ανελέητη και πάντα επίκαιρη σάτιρα η οποία αρνείται να πάρει το οτιδήποτε στα σοβαρά, αλλά παράλληλα καταφέρνει να μην χάνει και την αθωότητά της.
Το ελληνικό Netflix έχει κάποιους από τους 23 συνολικά κύκλους του South Park διαθέσιμους, μαζί με μια συλλογή των καλύτερων επεισοδίων του, τα οποία (ειδικά το "Dances with Smurfs") σας τα προτείνω ανεπιφύλακτα. Τα υπόλοιπα επεισόδια θα τα βρείτε στο επίσημο site της σειράς.