Άρθρο | Γιατί διαβάζω fantasy;

Άρθρο | Γιατί διαβάζω fantasy;


Πριν μερικά χρόνια, όπου και ξεκίνησα να διαβάζω λογοτεχνία του φανταστικού, ένιωθα λίγο μειονεκτικά απέναντι σε αναγνώστες άλλου είδους. Σαν νέος κι εγώ, σε ένα χώρο που θυμίζει έντονα παραμύθι, αισθανόμουν ότι όλα αυτά δεν ταιριάζουν ίσως στην ηλικία μου. Μετά από λίγα χρόνια όμως και πολλά βιβλία μπορώ να πω ότι πλέον αισθάνομαι υπερήφανος που είμαι αναγνώστης της λογοτεχνίας του φανταστικού.

Σε τι οφείλεται αυτή η αλλαγή; Μα στα πλεονεκτήματα και τα οφέλη του ίδιου του είδους των βιβλίων που αγαπώ. Το πρώτο από αυτά είναι το ταξίδι. Ένας κόσμος στη λογοτεχνία του φανταστικού δεν είναι ένας συνηθισμένος κόσμος. Αυτό που κάνει την εμπειρία μοναδική είναι ότι κάθε φορά που ανοίγεις ένα νέο βιβλίο ξεκινάς μια περιπέτεια στο άγνωστο. Νέοι κόσμοι πέρα από κάθε φαντασία ανοίγονται μπροστά σου. Ο κάθε συγγραφέας δημιουργεί και κάτι καινούργιο για να στεγάσει το όραμα του όπως αυτός το έχει φανταστεί. Νέοι κανόνες, νέοι νόμοι ισχύουν ανάλογα με το πώς έχει συλλάβει ο δημιουργός του κάθε βιβλίου την ιδέα για τον κόσμο του. Έτσι γίνεσαι κι εσύ μάρτυρας αυτής της κοσμογονίας και γνωρίζεις μέρη που διευρύνουν την οπτική σου αντίληψη αλλά και την νοητική.


Artwork του Yuzuo Dong

Η νοητική σου αντίληψη αλλάζει καθώς διαβάζεις για συνηθισμένους ανθρώπους, που ζουν απλά τη ζωή τους, να μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο. Σε κάτι διαφορετικό. Βλέπεις να αλλάζει η ζωή τους μέσα από ταξίδια σε όλο τον κόσμο, μέσα από περιπέτειες που είναι ικανές να αλλάξουν τον ίδιο τους το χαρακτήρα και εκεί είναι που δένεσαι με αυτό που διαβάζεις. Εκεί είναι που λες ότι όλα είναι πιθανά και όλα μπορούν να αλλάξουν πίσω στην πραγματικότητα που ζεις. Διαβάζεις για τον Μπέρεν του Τόλκιν να καταφέρνει να αποκτήσει ένα Σιλμαριλ, όντας απλός θνητός χάρη στην αγάπη για την Λούθιεν και συνειδητοποιείς ότι κι εσύ μπορείς να κάνεις τα πάντα αν βρεις κάποιον να αγαπήσεις και να σε αγαπήσει τόσο δυνατά. Διαβάζεις για τόσες δυσκολίες που συναντά ο ήρωας ενός βιβλίου και ενώ ξέρεις ότι όλα αυτά είναι δημιούργημα της φαντασίας κάποιου, παρόλα αυτά παίρνεις κουράγιο. Αν πάλι όχι, τότε σίγουρα ξεχνάς τα δικά σου προβλήματα έστω για λίγο για όσο διάστημα “ζεις” μέσα στο βιβλίο. Ο Neil Gaiman είχε πει ότι:

“τα παραμύθια είναι παραπάνω από αληθινά, όχι γιατί μας λένε ότι οι δράκοι υπάρχουν, αλλά γιατί μας λένε ότι μπορούν να νικηθουν”. Αυτό είναι κάτι που μπορείς να κρατήσεις στο μυαλό σου και να χρησιμοποιήσεις στην καθημερινή σου ζωή.

Γνωρίζοντας, λοιπόν, νέους χαρακτήρες και ζώντας μαζί τους νέες εμπειρίες αναπτύσσεις το χαρακτηριστικό της ενσυναίσθησης. Το γνώρισμα αυτό που σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά. Βλέπεις τα γεγονότα από τη μεριά του ήρωα που έχει πλάσει ο κάθε συγγραφέας, η οποία δεν συμφωνεί πάντα με τον δικό σου κώδικα ηθικής, αλλά μαθαίνεις να βλέπεις το πώς θα ήταν τα πράγματα αν εσύ ήσουν αυτός που έχει ζήσει όλα αυτά που διαβάζεις σε ένα βιβλίο.

Όπως έχει πει η Harper Lee:

“Ποτέ δεν κατανοείς ολοκληρωτικά έναν άνθρωπο αν δεν δεις τα πράγματα από την δική του οπτική, αν δεν μπεις στο πετσί του και κυκλοφορήσεις με αυτό”.


Artwork του Craig Davison

Άλλο ένα σημαντικό κέρδος που αποκομίζει κανείς από τη λογοτεχνία του φανταστικού έχει να κάνει με την ενασχόληση από νεαρή ηλικία. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα συνεχώς και ραγδαία αναπτυσσόμενο κόσμο που τα πάντα γύρω τους τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Στην εποχή μας περισσότερο από ποτέ, τα παιδιά έχουν ανάγκη την “μαγεία”. Τι καλύτερο από τα βιβλία, λοιπόν. Οι εικόνες από τις ταινίες και τις σειρές είναι δελεαστικές αλλά δεν είναι δικές μας, είναι ιδέα κάποιου άλλου. Ενώ με ένα βιβλίο φτιάχνουμε στο μυαλό μας ολόδικες μας εικόνες που μας μένουν για πάντα. Ένας ακόμα λόγος γιατί τα παιδιά πάνω από όλους πρέπει να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο είδος, είναι γιατί μέσω του fantasy μπορείς να ζήσεις καταστάσεις και συναισθήματα που δεν έχεις συναντήσει ακόμα και ίσως να μη ζήσεις ποτέ. Αγάπη, μίσος, προδοσία, φιλία. Όλα αυτά τα βλέπεις σε ένα βιβλίο οποιασδήποτε κατηγορίας και είδους, αλλά σκεφτείτε το λίγο. Τι πιο ενδιαφέρον για ένα παιδί να τα ζήσει όλα αυτά καβάλα σε ένα δράκο, παρέα με ένα μάγο ή ταξιδεύοντας σε τόπους που μόνο στα όνειρα έχει επισκεφτεί.

Αρκετά από τα παραπάνω μπορούμε να τα συναντήσουμε σε οποιοδήποτε είδος λογοτεχνίας. Εγώ τα βρήκα όλα αυτά στη λογοτεχνία του φανταστικού. Είναι όμως θεμιτό να διαβάζουμε αυτό που μας ευχαριστεί. Σε μια εποχή όπου τα πάντα γύρω μας χρειάζονται φόρτιση τα βιβλία είναι αυτά που φροντίζουν το μυαλό μας να είναι πάντα φορτισμένο και στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.