Διαβάσαμε | "Το Έπος της Λάεεναρ" του Άγγελου Αναγνωστόπουλου

•

Περιγραφή

Η δημιουργία της Λάεεν αποτελούσε το ύψιστο επίτευγμα του Δημιουργού Γκαράκουε. Ξεκινώντας από το μηδέν, ο Δημιουργός έφτιαξε τον κόσμο της Λάεεν, τα όντα τα οποία θα τον βοηθούσαν να τον κάνει αψεγάδιαστο και ισορροπημένο, καθώς κι εκείνα που θα τον κατοικούσαν. Από τη δημιουργία της, η Λάεεν δεν είχε γνωρίσει τίποτε άλλο παρά εξέλιξη, ευημερία και ως επί το πλείστον ειρήνη. Οι τρεις λαοί, Ντάνταρον, Μάλλιντορ και Ναράνταρ, ζούσαν φιλήσυχα στα βασίλειά τους κι ο καθένας φρόντιζε για τη δική του ευημερία. Όλα αυτά όμως αλλάζουν, όταν στην ήπειρο της Λάεεναρ μια αλλαγή στη φυσική τάξη των πραγμάτων θα διαταράξει την ειρήνη μεταξύ των φυλών και θα προκαλέσει έναν αιματηρό πόλεμο. Αυτοί που αποκαλούνταν αδελφοί θα γίνουν αδελφοκτόνοι, ενώ άλλοι θα καταπατήσουν τις αρχές στις οποίες ήταν κάποτε πιστοί. Μια ιστορία με φαντασία, προδοσία, ανδρεία και μάχες θα αλλάξει για πάντα τη Λάεεναρ, αλλά και τη Λάεεν στο σύνολό της, ενώ θα αποδείξει πως, εν τέλει, τίποτα δεν είναι εξ ολοκλήρου άσπρο ή μαύρο. Ποιος τελικά αξίζει να έχει στα χέρια του τη δύναμη για να εξουσιάζει τη Λάεεναρ; Θα επικρατήσει το καλό ή το κακό, το φως ή το σκότος; Το έπος της Λάεεναρ είναι το πρώτο από μια σειρά βιβλίων υπό τον γενικό τίτλο “Η Λάεεν και το μεγαλείο της”

Γράφει ο Αριστείδης Νάστος
 

Μερικά λόγια για το Έπος της Λάεεναρ

Τι συμβαίνει όταν ένας συγγραφέας είναι αφοσιωμένος και αποφασισμένος να γίνει πραγματικός δημιουργός; Βέβαια, όλοι οι συγγραφείς είναι δημιουργοί. Δημιουργοί του κόσμου τους, των χαρακτήρων τους, της πλοκής τους… Όταν, όμως, ένας συγγραφέας διαλέγει το είδος της «Επικής Φανταστικής Λογοτεχνίας» και είναι γαλουχημένος με τις κατάλληλες βάσεις, έχοντας ταυτόχρονα την αφοσίωση και την αποφασιστικότητα που προανέφερα για να δημιουργήσει κάτι πραγματικά δικό του, δεν γίνεται να μη σε κάνει να γύρισεις το κεφάλι από περιέργεια, αλλά και γνήσιο ενδιαφέρον προκειμένου να το ανακαλύψεις.

Καταρχάς, ενώ το θεωρώ άδικο και εσφαλμένο να αναφέρεται στις απόψεις για ένα έργο το νεαρό της ηλικίας ενός συγγραφέα ως επιχείρημα για την αξία του (ίσως περνά το λάθος μήνυμα «για την ηλικία του καλό είναι»), δεν γίνεται να μη συμπεριλάβω την έκπληξή μου που ένας εικοσάχρονος όχι μόνο είναι τρομερός αναγνώστης και βιβλιοφάγος, όχι μόνο γίνεται συγγραφέας και αγαπά πολύ αυτό που κάνει, αλλά δημιουργεί και τον δικό του κόσμο με το καλημέρα. Μάλιστα, αυτό το κάνει χωρίς να ακολουθήσει το ασφαλές πρώτο μονοπάτι ίσως ενός λιγότερο δύσβατου συγγραφικού δρόμου. Εγώ στην ηλικία του… πρώτον ΔΕΝ έπαιρνα την πέτρα να τη στίψω, ούτε είχα τριάντα παιδιά και εκατό αρνιά. Δεύτερον, αδυνατούσα να γράψω τρεις χιλιάδες λέξεις για μία απλή εργασία στο Πανεπιστήμιο. Αλλά αρκετά έπλεξα το εγκώμιο του συγγραφέα, πάμε αμέσως να πούμε δύο λόγια για το συγγραφικό του ντεμπούτο.

