“Το πείραμα της όγδοης μέρας” του Ορέστη Ευθυμίου
Παρίσι, 2042 μ.Χ.
Ο Ερίκ, ένας νεαρός προγραμματιστής, σχεδιάζει και υλοποιεί για λογαριασμό της εταιρείας F.C.S. το πείραμα "Δαρβίνος". Σκοπός του πειράματος είναι να αντιγράψει τις συνθήκες με τις οποίες δημιουργήθηκε η ζωή στη Γη μέσω της εξέλιξης των ειδών και της φυσικής επιλογής. Στα πλαίσια του πειράματος ο Ερίκ δημιουργεί ένα ψηφιακό αντίγραφο της Γης στο οποίο "ζουν" μικρότερα προγράμματα τα οποία και ελπίζει ότι μέσα από τυχαίες διαδικασίες ανάλογες με αυτές της πρωτόγονης Γης θα καταφέρουν να εξελιχθούν σε μορφές ανώτερες από τις αρχικές.
Οι πρώτες προσπάθειες να λειτουργήσει ο "Δαρβίνος" αποβαίνουν άκαρπες και όλα δείχνουν ότι το πείραμα οδεύει προς την αποτυχία, ώσπου μία νύχτα του αλλάζει για πάντα τη ζωή. Μία επίθεση από χάκερ στον κεντρικό υπολογιστή του "Δαρβίνου", μία μυστηριώδης εξαγορά της F.C.S. και μία παράδοξη συνάντηση... Η ζωή του Ερίκ θα κινδυνεύσει από τον πιο απίθανο εχθρό και μοναδικό του σύμμαχο θα βρει στο πρόσωπο μιας γυναίκας. Μιας γυναίκας που ζει ακροβατώντας ανάμεσα σε δύο κόσμους...
Θα μπορούσε να αναπτύξει (ή μήπως έχει ήδη αναπτύξει;) συνείδηση η τεχνητή νοημοσύνη; Θα μπορούσε να αποτελέσει, στο μέλλον, κίνδυνο για την ίδια την ανθρωπότητα ή θα χρησιμοποιηθεί ως ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια μας βελτιώνοντας και διευκολύνοντας την καθημερινότητά μας; Αρκετές είναι οι φωνές που ανησυχούν για τα αλματώδη βήματα που σημειώνονται καθημερινά στο συγκεκριμένο πεδίο, προμηνύοντας δυσοίωνα σενάρια. Από την άλλη υπάρχουν και οι πιο ψύχραιμες φωνές που λένε ότι δεν τίθεται κανένα τέτοιο θέμα, απορρίπτοντας την κινδυνολογία, μιας και ο άνθρωπος ήταν, είναι και θα είναι πάντα αυτός που θα έχει το πάνω χέρι στην υπόθεση, ο οποίος θα μπορεί να ελέγξει την κάθε διαδικασία και το κάθε στάδιο της εξέλιξης του τομέα, οριοθετώντας τα πλαίσια μέσα στα οποία η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κινηθεί.
Πίσω στα 2010, ο Ορέστης Ευθυμίου συνέλαβε την ιδέα για ένα βιβλίο, που φέρει τον τίτλο Το Πείραμα της Όγδοης Μέρας και στο οποίο, η αλήθεια είναι ότι, το μέλλον που περιγράφει μέσα στις σελίδες του μάλλον του ξέφυγε λιγάκι από τον... έλεγχο!
