Άρθρο | Το "πρόβλημα" των κινητών τηλεφώνων στα βιβλία τρόμου / θρίλερ... και πώς να το επιλύσετε!
Φανταστείτε ότι έχει μπει κάποιος με ένα τσεκούρι στο σπίτι σας, μέσα στην νύχτα. Τον είδατε από την κορυφή της σκάλας, δίχως να σας πάρει είδηση. Έστω ότι κρύβεστε στην ντουλάπα ή στο πατάρι. Ποιο είναι το επόμενο πράγμα που κάθε άνθρωπος, από το 2000 και μετά, θα κάνει στη θέση σας; Μα φυσικά θα καλέσει βοήθεια από το κινητό του τηλέφωνο. Η σωτηρία είναι μία κλήση μακριά. Η αστυνομία ή ο γείτονας - κάποιος τέλος πάντων - θα έρθει. Πάει το σασπένς, πάει και η αγωνία. Πάει και ο φόνος εδώ που τα λέμε...
Το σύνηθες σε μια σκηνή αγωνίας είναι να απομονώσεις τον ήρωα σου από τον υπόλοιπο κόσμο. Να τον κλείσεις σε μια ερημική καλύβα ή να χαθεί σε ένα σκοτεινό δάσος. Να τον αποκλείσεις από κάθε βοήθεια, έτσι ώστε να χρειάζεται να τα βγάλει πέρα μόνος του. Να νιώσει απόγνωση, χωρίς ελπίδα.
Η άφιξη των κινητών τηλεφώνων, και ειδικά των smartphones, συνέτριψε αυτή την πολυπαιγμένη λογική. Η βοήθεια πλέον είναι στο χέρι σου και αν η ιστορία ή το σενάριο που γράφεις διαδραματίζεται στην εποχή μας θα είναι απλά παράλογο να το αγνοήσεις. Πρέπει να ασχοληθείς με αυτό το ζήτημα.
Φανταστείτε να γραφόταν σήμερα το Cujo (1981) του Στίβεν Κινγκ, όπου μια μάνα με το γιο της παγιδεύονται σε ένα αμάξι ενώ έξω παραμονεύει ένα παλαβό σκυλί. Η πρωταγωνίστρια θα έκανε μια κλήση από το κινητό της και απλά θα περίμενε μέχρι να έρθει η βοήθεια.
Το ίδιο ακριβώς μοντέρνο ‘πρόβλημα’ των κινητών ισχύει και για το σινεμά. Οι πρωταγωνιστές του The Blair Witch Project (1999) δεν θα είχαν χαθεί για πολύ ώρα στο δάσος, αφού θα έβαζαν το Google Maps και θα ακολουθούσαν τον δρόμο προς την έξοδο. Κάποιος που χάθηκε νύχτα σε κακόφημα στενά της πόλης θα καλούσε Uber. Ακόμα και το κινητό του να έχανε θα το έβρισκε με μια εφαρμογή ‘find my phone’ από κινητό φίλου. Οι λύσεις είναι πολλές και βρίσκονται πλέον στο χέρι σου. Μπορείς να εξετάσεις μια περιοχή που πρόκειται να πας, και αναλόγως τις προτροπές ή τις κριτικές του κόσμου, να μην πας. Μπορείς να δεις φωτογραφίες, να μάθεις που βρίσκεται το κοντινότερο Αστυνομικό Τμήμα – μπορείς να δεις ακόμα και την γεωγραφία της live!
Από τα 00s και μετά οι συγγραφείς και οι σεναριογράφοι πονοκεφαλιάζουν για να ξεπεράσουν αυτό το εμπόδιο. Το θύμα νιώθει αβοήθητο επειδή είναι αποκομμένο από τον υπόλοιπο κόσμο. Το κινητό στην τσέπη του όμως είναι η σύνδεση του με αυτό τον κόσμο. Η – από μηχανής – σωτηρία του.
Φυσικά όλοι έχουμε δει διάφορα τεχνάσματα με τα οποία παραμερίζεται αυτό το πρόβλημα, τα περισσότερα όμως μοιάζουν φτηνιάρικα και σκόπιμα στα μάτια του αναγνώστη. Α, ώστε ο πρωταγωνιστής έτυχε να ξεχάσει το κινητό σπίτι; Ή έτυχε να του σπάσει εκείνη την ημέρα; Ή τι βολικό το γεγονός ότι στην περιοχή που βρίσκεται δεν πιάνει ούτε μια μπάρα σήμα και ούτε υπάρχει δίκτυο.
Όλα αυτά μπορεί να δικαιολογούν την πλοκή, μα θα φανούν επιπόλαιες, ίσως και αστείες ‘λύσεις’, όπως στην ταινία 30 Μέρες Νύχτα (2007) όπου οι βρικόλακες έκλεψαν τα τηλέφωνα όλων των κατοίκων και τα έθαψαν στο χιόνι, για να μπορέσουν να τους φάνε μετά με την ησυχία τους. Νοικοκυρεμένα πράματα! Από την άλλη σε μία κωμωδία τρόμου, σαν το Drag Me to Hell (2009) του Σαμ Ράιμι, δεν μοιάζει εκτός τόπου το ότι ο δαίμονας άδειασε την μπαταρία της πρωταγωνίστριας με.. δαιμονική δύναμη (ΔΗΑ – Δαιμονική Ηλεκτρονική Αφαίμαξη), μια και ταιριάζει στο ύφος και τον παλαβό χαρακτήρα της ταινίας.
