“Cosmere: To Σύμπαν του Brandon Sanderson”

•

Ο Brandon Sanderson ειναι ένας καταξιωμένος συγγραφέας με πλούσιο συγγραφικό έργο, εκ του οποίου, τα περισσότερα αποτελούν σειρές βιβλίων. Σειρές τις οποίες τρέχει παράλληλα, έχοντας ξεπεράσει τα όρια της τριλογίας σε αρκετές περιπτώσεις. Πίσω από όλα αυτά τα βιβλία όμως υπάρχει μια ιδέα που τροφοδοτεί τον συγγραφέα να συνεχίζει να γράφει ασταμάτητα! Η ίδεα αυτή λέγεται Cosmere.

Ο ίδιος ο συγγραφέας είχε πει ότι είναι λάτρης των μεγάλων σειρών φαντασίας. Όμως ήταν αρκετά ρεαλιστής για να αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο δεν ειναι και πολύ εύκολο να πραγματοποιηθεί καθώς δύσκολα θα έβρισκε έναν οίκο να εκδόσει 15-20 ή και παραπάνω βιβλία στην ίδια σειρά από έναν νέο και άγνωστο συγγραφέα. Έτσι βρήκε ένα τρόπο να καμουφλάρει τη σειρά που πάντα ήθελε να γράψει, σπάζοντας τη σε πολλά μέρη, τα βιβλία της οποίας, στα μάτια των εκδοτών θα φαίνονται σαν ανεξάρτητα βιβλία. Έφτιαξε ένα σύνδεσμο, ο οποίος ενώνει τα περισσότερα βιβλία του σε ένα και μόνο σύμπαν. Όταν λέμε σύμπαν όμως, μιλάμε κυριολεκτικά για σύμπαν!

Brandon Sanderson creating the Cosmere / Art: Jesse Martin

Το “Cosmere”, λοιπόν, είναι ένα σύμπαν στο οποίο ο Sanderson έχει τοποθετήσει τα βιβλία του. Έτσι, όλα τα βιβλία που συμμετέχουν σε αυτό, μοιράζονται την ίδια κοσμολογία και το ίδιο θεώρημα όσον αφορά το σύστημα μαγείας. Η ατμόσφαιρα στα έργα του συγγραφέα είναι κοινή και όταν εχεις διαβάσει πάνω από ένα βιβλίο που μοιράζεται το ίδιο σύμπαν, έχεις την αίσθηση ότι διαβάζεις κάτι γνώριμο αλλά ταυτόχρονα διαφορετικό. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του Cosmere είναι οτι υπάρχει πιθανότητα να συναντήσει κανείς χαρακτήρες να μεταπηδούν από μια σειρά βιβλίων σε άλλη (worldhoppers) δημιουργοντας έτσι μια γέφυρα μεταξύ των ιστοριών του κάθε βιβλίου. Το κυριολεκτικό κομμάτι του σύμπαντος έχει να κάνει με τα ολοκληρωμένα πλανητικά συστήματα που έχει φτιάξει ο συγγραφέας. Αν και υπάρχουν πολλοί πλανήτες μέσα σε αυτά, προς το παρόν μόνο 12 ειναι αυτοί που έχουν ενεργό ρόλο, τουλάχιστον έως τώρα, μιας και το σύμπαν του Cosmere συνεχώς διαστέλλεται με την είσοδο νέων βιβλίων. Οι σημαντικότεροι από αυτους, καθώς και τα βιβλία που αναφέρονται, είναι ο Nalthis (Warbreaker), Braize, Roshar (The Stormlight Archives), Scadrial (Mistborn), Sel (Elantris) και Yolen (Dragonsteel).