Βρισκόμαστε στο Παρίσι το έτος 2042 μ.Χ. εκεί όπου συναντούμε τον πρωταγωνιστή μας Ερίκ Ρουσσό, έναν ταλαντούχο νεαρό προγραμματιστή, ο οποίος έχει αναπτύξει ένα λογισμικό, το οποίο ονομάζεται “Δαρβίνος”, με σκοπό να εξομοιώσει την ζωή και την εξέλιξη της μέσα σε ένα ψηφιακό μοντέλο, το οποίο ονομάζεται “Γαία”. Στην προσπάθεια του αυτή συνεργάζεται με τον Τομ Γκριν, έναν Αμερικανό προγραμματιστή, μαζί με τον οποίο, για λογαριασμό της εταιρείας F.C.S., αναπτύσσουν το μοντέλο τους. Κάπου όμως το όλο εγχείρημα παρεκκλίνει της πορείας του, κάποιος ή κάτι αρχίζει να αλληλοεπιδρά με τον “Δαρβίνο” και τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο. Στην περιπέτεια του Ερίκ θα εμφανιστεί και πάλι η Μπεατρίς, μια γυναίκα που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση…
Το Πείραμα της Όγδοης Μέρας πρόκειται για ένα βιβλίο που κινείται στο είδος της επιστημονικής φαντασίας, φέροντας μέσα του δυνατό το πνεύμα του cyberpunk στοιχείου. Πρόκειται για μια αρκετά ενδιαφέρουσα ιστορία που, αν εξαιρέσουμε κάποιες αδυναμίες, κατάφερε να με κρατήσει στις σελίδες της καθηλωμένο, σε ένα γρήγορο, έξυπνο και “ευχάριστο” page-turner βιβλίο. Η γραφή του Ορέστη Ευθυμίου είναι απλή, καλοδουλεμένη στην διατύπωση της και χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη. Περιέχει μια αρκετά κινηματογραφική αύρα καθώς οι πρωταγωνιστές είναι σε μια διαρκή κίνηση, με γεγονότα που τρέχουν και καταστάσεις που μεταβάλλονται διαρκώς, έχοντας τις απαραίτητες διακυμάνσεις που απαιτείται ώστε να κρατά σε εγρήγορση τον αναγνώστη. Και φυσικά αρκετό χιούμορ… Ειλικρινά, καθώς διάβαζα το βιβλίο, το χιούμορ του Ορέστη Ευθυμίου με έκανε να κοντοσταθώ σε σημεία και να το απολαύσω. Θα μου πείτε, ταιριάζει το χιούμορ σε ένα τέτοιο έργο; Ναι, γιατί όχι; Ήταν τόσο σωστά δοσμένο και σε τέτοιες “ποσότητες” που δεν επηρέασε την αναγνωστική μου εμπειρία, παρά αποτέλεσε ανάλαφρες διάσπαρτες νότες μετά από έντονα γεγονότα και επεξηγήσεις.
Όπως είπα και παραπάνω το βιβλίο διέπεται από μια κινηματογραφική αύρα γεγονός που του δίνει αυτό το ενδιαφέρον στοιχείο στην εξέλιξη της πλοκής. Σε συνδυασμό δε με το γεγονός ότι ο συγγραφέας του είναι και ο ίδιος ένας άνθρωπος της επιστήμης έρχεται και “κουμπώνει” δίνοντας μας ένα αποτέλεσμα που ενώνει όλα αυτά τα στοιχεία σε ένα ομοιογενές κράμα που αποτελείται από γερές δόσεις τεχνολογικής εξέλιξης και καινοτομίας, έντονου στοιχείου θρίλερ, μιας ερωτικής σχέσης που δεν θα μπορούσε να μην έχει την “δυσλειτουργία” της ούτε θα μπορούσε να ξεφύγει από το παρελθόν της, δράσης και ανατροπών. Περιλαμβάνει φόβους, σκέψεις και ανησυχίες, πάθος, ένταση και επιθυμία αλλά παράλληλα και προσπάθεια, λογική, πίστη και ελπίδα. Ο συγγραφέας μου έδωσε την αίσθηση, σαν να “μιλώντας” ο ίδιος μέσα από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου του, ότι προσπαθούσε να αποτυπώσει και τις δύο πλευρές του νομίσματος. Ποια είναι τα όρια της εξέλιξης ενός θαυμαστού νέου ψηφιακού κόσμου; Από την άλλη, τι καλούμαστε ενδεχομένως να αντιμετωπίσουμε, ποια τα worst case scenarios και κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να το διαχειριστούμε; Άνθρωπος της επιστήμης ο συγγραφέας, είναι απολύτως λογικό να προσπαθεί να εξετάσει όλες τις πτυχές και τις πιθανές εξελίξεις, όση ομορφιά και ψηφιακή “μαγεία” μπορεί να προσφέρει μια τεχνολογική καινοτομία!