«Το έπος της Λάεεναρ» είναι το πρώτο βιβλίο μίας τετραλογίας (από ό,τι μαθαίνω) η οποία ονομάζεται «Η Λάεεν και το μεγαλείο της». Ήδη με τον όρο έπος καταλαβαίνουμε πως πρόκειται να διαβάσουμε ένα έργο φαντασίας με σπαθιά, θεούς και όλα τα συναφή, αν κρίνουμε από όλα τα έπη του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού. Όμως, αυτό που σίγουρα δεν είναι αυτονόητο ότι θα συναντήσουμε, έχει να κάνει με το ότι ο Αγγελος Αναγνωστόπουλος ξεκινά τον κόσμο του από το μηδέν.
 

Κοσμογονία και νοήματα του βιβλίου

Συνήθως, οι συγγραφείς που έχουν φτιάξει τον δικό τους κόσμο, από τον σπουδαιότερο μέχρι τον πιο άσημο, επιλέγουν αυτό το κομμάτι για επόμενα βιβλία τύπου «πρίκουελ». Όχι, όμως, αυτός ο συγγραφέας προτίμησε  από την αρχή να έχει μια νοικοκυρεμένη σειρά το όλο σκηνικό.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, κατά τη γνώμη μου, να βάλει στο «κόλπο» ένα μεγαλύτερο φάσμα αναγνωστών. Κάποιοι που δεν είναι εξοικειωμένοι με την επική φαντασία που θεμελίωσαν –μεταξύ άλλων– κυρίως οι διδαχές του καθηγητή Tolkien, έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον κόσμο της Λάεεν από την αρχή. Έχουν την ευκαιρία να πάρουν όσα χρειάζονται από τα πρώτα κεφάλαια, για να μπορέσουν να παρακολουθήσουν τα γεγονότα που ακολουθούν χωρίς να προσπαθούν να κατανοήσουν έναν κόσμο με τον οποίον δεν έχουν ασχοληθεί ξανά.

Πέρα από τις κυρίαρχες επιρροές του από τα τέρατα (ή μάλλον το αρχι-τέρας) της λογοτεχνίας επικής φαντασίας, συνέλαβα προσωπικά κάτι το αρχέγονο. Ο Ησίοδος είναι το πρώτο που μου ήρθε στο μυαλό, όταν από το Χάος δημιουργήθηκαν όλα. Επίσης σκέφτηκα τον Γιαχβέ, τον θεό των Ιουδαίων και των Χριστιανών (και κάποιων άλλων, άλλα δεν το λέμε γιατί θα μας σκοτώσουν), ακόμα και τον πατέρα όλων, τον Όντιν των γερμανικών φυλών του Βορρά, ο οποίος από τις σάρκες του γίγαντα Ύμιρ έφτιαξε τον κόσμο.

Έτσι και «ο Δημιουργός Γκαράκουε» του Άγγελου Αναγνωστόπουλου, στην ατελείωτη μοναξιά του άπειρου με μοναδική συντροφιά την αέναη συμπαντική δύναμη «Μάλλαρ», αποφάσισε να δημιουργήσει τον κόσμο της Λάεεν, τους θεούς προστάτες και ημίθεούς της, καθώς και τους κατοίκους της.

Σύντομα, όπως αναμένεται, εντάσεις ανάμεσα στις φυλές αλλά και στα ανώτερα θεϊκά στοιχεία δημιουργούνται και με αυτόν τον τρόπο γράφεται ένα υπέροχο ηρωικό «σάγκα» που σέβεται πάρα πολύ τον εαυτό του.

Η συγχώνευση στοιχείων πολυθεϊστικών αρχαίων θρησκείων με τη μονοθεϊστική απολυταρχία είναι ένα εξαιρετικό και έξυπνο θέμα του βιβλίου. Από τη μία έχουμε, δηλαδή, ημίθεους/θεούς προστάτες με ανθρώπινες αδυναμίες όπως ο θυμός –συναίσθημα της απώλειας και της εκδίκησης– η αλαζονεία και η μεγαλομανία, η διαφθορά, η κακία, αλλά και άλλους με αγνή  γενναιότητα. Επιπλέον έχουμε την εκνευριστική αδιαφορία και ουδετερότητα των παντοκρατόρων θεών του μονοθεϊσμού (σφαχτείτε, πνιγείτε, αλλά αφήστε με ήσυχο μη σας σφαξω ή σας πνίξω ο ίδιος).

Το καλό με το κακό είναι η πιο αρχαία μάχη στον πολιτισμό των ανθρώπων. Οι άνθρωποι πάντα έδιναν υπόσταση, ειδικά στο κακό. Πάντα το έκριναν ως αποδιοπομπαίο τράγο και την πηγή όλων των προβλημάτων τους. Θα μπορούσε, λοιπόν, και ο Άγγελος Αναγνωστόπουλος να είχε δημιουργήσει στην Λάεεν έναν αντίστοιχο δαίμονα-εκπρόσωπο του κακού, που προκαλεί χάος στους καλούς κατοίκους. Δημιουργήσε κάτι, αλλά ούτε δαίμονα, ούτε κάτι που έχουμε συνηθίσει. Και πάλι παρατήρησα ένα τέλειο κράμα. Από τη μία έχουμε τον διάβολο που μεταμορφώνεται σε φίδι και διαφθείρει την Εύα. Στην περίπτωση του βιβλίου, από την άλλη, γίνεται κάτι παρόμοιο, αλλά δεν μιλάμε ούτε για φίδι, ούτε για Εύα. Παρόλο που το κακό υπάρχει ως αέναη οντότητα… το νόημα που βγάζουμε από τις σελίδες του «Έπους της Λάεεναρ» είναι πως το κακό και το καλό βρίσκεται μέσα μας και παίρνει τα ηνία μόνο αυτό που θα ταΐσουμε.
 