Στο Cosmere έχουμε τρία διαφορετικά επίπεδα ύπαρξης, ή διαστάσεις αν θέλετε καλύτερα, στα οποία διαδραματίζεται η πλοκή. Φανταστείτε τα σαν τρεις σφαίρες όπου η μία εμπεριέχει την αλλη. Η πρώτη σφαίρα είναι το Physical Realm, όπου έχουμε την πραγματικότητα με τους φυσικούς νόμους που τη διέπουν, όπως οι πλανήτες και οι άνθρωποι που ζουν πάνω σε αυτούς. Το δεύτερο επίπεδο ύπαρξης είναι το Cognitive Realm, ένα μέρος όπου η σκέψη αποκτά υπόσταση και σκοπιμότητα. Ένα καθαρά προσωπικό δημιούργημα του συγγραφέα ίσως λίγο δύσκολο στην αντίληψη, αλλά λειτουργεί μαγικά μόλις εξοικειωθείς μαζί του.

Way of Kings / Art: Michael Whelan

Φανταστείτε το σαν ένα καθρέφτισμα του φυσικού κόσμου εντελώς ανεστραμμένο και με τα πάντα να επηρεάζονται σύμφωνα με το πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας το κάθε τι γύρω του. Το Cognitive Realm, είναι κάτι κοινό θα έλεγα για όλους τους κόσμους τους σύμπαντος, κάτι που το κάνει κατάλληλο για να μπορέσει κάποιος να ταξιδέψει από πλανήτη σε πλανήτη και από εποχή σε εποχή. Τέλος έχουμε και το Spiritual Realm, που υπάρχει πέρα από τον χώρο και τον χρόνο. Ένα μέρος όπου κατοικεί η ψυχή και η ουσία κάθε έμβιου όντος αλλά και κάθε αντικειμένου γενικότερα. Σε αυτό το επίπεδο γίνονται εμφανείς οι διασυνδέσεις μεταξύ ανθρώπων, αντικειμένων και ιδεών και έχει άμεση σχέση με τα εκάστοτε συστήματα μαγείας.

Πέραν των τριών αυτών διαστάσεων έχουμε και το Beyond, ένα μέρος εκτός των γνωστών ορίων του Cosmere, στο οποίο καταλήγει μια ψυχή όταν ο κομιστής της πεθάνει στο Physical Realm. Γεγονότα που συμβαίνουν στη μια διάσταση μπορούν να επηρεάσουν και τις άλλες δύο, ενώ υπάρχουν σημεία σε όλο το σύμπαν (perpendicularities) όπου και οι τρεις διαστάσεις ενώνονται και επιτρέπουν σε ήρωες να μπορούν να κινηθούν μέσα σε αυτές και να μεταβούν από πλανήτη σε πλανήτη και, κατά συνέπεια, από βιβλίο σε βιβλίο.

Ο συνδετικός κρίκος όλων αυτών των διαστάσεων με ολόκληρο το σύμπαν που έχει γράψει ο Brandon Sanderson, είναι το Investiture. Το Investiture είναι η ουσία που μας περιβάλει. Είναι παντού γύρω μας και ρέει μέσα από όλα τα επίπεδα ύπαρξης με διαφορετική μορφή στο καθένα. Με απλά λόγια είναι η μετουσίωση της μαγείας στο σύμπαν του Cosmere.

Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό στο Cosmere, είναι ότι υπάρχουν σε αυτό τουλάχιστον 25 βιβλία, έως τωρα, από τα οποία αρκετά είναι σειρές βιβλίων όπως το Mistborn. Μερικές stand alone νουβέλες, για παράδειγμα το “Sixth of the Dusk”. Μέχρι και graphic novel όπως το “White Sand”. Ο συγγραφέας έχει διαλέξει, όμως, κυρίως τρεις σειρές βιβλίων οι οποίες θα αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά του σύμπαντός του. Το Mistborn, το Stormlight Archives και το Dragonsteel το οποίο είναι στα σκαριά και θα λύσει πολλές απορίες στους οπαδούς του Cosmere, σύμφωνα πάντα με το ίδιο τον συγγραφέα. Ο ίδιος ο Sanderson έχει προτείνει μια σειρά ανάγνωσης η οποία δεν αποτελεί κανόνα, αλλά βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του σύμπαντος. Η σειρά έχει ως εξής:

1) Mistborn: The Final Empire
2) The Emperor's Soul
3) The Way of Kings
4) Elantris
5) Warbreaker

Απ’ όπου όμως και να διαλέξετε να ξεκινήσετε δε θα έχετε πρόβλημα καθώς καμία σειρά βιβλίων ή ανεξάρτητη νουβέλα δεν προδίδει στοιχεία για την άλλη, τουλάχιστον όχι σε επίπεδο spoiler! Ας δούμε όμως τι γίνεται στο παρασκήνιο των βιβλίων που διαβάζουμε και πως αυτό επηρεάζει την πλοκή τους.

