“Το Χέρι του Θεού”, του Βασίλη Κυριλλίδη

Στη μελλοντική μεγαλούπολη, δυο νέοι γνωρίζουν τον έρωτα, δίνουν τις αιώνιες υποσχέσεις, σχεδιάζουν το κοινό τους μέλλον, πιστεύουν πως τα αισθήματά τους θα αντέξουν στον χρόνο. Όμως το μέλλον σκέφτεται διαφορετικά, κι ο χρόνος γίνεται πολύ πιο σχετικός απ’ όσο θα μπορούσαν να τον φανταστούν.

Μυθιστόρημα μυστηρίου, έργο επιστημονικής φαντασίας, θρίλερ του κοντινού μέλλοντος, μα, περισσότερο, μια ιστορία αγάπης. Σε καιρούς ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων το χθες ξεπερνιέται γρήγορα. Αντικείμενα, θεωρίες, αντιλήψεις, ιδέες, ίσως ακόμα κι αυτή η εξουσία του Θεού, μεταβάλλονται. Μόνα σταθερά, ο έρωτας κι ο θάνατος. Μια σκληρή μάχη δίνεται για να υπερνικηθεί ο δεύτερος, μια άλλη για να επιζήσει ο πρώτος.

Το μακρινό μέλλον θα φτάσει, για να δείξει τι έχει διασωθεί και τι έχει χαθεί για πάντα.

Πάντα είχα μια ιδιαίτερη προτίμηση προς την λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας, καθώς και μια μεγάλη συμπάθεια προς τα έργα των Ελλήνων συγγραφέων αυτής. Θεωρώ ότι είναι το υποείδος εκείνο της λογοτεχνίας του Φανταστικού, που κατά την διάρκεια των 50 τελευταίων ετών, μέσα στα οποία έχει εδραιώθει η παρουσία του στα ελληνικά λογοτεχνικά δρώμενα, είναι αυτό που έχει καταφέρει να αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του, χαράσσοντας την δική του ιδιαίτερη πορεία. Θα τολμήσω μάλιστα να πω, και πιστεύω όχι άδικα, πως η ελληνική λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας έχει καταφέρει να εδραιώσει ένα συγκεκριμένο και χαρακτηριστικό ύφος, το οποίο διέπεται από όλα εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που της προσδίδουν μια ξεχωριστή “αύρα”, αυτή την ιδιαίτερη προσέγγιση που της δίνει -προσωπικά, τουλάχιστον!- μια ιδιαίτερη θέση στο σύνολο των έργων επιστημονικής φαντασίας που έχουν κυκλοφορήσει όλα αυτά τα χρόνια.

Έτσι λοιπόν, η “γνωριμία” μου με τον συγγραφέα Βασίλη Κυριλλίδη στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας της επιστημονικής φαντασίας, έγινε σε χρόνο που μόνο θετικά λειτούργησε! Με οδήγησε στο να έρθω σε επαφή με τα έργα του, ανακαλύπτοντας έναν συγγραφέα του οποίο το συγγραφικό στυλ μου ταίριαξε απόλυτα.

Καταρχάς, και πριν πάω στο βιβλίο του “Το Χέρι του Θεού” για το οποίο γράφω σήμερα, θα ήθελα να τονίσω δύο χαρακτηριστικά. Ταλέντο και χαρακτήρας. Δύο στοιχεία τα οποία με έλκουν στο να αναζητήσω βιβλία συγγραφέων που με ενδιαφέρουν να διαβάσω. Η πρώτη μου επαφή με τον Βασίλη Κυριλλίδη έγινε μέσα από το κανάλι “Συγγραφικό Στέκι”, παρακολουθώντας τον ως καλεσμένο των φίλων και συνεργάτων Ευάγγελου Ιωσηφίδη και Αλέξανδρου Ίτσιου, με θέμα συζήτησης την Επιστημονική Φαντασία (σας προτείνω να το παρακολουθήσετε!). Μέσα στην μία ώρα περίπου που διαρκεί το βίντεο, ήρθα σε επαφή με έναν, όπως συνηθίζεται να λέμε… ωραίο άνθρωπο! Έναν άνθρωπο με δομημένη σκέψη, εμπειρία και γνώση πάνω στον χώρο μιας και έχει ζήσει τις χρυσές εποχές της ε.φ., ως αναγνώστης και ο ίδιος. Πάνω απ’ όλα ήρθα σε επαφή με έναν άνθρωπο με ουσιώδη λόγο και εύστοχες τοποθετήσεις, πράο, ευγενή και με χιούμορ. Για μένα, ως αναγνώστη, αυτά είναι στοιχεία τα οποία μπορούν να με κερδίσουν, έτσι ώστε να ασχοληθώ με το έργο κάποιου!