Γραφή και ονοματολογία

Η γραφή αυτού του βιβλίου ήταν ιδανική. Απλή, τόσο ώστε να μην επιβαρύνει την ανάγνωση, αλλά αρκετά πλούσια εκεί που έπρεπε. Οι διάλογοι είναι αρκετά πομπώδεις και μερικές φορές στερούνται ρεαλισμού, όμως οι «άνθρωποι» αυτού του κόσμου έχουν αρκετά δευτερεύοντα ρόλο και η συντριπτική πλειοψηφία των διαλόγων γίνεται από θεϊκά όντα. Συνεπώς, μην περιμένετε συζητήσεις ανάμεσα σε Κικέρωνα και Ιούλιο Καίσαρ σχετικά με τη δύναμη του λαού ή των Άριστων Πατρικίων. Οι συζητήσεις θυμίζουν περισσότερο Όντιν με Χέρμοντ, όταν ο πρώτος διέταξε τον δεύτερο να καλπάσει ως τον Κάτω Κόσμο (Niflheim) για να παρακαλέσει τη Hel να επιστρέψει τον όμορφο και αδικοχαμένο Baldr στον κόσμο τον ζωντανών.

Ο συνδυασμός των παραπάνω έχει ως αποτέλεσμα να βγει ένα ακόμα ιδιαίτερο (με την καλή έννοια) αποτέλεσμα, που θεωρώ ότι ταιριάζει άψογα σε αυτό το βιβλίο. Διαβάζοντάς το μπορεί να σου έρθει έστω και λίγο η αίσθηση πως έχεις μπροστά σου ένα ηρωικό ποίημα ή κείμενο, μεταφρασμένο από αρχαία επιγραφή που βρέθηκε σε ανασκαφές στην αρχαία Βαβυλώνα! ΕΠΟΣ! Κυριολεκτικά!

Η ονοματολογία τώρα είναι ένα ακόμα περίεργο και δύσκολο στοίχημα για έναν συγγραφέα του φανταστικού. Αυτό γιατί όταν δημιουργείς τον κόσμο σου, πρέπει να φτιάξεις και τους αντίστοιχους πολιτισμούς. Καθένας αποτελείται από συγκεκριμένα πολιτιστικά στοιχεία, όπως τα ονόματα. ΔΕΝ έχει σημασία αν είναι φανταστικός ή πραγματικός κόσμος. Όσο πιο σοβαρά χτίζεις τον κόσμο σου, τόσο περισσότερο γίνεται πραγματικότητα. Στο «Έπος της Λάεεναρ», ο Αγγελος Αναγνωστόπουλος πήρε τον Tolkien και όλες τις άλλες επηρροές του και έπλασε ξεχωριστά και μοναδικά ονόματα για τους κατοίκους της Λάεεν, όπως και για τα θεϊκά στοιχεία. Αν παρατηρήσετε τις καταλήξεις τους, ανάλογα τη φυλή και το φύλο, θα καταλάβετε τι εννοώ. Ή δεν θα το καταλάβετε άμεσα, οπότε αυτό σημαίνει ότι έχει γίνει τέλεια και ομοιογενής δουλειά. (Δεν θα συναντήσετε, δηλαδή, δίπλα στον Φάλαμερ κάποιον Μάκη ή Βάγγο! Πιστέψτε με, είναι μάστιγα και φαινόμενο ή ασυνέπεια στα ονόματα σε πολλά βιβλία).
 

Γενικό συμπέρασμα

«Το Έπος της Λάεεναρ» είναι ένα μοναδικό έργο με την κυριολεκτική και τη μεταφορική έννοια. Είναι το «τυράκι» του συγγραφέα για να μας βάλει για τα καλά στον κόσμο του, και τι τυράκι είναι αυτό! Σαν αυτά που είχε ο Πολύφημος στη σπηλιά και κρύβονταν πίσω τους ο Οδυσσέας και οι δικοί του. Οι απαιτήσεις αυξήθηκαν πλέον, καθώς στα επόμενα ο κόσμος έχει ήδη σφυρηλατηθεί, επομένως δεν έχει την πολυτέλεια να ξεκινήσει ξανά από το μηδέν. Αλλά, αν κάθε αρχή είναι δύσκολη, με τέτοια αρχή πιστεύω πως ο συγγραφέας έχει μπροστά του ένδοξο μέλλον. Well Done, Anagnostolkien!