"Από τους λυκανθρώπους στις εξωγήινες απαγωγές: Η ιδιάζουσα περίπτωση του συγγραφέα τρόμου Whitley Strieber"

"Από τους λυκανθρώπους στις εξωγήινες απαγωγές:  Η ιδιάζουσα περίπτωση του συγγραφέα τρόμου Whitley Strieber"

Ένα μυθοπλαστικό τέρας (και αγαπημένο του γράφοντος) που είχε ιδιαίτερη απήχηση την δεκαετία του 1980 ήταν οι λυκάνθρωποι. Η τρομαχτική όψη, η μεταμόρφωση, η αλληγορία για τον εσώτερο ζωώδη εαυτό μας και η επιστροφή σε αυτή την ανεξέλεγκτη κατάσταση, έδωσε πρόσφορο υλικό στους συγγραφείς και τους σεναριογράφους. Το συγκεκριμένο τέρας ξεκίνησε τη λογοτεχνική του πορεία από μεσαιωνικά ρομάντζα, έπειτα έκανε ένα πέρασμα από τον γοτθικό τρόμο, μέχρι που έφτασε στην εποχή μας. Λίγο-πολύ όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς κάποια στιγμή στην καριέρα τους ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο μυθολογικό πλάσμα, όπως πχ. ο Stephen King στο Cycle of the Werewolf (1983), το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο δύο χρόνια μετά ως Silver Bullet. Ένας από τους καλύτερους εκπρόσωπους του συγκεκριμένου είδους είναι και ο Αμερικανός συγγραφέας Whitley Strieber, όπου με το ντεμπούτο του μας έδωσε μια πολύ ενδιαφέρον οπτική πάνω στο μύθο του λυκάνθρωπου.

Γεννημένος το 1945, ο Whitley Strieber διέπρεψε μέσα από τα βιβλία του, όχι μόνο για τις ιστορίες τρόμου, αλλά και για τις, υποτιθέμενες, επαφές του με.. άγνωστα όντα. Έργα του που έχουν μεταφερθεί στο σινεμά είναι το The Wolfen (1981) με τον Albert Finney, την ταινία με βρικόλακες The Hunger (1983) με τον David Bowie, καθώς και το Communion (1989) με τον Christopher Walken. Η τελευταία είναι αυτοβιογραφική και βασίζεται στις αλλόκοσμες εμπειρίες του συγγραφέα. Επίσης η ταινία καταστροφής Μετά Την Επόμενη Μέρα (2004) βασίζεται στο βιβλίο του The Coming Global Superstorm που έγραψε με τον Art Bell.

 

 Εν αρχή ην οι λύκοι...

Στο The Wolfen (1978) δυο αστυνομικοί της Νέας Υόρκης ερευνούν την αποτρόπαιη δολοφονία δυο ανθρώπων οι οποίοι φαίνεται να κατασπαράχθηκαν από κάποιου είδους ζώα. Είναι οι μόνοι που υποστηρίζουν πως στην πόλη κρύβονται επικίνδυνα πλάσματα, τα οποία κινούνται σε αγέλες και σκοτώνουν στοχευμένα. Το ενδιαφέρον με την ιστορία αυτή είναι πως ο Strieber δεν μιλάει ξεκάθαρα για τον κλασσικό λυκάνθρωπο που ξέρουμε όλοι, αλλά για μια μίξη ανθρώπου και λύκου που παραμένει σε μόνιμη κατάσταση – δηλαδή δεν μεταμορφώνονται. Αυτά τα υβριδικά πλάσματα έχουν την νόηση του ανθρώπου και την αγριάδα των ζώων. Η πανσέληνος δεν επηρεάζει την μορφολογία τους, ούτε σκοτώνουν χωρίς λόγο. Συνυπάρχουν δίπλα μας από τα παλιά χρόνια (εξού και οι αναφορές σε διάφορες μυθολογίες ανα τον κόσμο) και κρύβουν την ταυτότητα τους διότι γνωρίζουν πως ο άνθρωπος βρίσκεται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας και πως αν η ανθρωπότητα μάθαινε για την ύπαρξη τους, αυτό θα σήμαινε και το σταδιακό τέλος τους. Είναι πλάσματα που μοιράζονται τον ίδιο χώρο με εμάς και που ο πολιτισμένος κόσμος δεν θα καταλάβαινε ούτε θα δεχόταν ποτέ την άγρια φύση τους. Σκοτώνουν άστεγους και ποτέ δεν δρουν χαοτικά. Κάνουν ότι μπορούν για να επιβιώσουν.