Μιας λοιπόν και βρισκόμουν σε περίοδο αναζήτησης νέων βιβλίων επιστημονικής φαντασίας, πέρα από τα αδιάβαστα που υπάρχουν στα ράφια της βιβλιοθήκης μου ( ξαφνικά ταυτιστήκατε, ρίχνοντας κλεφτή ματιά προς την βιβλιοθήκη σας, έτσι; ) πείστηκα να δοκιμάσω την γραφή του Βασίλη Κυριλλίδη αγοράζοντας, για αρχή, τα δύο βιβλία του που επανακυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ελκυστής, σε επιμέλεια του Ευάγγελου Ιωσηφίδη, τα οποία είναι τα “Αναστρέψιμα Υλικά” και “To Χέρι του Θεού” για το οποίο θα σας πω σήμερα. Και εδώ είναι που έρχεται και κουμπώνει το άλλο κομμάτι του παζλ, πέραν της προσωπικότητας και του χαρακτήρα, το οποίο δεν είναι άλλο από το ταλέντο του συγγραφέα να φτιάχνει ιστορίες!

Αν και στην αρχή θέλησα να γράψω και για τα δύο αυτά βιβλία, στην πορεία αποφάσισα να μην κάνω συνδυαστικό άρθρο, επιλέγοντας να αφιερώσω χρόνο για να γράψω για το ένα από αυτά. Πριν λοιπόν ξεκινήσουμε, σας προτείνω για όσους ενδιαφέρεστε να διαβάσετε -φυσικά- και τα “Αναστρέψιμα Υλικά” το οποίο είναι ένα εξαιρετικό και πολύ ιδιαίτερο έργο.

Στο βιβλίο “Το Χέρι του Θεού” μας εξιστορείται η ζωή της κεντρικής μας ηρωίδας Αλίκης Αθανασίου, μιας έφηβης που ζει μια ζωή όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της. Ή που προσπαθούσε να ζήσει μια τυπική εφηβική ζωή, μέχρι που ένα αναπάντεχο γεγονός έρχεται και της αλλάζει με εντελώς δραματικό τρόπο την ζωή. Αγωνία, άγχος, κρίσιμες αποφάσεις, έντονα συναισθήματα μας κατακλύζουν από την αρχή κιόλας του βιβλίου. Ο συγγραφέας αποφασίζει να μας βάλει γρήγορα στην υπόθεση του έργου, με έναν ωραίο και ευρηματικό τρόπο, που λειτουργεί άψογα στον αναγνώστη χωρίς μεγάλα και περιττά, ενδεχομένως, κεφάλαια, που θα οδηγούσαν σταδιακά στο “χτίσιμο” της ιστορίας.

Από την αρχή κιόλας του βιβλίου, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με τα γεγονότα αλλά και όλο το σκηνικό που έχει προηγηθεί στην ζωή τόσο της ηρωίδας μας, όσο και των ανθρώπων του περιβάλλοντός της, οικογενειακό και φιλικό, οι οποίοι αλληλοεπιδρούν μαζί της. Με τρόπο αριστοτεχνικό και καθ’ όλη την διάρκεια, ο Βασίλης Κυριλλίδης μεταθέτει συνεχώς την εξιστόρηση μπρος και πίσω στον χρόνο, γεγονός το οποίο λειτουργεί ιδανικά στην εξέλιξη, δίνοντας μας πτυχές της ιστορίας που λειτουργούν σαν παζλ που ενώνεται κομμάτι-κομμάτι καθώς προχωράμε την ανάγνωση.

Συνήθως όταν διαπιστώνω ότι ένας συγγραφέας χρησιμοποιεί την τεχνική των αποκαλούμενων flashbacks σε μια ιστορία, προσπαθώ να είμαι πολύ πιο προσεκτικός στην ανάγνωσή μου, μιας και είναι πολύ πιθανό να με “φορτώσει” με αχρείαστη και περιττή πληροφορία και να με μπερδέψει με τις συνεχόμενες χρονικές μετατοπίσεις που περιγράφει. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα, όλο αυτό γίνεται με τόσο ομαλό τρόπο που ούτε κουράζει, ούτε μπερδεύει τον αναγνώστη. Ότι χρειάζεται να ξέρεις είναι εκεί. Τίποτα δεν είναι περιττό, τίποτα δεν υπάρχει απλά για να γεμίσει τις σελίδες του βιβλίου. Είναι σίγουρα ένα από εκείνα τα στοιχεία που το κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον, όσο η πλοκή του βιβλίου ξεδιπλώνεται.