Φυσικά το γεγονός ότι αδειάζει η μπαταρία του κινητού είναι άλλη μία διάσημη δικαιολογία που συναντάμε. Ο ήρωας έχει ξεχάσει να φορτίσει το κινητό ή κάτι συμβαίνει και δεν φορτίζεται. Υπάρχει η αντίστροφη μέτρηση του ξεφορτίσματος που προκαλεί μια ανησυχία. Αλήθεια, όλοι μας δεν αγχωνόμαστε όταν βλέπουμε πως η μπαταρία είναι κάτω από 20%; Η μπαταρία, θεωρώ, είναι σύμβολο της ασφάλειας σου, της ελπίδας σου, και αν την αφαιρέσεις θα είναι σαν να βρίσκεσαι σε τρικυμία και να χάνεις το σωσίβιο.
Το γεγονός πως ο πρωταγωνιστής δεν φρόντισε να φορτίσει το κινητό του, μπορεί από την μία μεριά να λειτουργήσει θετικά προκειμένου να φωτίσει πτυχές του χαρακτήρα του, όπως το ότι δεν είναι επιμελής, δεν συγκεντρώνεται κλπ, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί πολύ οργανικά για να λειτουργήσει αυτό. Στην ταινία τρόμου Get Out (2017), ο πρωταγωνιστής έχει πάει για Σ/Κ στο πατρικό σπίτι της κοπέλας του. Κάθε πρωί που ξυπνά βλέπει το κινητό του εκτός πρίζας και την μπαταρία ξεφόρτιστη. Αυτό δημιουργεί παράνοια στον χαρακτήρα και σασπένς στον θεατή μια και υποπτευόμαστε πως κάποιος προσπαθεί να τον απομονώσει από τον έξω κόσμο. Στην προκειμένη, το τέχνασμα αυτό δεν φαίνεται παράλογο, αλλά εξυπηρετεί την πλοκή, επομένως ο θεατής ή ο αναγνώστης το δέχεται.
Αυτό είναι, κατά την γνώμη μου, που πρέπει να σκεφτεί αρχικά κάποιος που θα κάτσει να γράψει μια ιστορία αγωνίας. Όταν έγραφα την Τελευταία Νύχτα Της Αδέρας έπρεπε να έχω υπόψιν μου το κινητό του πρωταγωνιστή. Το γεγονός πως όταν βρισκόταν σε κίνδυνο ή παγιδευμένος θα το χρησιμοποιούσε απευθείας, και τι θα σήμαινε αυτό για την πλοκή.
Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί κομμάτι της εξιστόρησης και όχι ένα εμπόδιο που πρέπει πάση θυσία να παρακάμψουμε. Το τηλέφωνο φαίνεται να είναι η λύση, αλλά δεν πρέπει να είναι. Όλα ξεκινάνε και τελειώνουν με τον χαρακτήρα. Αν το πρόβλημα επιλυθεί από το κινητό, τότε το επίκεντρο της δράσης φεύγει από πάνω του, επομένως ίσως δεν βρίσκεται σε τόσο κίνδυνο όσο νομίζαμε. Αυτός θα πρέπει να είναι η λύση του προβλήματος (της πλοκής, ας πούμε) και όχι το κινητό. Ο χαρακτήρας θα πρέπει δηλαδή να έχει όλη την δραματική αγωνία και το κινητό να λειτουργήσει σαν απελπισμένη επιλογή που μπορεί και να μην τον βοηθήσει τελικά. Για παράδειγμα, μπορεί ο αποδέκτης της κλήσης να μην πιστέψει τον πρωταγωνιστή ή μπορεί η βοήθεια που θα έρθει να πέσει και αυτή θύμα του δολοφόνου (ή του ‘κακού’ γενικά που ταλαιπωρεί τους ήρωες) σου. Ή απλά μπορεί το smartphone να εκπέμπει ένα σήμα που κάνει τους ανθρώπους αιμοδιψείς, όπως έκανε ο Κινγκ στο Cell (2006), οπότε έχεις κάθε λόγο να μείνεις μακριά από την συσκευή.
Αν πάλι η πλοκή σου διαδραματίζεται στα 80s δεν έχεις να σκεφτείς τίποτα από όλα αυτά. Βέβαια το να τοποθετήσεις την πλοκή σου σε εκείνη την εποχή για να παρακάμψεις το ‘πρόβλημα’ των κινητών, θα σου προκαλέσει καινούργιο πονοκεφάλιασμα μια που θα πρέπει τώρα να σκεφτείς δεκάδες άλλες λεπτομέρειες.
Καλώς ή κακώς ζούμε πλέον συντροφιά με την τεχνολογία. Τα κινητά έχουν γίνει προέκταση του χεριού μας, ενώ ακόμα και τα μικρά παιδιά τα παίζουν στα δάχτυλα. Ακόμα και οι φανατικοί πολέμιοι τους, που θεωρούν ότι έχουν επιβλαβής ακτινοβολία, δεν μπορούν να αρνηθούν τον πρακτικό χαρακτήρα τους και τις δυνατότητες που προσφέρει, ειδικά σε κάποιον που κινδυνεύει. Η babysitter από το Halloween (1978) του Κάρπεντερ θα είχε καλέσει βοήθεια από το πρώτο κυνηγητό. Ο Τζόναθαν Χάρκερ δεν θα έμενε για πολύ παγιδευμένος στον πύργο του Δράκουλα και στα Σαγόνια του Καρχαρία (1975) οι ήρωες θα καλούσαν για να έρθει το πολυπόθητο.. bigger boat.
Αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς οφείλουμε να συμπεριλαμβάνουμε και τα κινητά τηλέφωνα ως μέρος της ιστορίας. Από εκεί και πέρα είναι στο χέρι μας το πώς θα εξελίσσουν με φυσιολογικό τρόπο την ιστορία ή αν απλά.. ‘είμαστε στα βουνά άρα δεν πιάνει σήμα’.