Αυτό, για εμένα, δίνει ένα ενδιαφέρον twist στην ιστορία. Καταρχήν, ο Strieber, προσπαθεί να εξηγήσει επιστημονικά την ύπαρξη αυτών των πλασμάτων. Προσωπικά δεν με νοιάζει αν πατάει σε απόλυτα ρεαλιστικές θεωρίες ή όχι. Μου αρκεί να είναι "επιστημονικοφανής". Έτσι δίνεται στον αναγνώστη μια πιο αληθινή προσέγγιση και τον κατεβάζει από το επίπεδο του "φανταστικού" προς το "πραγματικό" (στα όρια τη μυθιστοριογραφίας πάντα). Όταν λοιπόν καταφέρνεις να έλξεις τον αναγνώστη πιο κοντά στην ιστορία, τότε θα τον τρομάξεις (ή πχ. συγκινήσεις αν είναι ρομάντζο) αποτελεσματικότερα.


Το The Wolfen κινείται σαν κλασσικό αστυνομικό θρίλερ, όπου κανείς δεν πιστεύει τους δυο πρωταγωνιστές μέχρι που αρχίζουν να στοιβάζονται τα πτώματα. Έχει φριχτές περιγραφές, αν και οι ίδιοι οι φόνοι ξεπετιούνται πολύ γρήγορα. Παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον πως η ιστορία κινείται όχι μόνο από την οπτική των πρωταγωνιστών, αλλά και από την οπτική των πλασμάτων. Μαθαίνουμε δηλαδή πως σκέφτονται και πως σχεδιάζουν τις επιθέσεις τους. Πρόκειται για δύο ξεχωριστά είδη, που απλά προσπαθούν να ζήσουν, ακολουθώντας τα ένστικτα τους. Οι άνθρωποι κερδίζουν έδαφος όχι μόνο τεχνολογικά αλλά και εδαφικά, ενώ τα πλάσματα σπρώχνονται προς την απελπισία. Το ποιος τελικά έχει δίκιο και το ποιος είναι ο αληθινά κακός, αυτό θα το αποφασίσει ο αναγνώστης. Για μένα η οικολογική ανησυχία του βιβλίου είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του και όχι ο καθαυτού τρόμος. Την στιγμή που ο κινηματογράφος αλλά και η λογοτεχνία παρουσιάζουν τον λυκάνθρωπο σαν ένα χαοτικό τέρας ή σαν μεταφορά για τον ζωώδη εαυτό του ανθρώπου, ο Strieber ήρθε και μας είπε πως μάλλον είναι η ανθρωπότητα αυτή που θα πρέπει να μας ανησυχεί και να μας τρομάζει και όχι τα πλάσματα.

Το βιβλίο είχε θετική απήχηση και το 1981 γυρίστηκε η κινηματογραφική της διασκευή. Παρότι δεν έφτασε στο μπάτζετ της και θεωρήθηκε αποτυχία, κριτικοί μεγάλης εμβέλειας, όπως ο Rogert Ebert, την αξιολόγησαν θετικά, ενώ με τα χρόνια απέκτησε ένα cult άρωμα. Για την ιστορία, μέχρι τώρα στο Rotten Tomatoes έχει 75% βαθμολογία, ενώ στο Imdb 6,3. Η ταινία έχει προσθέσει τους Iνδιάνους που ζουν στην Νέα Υόρκη σαν εκείνους που συνδέονται πνευματικά με τα πλάσματα (ή είναι τα πλάσματα..). Κινείται όπως το βιβλίο και αλλάζει ελαφρώς το τέλος με ένα τρόπο που ίσως να είναι και καλύτερος από το μυθιστόρημα. Να σημειώσουμε πως το βιβλίο εκδόθηκε και στα ελληνικά το 1980 από την cult σειρά Βιβλιοθήκη Του Τρόμου των εκδόσεων Σίμωσι. Αν το βρείτε και δεν σας πειράζει που η λέξη "μυρωδιά" αναγράφεται διαρκώς σαν "μυρουδιά", τσεκάρετε το!

 

Η άφιξη των Γκρίζων...

Με βιβλία σαν το The Wolfen και το The Hunger στην φαρέτρα του, θα περίμενε κανείς πως ο Whitley Strieber θα έμενε στην ιστορία εξαιτίας τους. Όμως ούτε οι λυκάνθρωποι, ούτε οι βρικόλακες μπόρεσαν να συναγωνιστούν την νέα εποχή που ξεκινούσε για τον συγγραφέα όταν δήλωσε δημόσια πως τον έχουν επισκεφτεί και τον έχουν απαγάγει... εξωγήινα πλάσματα.