Ο τρόπος γραφής του Βασίλη Κυριλλίδη με έκανε να δεθώ με το βιβλίο πολύ γρήγορα. Δημιούργησε αμέσως ένα πολύ “οικείο” κλίμα μεταξύ εμού και του συγγραφέα ( αυτό δεν είναι άραγε ένας από τους στόχους όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο; ), κατάφερε να με κερδίσει με την εξιστόρηση του, κάνοντας με να θέλω να διαβάσω όλο και περισσότερο όσο περνούσαν οι σελίδες, η μία μετά την άλλη. Δεν είναι τυχαίο ότι το τελείωσα σε δύο βράδια, κρατώντας μου εξαιρετική συντροφιά στις βραδινές μου βάρδιες, αργά την νύχτα. Ο Βασίλης Κυριλλίδης επιλέγει να γράψει απλά, παρ’ όλες τις σκέψεις, τα ηθικά ζητήματα, τα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις που αναπτύσσονται μέσα στο βιβλίο. Η γραφή του έχει μια εξαιρετική ροή που σε παρασέρνει, σε παίρνει από το χέρι και σε πάει παρακάτω. Χωρίς να πρόκειται για ανάλαφρο ανάγνωσμα, θα σε κερδίσει αμέσως με την ευκολία του να σε μαγνητίσει, κάνοντας σε να βουτήξεις μέσα στην ιστορία του.

Περισσότερο θα έλεγα, όμως, ότι, ο συγγραφέας, προσπαθεί να γράψει ανθρώπινα, ξεσηκώνοντας τα συναισθήματα και τις αισθήσεις του αναγνώστη, κάνοντας τον μέρος της ιστορίας, σαν να επρόκειτο για έναν από τους πολλούς χαρακτήρες που συνυπάρχουν στο περιβάλλον του βιβλίου, έστω και σαν ένας απόμακρος παρατηρητής. Να τον κάνει να βιώσει, να νιώσει, να αντιδράσει ή να συμφωνήσει με αποφάσεις και πιστεύω των πρωταγωνιστών, με εξελίξεις και γεγονότα που περιγράφονται μέσα στο βιβλίο.

Σε αυτό συνεπικουρεί και το ίδιο το περιβάλλον μέσα στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία. Ένα περιβάλλον μιας μελλοντικής Ελλάδας, όχι όμως τόσο μακρινό που να το κάνει απρόσιτο για τον αναγνώστη να εγκλιματιστεί σε αυτό (αν και στην πορεία προχωράμε αρκετές δεκαετίες μπροστά στο μέλλον). Μια Ελλάδα μόλις του 2040, που αποτελεί αφετηρία της μυθοπλασίας που ο συγγραφέας αναπτύσσει στις σελίδες του βιβλίου. Μέσα σε ένα περιβάλλον που είναι “χειροπιαστό” για τον αναγνώστη, που γνωρίζει ότι σε δύο δεκαετίες από τώρα θα ζει σε εκείνη την εποχή, περιτριγυρισμένος από μυριάδες νέα τεχνολογικά επιτεύγματα. Μέσα σε μια νέα εποχή για την κοινωνία και τους ανθρώπους της, η οποία δεν θα χαρακτηρίζεται από εκείνη την φουτουριστική υπερβολή των κινηματογραφικών ταινιών, αλλά από μια συγχρονισμένη συνύπαρξη της κοινωνίας όπως την ξέρουμε και της τεχνολογικής εξέλιξης που καθημερινά θα μας παρουσιάζεται.

Μυθοπλασία, λοιπόν; Και ναι και όχι αν με ρωτάτε, αν λάβουμε υπόψη ότι ο βασικός τομέας της τεχνολογίας με το οποίο ο συγγραφέας καταπιάνεται, σήμερα παρουσιάζει ιδιαιτέρως αλματώδη εξέλιξη. Βέβαια, όπως προείπα, το σημερινό βιβλίο πρόκειται για επανέκδοση, μιας και αρχικά κυκλοφόρησε το 2008, οπότε στην χρονική στιγμή που αποφασίζει να συστηθεί ξανά στο αναγνωστικό κοινό, ο κόσμος είναι ήδη πιο εξοικειωμένος και η επιστημονική κοινότητα έχει καταφέρει να κάνει άλματα εξέλιξης στο συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο που μας ενδιαφέρει και μας απασχολεί. Φυσικά, όπως είναι κατανοητό, δεν έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο εξέλιξης και πρακτικής εφαρμογής που μας περιγράφεται μέσα στο βιβλίο, μιας και μην ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε έργο της επιστημονικής φαντασίας! Το μόνο σίγουρο, βέβαια, είναι ότι βρισκόμαστε προ των πυλών για σημαντικά και σπουδαία επιτευγματα, πάνω σε αυτό το κομμάτι, μέσα στα επόμενα χρόνια. Θα προτιμούσα να μην αναφέρω περισσότερες λεπτομέρεις και να μην προβώ σε αποκαλύψεις κατά πρώτον, και κατά δεύτερον για να σας κρατήσω σε αγωνία μέχρι να αγοράσετε το βιβλίο και να το διαβάσετε, όταν το αποφασίσετε!