Rhythm of War / Art: Michael Whelan

Στην αρχή του Cosmere, υπήρχε μια ουσία, μια δύναμη. Το Adonalsium. Αυτή η ουσία, οντότητα, δύναμη, δεν είναι ακριβώς ξεκάθαρο, είναι η πηγή της ζωής και της δημιουργίας του σύμπαντος. Κάποια στιγμή και αφού το Cosmere έχει διαμορφωθεί, δεκαέξι οντότητες, ανάμεσα τους άνθρωποι, δράκοι και Sho Del, όλοι πλάσματα του αρχαιότερου πλανήτη Yolen, αποφάσισαν να καταστρέψουν το Adonalsium, ο καθένας για δικούς του λόγους. Η καταστροφή αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να σπάσει το Adonalsium σε δεκαέξι θραύσματα (shards). Το κάθε ένα από αυτά τα κομμάτια εμπεριέχει θεϊκή δύναμη που είναι ικανή για καταστροφή αλλά και για δημιουργία. Οι αρχικοί δεκαέξι κάτοχοι των shards, αποφάσισαν να πάρει ο καθένας το δρόμο του και να ταξιδέψουν στο σύμπαν, επιδιώκοντας να  χρησιμοποιήσουν, όπως ο καθένας κρίνει τις νέες τους δυνάμεις, με τη συμφωνία να μην εμπλακεί ο ένας στις υποθέσεις του άλλου. Τα κομμάτια αυτά είχαν πάρει τα ονόματά τους από συγκεκριμένες ιδιότητες οι οποίες αποτελούν τον σκοπό της υπάρξεως τους αλλά και το κίνητρο που τα καθοδηγεί.

Devotion - Αφοσίωση

Dominion - Κυριαρχία

Preservation - Διατήρηση

Ruin - Καταστροφή

Odium - Μίσος

Cultivation - Μεταμόρφωση

Honor - Τιμή

Endowment - Ικανότητα

Autonomy - Αυτονομία

Ambition - Φιλοδοξία

Invention - Δημιουργία

Mercy - Έλεος

Valor - Ανδρεία

Whimsy - Φαντασία

(Υπάρχουν άλλα δύο τα οποία δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά, μιας και δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο από τον συγγραφέα)

Τα θραύσματα για να λειτουργήσουν χρειάζονταν ένα είδος ξενιστή από το Physical Realm. Ετσι, αργά ή γρήγορα αφομοιώσαν τους νέους ιδιοκτήτες τους, επιβάλλοντας πλήρως τα δικά τους χαρακτηριστικά και τις δικές τους ιδιότητες, δίνοντας τους υπόσταση. Τα θραύσματα αυτά είναι υπεύθυνα για τα διαφορετικά συστήματα μαγείας που διαβάζουμε στα βιβλία του Sanderson, επηρεάζοντας είτε το ίδιο το περιβάλλον σε ένα πλανήτη (πχ Roshar, Stormlight Archives), είτε τους ανθρώπους που κατοικούν πάνω σε αυτόν (πχ Scadrial, Mistborn).

