Ταινίες | Η ταινία που θα μπορούσε να είναι Φαντασίας
Η ταινία Undine παρουσιάστηκε σαν μια πολλά υποσχόμενη παραγωγή του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Βρήκα κάποια καλά στοιχεία βλέποντάς την. Όχι κάτι εντυπωσιακό, όχι κάτι που να δικαιολογεί διθυραμβικές κριτικές. Στο παρόν άρθρο όμως θα ασχοληθώ με το εξής ζήτημα: γιατί αναφέρεται σαν ταινία φαντασίας;
Η αλήθεια είναι ότι μου τράβηξε το ενδιαφέρον από την περιγραφή της στο IMDB. Υποσχέθηκε αρκετά καλά στοιχεία. Με ιντρίγκαρε το ρομαντικό στοιχείο σε συνδυασμό με τη φαντασία.
Προειδοποιώ ότι θα ακολουθήσουν σοβαρά spoilers, μιας και παραθέτω ένα μεγάλο μέρος της πλοκής.
Πέρασε καιρός μέχρι να αποφασίσω να τη δω. Μέχρι τότε, είχα ξεχάσει περί τίνος πρόκειται. Μόνο ο τίτλος μου είχε μείνει κι ότι είναι μια πολύ καλή ταινία.
Η ταινία κυλούσε αργά. Άφηνε αρκετά στη φαντασία του θεατή και έπλασα αρκετά σενάρια κατά τη διάρκεια των σκηνών και των διαλόγων. Πίστεψα πως τα μυστήρια που πλέκονται θα λυθούν κάποτε.
Από την αρχή όμως κάτι δε μου κολλούσε. Μια σκηνή που περιελάμβανε το σπάσιμο ενός ενυδρείου (το οποίο έγινε με εντελώς παράλογο τρόπο και δεν οδήγησε πραγματικά κάπου) και οι ακόλουθες υποβρύχιες σκηνές με ένα σκυλόψαρο. Το πλάσμα αυτό αναφέρθηκε πολλές φορές αλλά δεν πρόσφερε τίποτα ούτε στις σκηνές που παρουσιάστηκε ούτε στην πλοκή γενικότερα. Έμεινε ένα ερωτηματικό.
Η πρωταγωνίστριά μας, η Ούντινε, παρουσιαζόταν από τη μία δυναμική και επαγγελματίας (ακούγεται υπερβολικά πολλές φορές η παρουσίαση της ιστορίας του Βερολίνου από το στόμα της - είναι ξεναγός) και από την άλλη είχε έναν ανεξήγητο προβληματισμό, που σχετιζόταν και με τους άνδρες που γνώριζε και με την ύπαρξή της γενικότερα. Δεν εξηγήθηκε τίποτα, ποτέ.
Αργότερα, δείχνει να έχει μια εμμονή με τον πρώην της, ο οποίος είχε να φανεί από την αρχή της ταινίας και ξαφνικά είναι με άλλη γυναίκα. (Α, τον πέτυχε τυχαία στον δρόμο κάποια στιγμή). Η Ούντινε, όπως τον είχε προειδοποιήσει από την αρχή, τον δολοφονεί. Πώς; Μέσα στην πισίνα του. Αυτό έγινε με τρόπο τόσο άτεχνο, που καταντούσε γελοίος. Αναρωτήθηκα αν η ταινία έπαιρνε στα σοβαρά τον εαυτό της ή αν ήταν παρωδία εκείνη τη στιγμή. Κι όμως, δεν ήταν.
Μετά από κάποια άλλα τραγικά συμβάντα, η Ούντινε εξαφανίζεται και ο νυν σύντροφός της την ψάχνει. Οδηγείται στη λίμνη όπου έκαναν καταδύσεις μαζί κι έβλεπαν το σκυλόψαρο (και για κάποιον περίεργο λόγο υπήρχε το όνομά της γραμμένο κάπου στον βυθό).
Η ταινία τελειώνει έτσι, χωρίς καμία εξήγηση. Εγώ έχω μείνει να κοιτάζομαι με τον φίλο μου και να αναρωτιέμαι: μήπως είδαμε μια εκδοχή της ταινίας με κομμένες σκηνές; Μήπως υπήρχαν επαρκείς εξηγήσεις αλλά παραήμασταν αφελείς για να τις καταλάβουμε;
Τελικά συμπέρανα ότι ως ρομαντική ταινία έχει κάποια αξία. Ως φαντασίας όμως γιατί μνημονεύεται;
Δεν άντεξα. Το έψαξα.
Τελικά αποδείχτηκε ότι η Ούντινε είναι μια νεράιδα των υδάτων που παίρνει ανθρώπινη μορφή και αναπτύσσει ερωτικές σχέσεις με ανθρώπους. Τιμωρεί όμως την απιστία με φόνο του εραστή της.
Όλα καλά λοιπόν. Έτσι εξηγείται η περίεργη σχέση της με το νερό, η εμμονή της με τον πρώην της, ακόμα και η σκηνή δολοφονίας του (κι ας ήταν άτεχνη). Αλλά εγώ γιατί έπρεπε να το γνωρίζω αυτό το στοιχείο; Είναι κάποια κοινή γνώση ο μύθος της Ούντινε; Υπήρχε προειδοποίηση ότι θα ακολουθήσει κάποιος μύθος ή η συμμετοχή κάποιου μυθικού πλάσματος;
Η απάντηση είναι όχι. Δεν υπήρχε πουθενά. Η ταινία διαδραματίζεται στο παρόν, και μάλιστα σε ένα πλήρως ρεαλιστικό παρόν. Απέκρυψε -επίτηδες;- το γεγονός, σαν να ντρεπόταν που είχε το φανταστικό στοιχείο μέσα. Αυτό όμως μείωνε δραματικά την εμπειρία μου ως θεατή σε σχέση με κάποιον που τύχαινε να γνωρίζει τον μύθο.
Arthur Rackham - Undine (1909)
Κι εδώ έρχεται το πραγματικό μου παράπονο. Άντεξα τις εξαντλητικές περιγραφές της ιστορίας του Βερολίνου, οι οποίες θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε ένα σύντομο μοντάζ που θα μπορούσα να φτιάξω εγώ στον υπολογιστή μου εντός πενταλέπτου. Αν αντί για αυτές ή έστω ένα μέρος αυτών, υπήρχε αναφορά στον μύθο της Ούντινε (μήπως και απαντηθούν κάποια ερωτήματα), θα ήταν μια έστω αξιοπρεπής ταινία φαντασίας.
Ή μάλλον όχι. Θα είχε το δικαίωμα να αποκαλείται ταινία φαντασίας. Με τον τρόπο όμως που χειρίστηκε τις σκηνές που εμπεριείχαν το φανταστικό στοιχείο, με την αδιαφορία προς τον θεατή που δεν ήξερε έναν μύθο ο οποίος θεωρήθηκε αυτονόητος για κάποιον λόγο, με την έλλειψη πραγματικού νοήματος και σεβασμού προς το είδος, δεν μπορώ να τη θεωρήσω ταινία φαντασίας. Θα μπορούσε, αλλά όχι.