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι η επιστημονική “φαντασία” του βιβλίου είναι εύκολα προσιτή από αυτόν που θα θελήσει να το διαβάσει. Χωρίς να αναλώνεται σε πολύπλοκες επιστημονικές ορολογίες και αναλύσεις, που πιθανότατα θα κούραζαν τον αναγνώστη, μας δίνει μια εικόνα του μέλλοντος που έρχεται. Μέσα από το πρίσμα της επιστήμης, της ηθικής, των θεσμών της κοινωνίας μας, των προσωπικών μας πιστεύω και πεποιθήσεων. Πέραν αυτού, η επιστημονική “φαντασία” του βιβλίου είναι διάχυτη μέσα στις σελίδες του σε γεγονότα που περιγράφουν την απλή, καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Χωρίς να επικεντρώνεται στα τεχνολογικά αυτά επιτεύγματα, αλλά μέσα από φευγαλέες, πολλές φορές, αναφορές, καταφέρνει να δώσει πολύ εύστοχα το περιβάλλον μέσα στο οποίο η τεχνολογία έχει εντρυφήσει στην καθημερινότητα τους, αποτυπώνοντας έτσι το ίδιο το μέλλον. Και ποιος ο καλύτερος τρόπος για να ταυτιστεί ο αναγνώστης με το μελλοντικό περιβάλλον για το οποίο διαβάζει, αν όχι μέσω της πρακτικής εφαρμογής της τεχνολογίας στις ζωές των ανθρώπων.

Εξαιρετική πινελιά του συγγραφέα που μέτρησε πολύ θετικά καθώς προχωρούσα στο βιβλίο, μέσα από τακτές αναφορές στην καθημερινή ζωή των ηρώων.

Δεν το κρύβω ότι έχω ενθουσιαστεί με το έργο και την γραφή του Βασίλη Κυριλλίδη. Στο βιβλίο “Το Χέρι του Θεού” έχει καταφέρει να γράψει ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας με έντονο το ανθρώπινο στοιχείο και ότι αυτό το διέπει, όπως οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και ο έρωτας. Ή μήπως πρόκειται για ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, μια βαθιά ιστορία αγάπης μέσα στην οποία συνυπάρχει το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας; Νομίζω ότι ο συγγραφέας κινήθηκε πολύ έξυπνα πάνω σε αυτό το κομμάτι, κάνοντας τεχνηέντως δυσδιάκριτα τα όρια μέσα στο βιβλίο. Και ίσως να ήταν απαραίτητο αυτό, μιας και έπρεπε να ξεφύγει από μια, ενδεχομένως, ψυχρή sci-fi προσέγγιση, αγγίζοντας πιο βαθιές και ανθρώπινες πεποιθήσεις, σκέψεις και ελπίδες. Μπορεί να νικηθεί ο θάνατος, αυτός ο αρχέγονος φόβος για τους ανθρώπους; Μπορούμε να γίνουμε θεοί στην θέση του Θεού; Μέχρι που είναι διατεθειμένος να φτάσει κάποιος και πόσα μπορεί να θυσιάσει για αυτόν που αγαπά; Υπάρχει η αληθινή αγάπη; Δαμάζεται ο χρόνος;

Αν η τεχνολογία είναι εδώ για να εξυπηρετεί και να διευκολύνει τους ανθρώπους, οι άνθρωποι είναι αυτοί που βρίσκονται εδώ για να μας ολοκληρώνουν ως ανθρώπινες υπάρξεις! Είτε πρόκειται για οικογένεια, φίλους ή εραστές, οι άνθρωποι μας θα είναι πάντα αυτοί που θα φωτίζουν τα σκοτάδια μας, θα απαλύνουν τον πόνο μας, θα μας χαρίζουν απλόχερα αγάπη, ζεστασιά και αποδοχή. Θα θυσιάζονται για να μας βοηθήσουν, για να είναι πάντα δίπλα μας. Με τον χρόνο να δοκιμάζει τις αντοχές των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, να τις σμιλεύει, να τις επαναπροσδιορίζει. Να τις κάνει να αποδίδουν τους καρπούς τους όταν η στιγμή το απαιτήσει.

Αυτό είναι το Χέρι του Θεού. Ο Χρόνος!

Ο χρόνος που μέσα στην αέναη πορεία του διαμορφώνει τους πάντες και τα πάντα...