Το Πείραμα της Όγδοης Μέρας είχε κάτι που με κέρδισε και γενικότερα μου αρέσει όταν το συναντάω σαν στοιχείο στα βιβλία επιστημονικής φαντασίας που διαβάζω. Δεν είναι τοποθετημένο κάπου μέσα στο αχανές διάστημα, ούτε σε ένα μέλλον τόσο μακρινό και άπιαστο για τους αναγνώστες του σήμερα (όχι φυσικά ότι δεν μας αρέσουν και αυτές οι ιστορίες, αλίμονο!) αλλά εκτυλίσσεται σε ένα άμεσο μέλλον (μόλις 19 χρόνια από την στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο και 32 χρόνια από την ημέρα που κυκλοφόρησε).
Όλο αυτό συντελείται στην Ευρώπη όπως την ξέρουμε και σήμερα. Ξεκινώντας από το Παρίσι, θα δούμε την σπείρα τον γεγονότων να περιπλέκεται σε Λονδίνο, Βαρκελώνη, Αμστερνταμ κτλ. Σε ένα κόσμο υπαρκτό και τότε όπως και σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για τις τεχνολογικές εξελίξεις που περιγράφονται μέσα στο βιβλίο, όπως επίσης και τις όποιες απειλές που αναπτύσσονται μέσα στον ψηφιακό κόσμο και οι οποίες θα μπορούσαν να είναι απόλυτα υπαρκτές και υλοποιήσιμες σε έναν πραγματικό κόσμο όπως τον ξέρουμε, μερικά χρόνια από σήμερα.
Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, με την καθημερινότητα τους, τις ανησυχίες τους, τα προβλήματα τους. Ζούνε σε ένα κόσμο που η τεχνολογία έχει εξελιχθεί τόσο όσο να μην φαντάζει απόκοσμη και ξένη. Τόσο όσο να της επιτρέψει εκείνο το “κλικ” που θα οδηγήσει σε εξελίξεις και ανατροπές. Μέσα σε ένα σύμπαν (ψηφιακό και μη) στο οποίο μπορούμε να δούμε ανατροπές, συμφέροντα, εταιρικές εξαγορές, συναλλαγές, απειλές, ανθρωποκυνηγητά.
Φυσικά, μέσα σε όλα αυτά τα μελλοντικά (και ίσως δυστοπικά) σενάρια που εκτυλίσσονται στην ιστορία του βιβλίου δεν θα μπορούσε να λείπει το στοιχείο εκείνης· της γυναίκας καταλύτης στην υπόθεση! Με έναν καθοριστικό ρόλο τόσο στην ιστορία όσο και στην ίδια τη ζωή του πρωταγωνιστή μας Ερίκ. Πρόκειται για την Μπεατρίς, προγραμματίστρια και η ίδια, η οποία θα ξαναμπεί στη ζωή του μετά τον χωρισμό τους και θα πάρει μέρος σε μια ιστορία που δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί εκείνο το απόγευμα που ήσυχη και αμέριμνη καθόταν στο διαμέρισμα της έως ότου ο Ερίκ την επισκεφτεί για να ζητήσει την βοήθεια της. Τόσο η εμπλοκή της στην υπόθεση και ακόμα περισσότερο η σχέση μεταξύ τους γίνεται, πως θα μπορούσα να το θέσω άραγε, ας πούμε… ιδιαιτέρως παράξενη και ιδιόρρυθμη στην πορεία. Δεν μπορώ να πω περισσότερα σε αυτό το σημείο, δεν θα ήθελα να σας κάνω spoilers, πάντως ο συγγραφέας με προβλημάτισε σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας, πιάνοντας