Οπως είπαμε, τα θραύσματα πήραν τον έλεγχο των ιδιοκτητών τους και άρχισαν να λειτουργούν σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά τους. Έτσι το θραυσμα, χαρακτήρας πλέον, του Μίσους/Odium, αποφάσισε ότι πρέπει να καταστρέφει όλα τα υπόλοιπα και να γίνει η ισχυρότερη οντότητα στο σύμπαν. Έτσι και έγινε. Άρχισε να αναζητά ένα ένα τα υπόλοιπα κομμάτια για να καταστρέφει τους ιδιοκτήτες τους και τα ίδια τα θραύσματα. Ενας άνθρωπος όμως ο Hoid, ο οποίος ήταν παρών στην καταστροφή του Adonalsium, αλλά δεν είναι κάτοχος θραυσματος, προσπαθεί να προειδοποιήσει τους πάντες για τις προθέσεις του Odium με σκοπό να βρεθεί κάποιος όπου θα αντισταθεί στην επερχόμενη καταστροφή. Ο Hoid, από τους πλέον αμφιλεγόμενους χαρακτήρες ολοκλήρου του σύμπαντος του Cosmere, είναι worldhopper. Δηλαδή μπορεί να κινηθεί από πλανήτη σε πλανήτη, κατέχοντας ένα σωρό δυνάμεις από αυτές του τις περιπλανήσεις, ενώ μπορεί να χειριστεί παραπάνω από ένα σύστημα μαγείας του Sanderson.

Hoid / Art: Geryss

Σε αυτό το ταξίδι του Odium, για την απόλυτη κυριαρχία θα πάρουμε και εμείς μέρος διαβάζοντας τα βιβλία που ανήκουν στο τεράστιο αυτό σύμπαν. Όλα τα βιβλία που ανήκουν στο Cosmere, μας περιγράφουν κομμάτια από τη σύγκρουση των θραυσμάτων από μια διαφορετική οπτική όμως. Δεν μας γίνεται απευθείας εξιστόρηση των γεγονότων με τα θραύσματα, αλλά το κάθε βιβλίο, η κάθε σειρά, ακολουθεί την δική της ιστορία με τους δικούς της πρωταγωνιστές οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι είναι κομμάτι ενός ευρύτερου συνόλου. Πρόκειται για διαφορετικούς μικρόκοσμους στην ουσία, που αποτελούν μέρος ενός διευρυμένου κόσμου κάτι που γίνεται αντιληπτό όταν μπεις για τα καλά στο σύμπαν του Cosmere.

Το Cosmere, σε αυτή τη φάση, ακούγεται, και πραγματικά είναι, λίγο χαοτικό. Μπορεί να μπερδέψει πολλούς αναγνώστες και να τους κάνει να ψάχνουν μέσα στα βιβλία για να βρουν αυτά τα σημάδια που έχει κρύψει ο συγγραφέας, τα οποία φέρνουν σε επαφή τη μια σειρά με την άλλη. Θα ήταν λάθος να το δούμε έτσι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι να αφήσουμε την ιστορία του εκάστοτε βιβλίου να μας οδηγήσει εκεί που αυτό θέλει. Να απολαύσουμε αυτό που μας δίνει και όχι αυτό που κρύβεται από πίσω. Αν όμως σας έχει εξάψει τη φαντασία όλο αυτό το εγχείρημα του Sanderson, μπορείτε με μια δεύτερη ανάγνωση να βρείτε πραγματικά στοιχεία που ίσως δεν είχατε προσέξει πριν, τα οποία θα σας δώσουν πληροφορίες για την ιστορία του Cosmere. Εξάλλου έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας καθώς, σύμφωνα πάντα με το ίδιο τον συγγραφέα, τα γεγονότα θα αρχίσουν να μπαίνουν στην τελική ευθεία με την κυκλοφορία της τρίτης τριλογίας του Mistborn αλλά και του Dragonsteel.

Κλείνοντας, να πω πως η προσπάθεια που κάνει ο Sanderson είναι εντυπωσιακή. Αν και είναι νωρίς, πιστεύω ότι όταν θα ολοκληρωθεί, θα έχουμε ένα έργο που θα μείνει για πολλά χρόνια στο επίκεντρο των συζητήσεων ανάμεσα στους οπαδούς της λογοτεχνίας του φανταστικού.

"The purpose of a storyteller is not to tell you how to think, but to give you questions to think upon"

-Brandon Sanderson-