τον εαυτό μου να σκέφτεται την συγκεκριμένη αλληλεπίδραση μεταξύ Ερίκ και Μπεατρίς, όσο οι σελίδες κυλούσαν. Ταλαντεύτηκα τόσο από το ηθικό όσο και το κοινωνικό κομμάτι για την συγκεκριμένη περίπτωση και μάλλον δεν κατάφερα να καταλήξω 100% σε μια συγκεκριμένη τοποθέτηση μέσα μου. Ας έχει, δεν με ξένισε, ίσα ίσα που αυτά τα ερεθίσματα των συγγραφέων αποτελούν τροφή για σκέψη των αναγνωστών.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω το μοναδικό στοιχείο το οποίο με κούρασε σε σημεία αποτελώντας το σημαντικότερο αρνητικό του βιβλίου. Η πολλή πληροφορία που ανά τακτά διαστήματα ο συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη μέσα από μακρόσυρτες αναλύσεις και αναφορές μεταξύ των πρωταγωνιστών του βιβλίου. Κατανοώ ότι ο αναγνώστης πρέπει να λάβει γνώση για πτυχές της ιστορίας και του κόσμου μέσα στον οποίο αυτή κινείται, όμως είναι λογικό, όπως ξέρουμε οι περισσότεροι, ότι αν ο συγγραφέας δεν καταφέρει να τηρήσει τις αναλογίες το infodump που δίνει μέσα στο βιβλίο μπορεί να το κάνει κουραστικό, άνευρο και ανούσιο. Παρόλα αυτά όμως, είναι ένα αρνητικό στοιχείο το οποίο προσπέρασα σχετικά ανώδυνα εξακολουθώντας να συνεχίζω την ανάγνωση του βιβλίου με ιδιαίτερο ενδιαφέρον!
Σχετικά παλιό το βιβλίο για το οποίο σας αναλύω σήμερα, αλλά ήταν ένα βιβλίο το οποίο το έβλεπα για πάρα πολύ καιρό, ξεχασμένο ανάμεσα σε άλλα, στα ράφια του βιβλιοπωλείου που επισκέπτομαι για τις αγορές μου. Κυκλοφόρησε, όπως προείπα, το 2010, από τις εκδόσεις Εκάτη και έκτοτε ο συγγραφέας του Ορέστης Ευθυμίου δεν κυκλοφόρησε ξανά κάτι άλλο (ή τουλάχιστον δεν κατάφερα να βρω εγώ κάτι στην αναζήτηση μου στο διαδίκτυο, αν και πολύ αμφιβάλλω). Θέλησα να του δώσω την ευκαιρία που περίμενε, στοιβαγμένο εκεί μέσα από μια πληθώρα άλλων επιλογών και μιας και το 2023 αποφάσισα πως θα είναι μια χρονιά που θα ασχοληθώ με την επιστημονική φαντασία -και δη της εγχώριας- το αγόρασα!
Κάπου εκεί μέσα στις σελίδες του, αν αποφασίσετε και εσείς να του δώσετε μια ευκαιρία (αν το βρείτε κάπου να το αγοράσετε, θα περάσετε καλά μαζί του) θα “συναντήσετε” τους Γουίλιαμ Γκίμπσον και Φίλιπ Κ. Ντικ να έχουν στρέψει τα βλέμματα τους πάνω στην ιστορία, ρίχνοντας φευγαλέες λοξοματιές ο ένας στον άλλον. Το Πείραμα της Όγδοης Μέρας είναι ένα κυβερνοπάνκ θρίλερ μέσα στο οποίο συγχωνεύονται όλα τα στοιχεία που συναντάμε σε τέτοιου είδους βιβλία. Αποτελεί μια φιλότιμη προσπάθεια, το έργο ενός συγγραφέα που, πραγματικά, θα ήθελα κάποια στιγμή στο μέλλον να δω ξανά το όνομα του στο εξώφυλλο ενός νέου βιβλίου...