Και δεν το έλεγε για πλάκα

Η τρέλα των ανθρώπων με τους εξωγήινους είχε ξεκινήσει νωρίτερα, αλλά ήταν το κλίμα εκείνης της εποχής που έδωσε πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν θεωρίες και να δούμε τα UFO να κατακτούν (ξανά) την οθόνη αλλά και το χαρτί. Στο Communion, που εκδόθηκε το 1987, ο Strieber περιγράφει λεπτομερώς τις επαφές που είχε με τους "επισκέπτες" όπως τους αποκαλεί, όταν τον... επισκέφτηκαν (no pun intended), στο εξοχικό του στη Νέα Υόρκη το 1985. Μάλιστα το εξώφυλλο του βιβλίου, όπου παρουσιάζεται η (κλασσική πλέον) μορφή του "Γκρίζου" εξωγήινου, δημιουργήθηκε κατόπιν λεπτομερής περιγραφής του από τον συγγραφέα. Το βιβλίο έγινε αμέσως επιτυχία και πούλησε πάνω από 2 εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ καθώς περνούσαν τα χρόνια, ο Strieber πέταγε κάθε τόσο και μια "συνέχεια" του.  Ο ίδιος ισχυρίζεται πως τα γεγονότα που περιγράφει συνέβησαν. Δεν απέκλεισε το γεγονός να πήγαινε κάτι στραβά με τον εγκέφαλο του και για αυτό το λόγο έκανε εξετάσεις, οι οποίες όμως βγήκαν φυσιολογικές. Πήρε σβάρνα τηλεοπτικές εκπομπές και μιλούσε ανοιχτά και ήρεμα για το θέμα (υπάρχουν σχετικά βίντεο στο YouTube). Γενικά έδινε την εικόνα ενός πράου και φυσιολογικού ανθρώπου που του συνέβη κάτι αλλόκοτο. Αυτό σε συνδυασμό με τη δίψα του κοινού για το υπερφυσικό, ήταν οι λόγοι που ο κόσμος δεν τον απέκλεισε σαν "τρελάκια" και δέχτηκε να ακούσει αυτά που είχε να πει, καθώς και έκανε επιτυχία τα βιβλία του.
 

Να αναφέρουμε πως ανάμεσα στα γραφόμενα του κάποιοι παρατήρησαν στοιχεία που δεν στέκουν μεταξύ τους, ενώ ένας νευρολόγος επισήμανε πως οι περιγραφές του ταιριάζουν σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται υπναγωγία και σχετίζεται με παραισθήσεις. Mπορεί να το βρείτε και σαν παράλυση ύπνου το οποίο είναι απίστευτα τρομαχτικό σαν φαινόμενο. Το ντοκιμαντέρ The Nightmare (2015) εξετάζει αυτό ακριβώς το θέμα. Δείτε το αν δεν θέλετε να ξανα-κοιμηθείτε.

Το 2001, ο συγγραφέας έβγαλε άλλο ένα βιογραφικό βιβλίο, το The Key. Εκεί περιγράφει πως τον επισκέφτηκε ένας μυστήριος τύπος ο οποίος του παρουσίασε μια.. "νέα εικόνα του Θεού" ("omg" σαν να λέμε). Συζήτησε για διάφορα θέματα μαζί του, από το Ολοκαύτωμα μέχρι τις ψυχικές δυνάμεις και την κλιματική αλλαγή. Επειδή όμως δεν του είπε ποτέ το όνομα του, ο Strieber τον αποκάλεσε σαν "Master of the Key", που αυτό εμένα μου θυμίζει τον "κλειδοκράτορα" από τους Ghostbusters, αλλά τέλος πάντων...

 

 

 

Γνώμη μου είναι πως ο Strieber είχε ταλέντο, αλλά το εγκατέλειψε προκειμένου να "κηρύξει" τα πιστεύω του. Έμπλεξε με μυστικισμό, θρησκεία, προφητείες και λίγο εσχατολογία και από αυτό το μείγμα γεννήθηκε ένας "προφήτης" της νέας εποχής, από αυτούς που βγήκαν με την σέσουλα τις περασμένες δεκαετίες και ο οποίος απέκτησε φήμη και λεφτά. Μπορούμε να πούμε όμως ότι έβαλε και αυτός το λιθαράκι του στον πυρετό της εποχής σχετικά με τους εξωγήινους και βοήθησε να περάσει στην ποπ κουλτούρα η τελική μορφή των "Γκρίζων" που γνωρίζουμε όλοι. Μάλιστα η τηλεοπτική σειρά Babylon 5 παρουσίασε μια φυλή εξωγήινων που αποκαλούνται Streibs, προς τιμήν του συγγραφέα. Σε μια παρόμοια αναφορά, η σειρά The X-Files έδειξε σε κάποιο επεισόδιο ένα βιβλίο με θέμα τους εξωγήινους, όπου το εξώφυλλο του παρωδούσε το εξώφυλλο του Communion (συγκεκριμένα, ο "Γκρίζος" ήταν με ένα τσιγάρο στο στόμα). Το αν οι εμπειρίες του είναι διαφημιστικό κόλπο ή πατάνε σε κάποια βάση, το αφήνω στην κρίση του καθενός. Ο ίδιος ο συγγραφέας φαίνεται να το πιστεύει πάντως και να υποστηρίζει παρόμοιες θεωρίες μέχρι σήμερα, κάτι που μπορείτε να δείτε και από την ιστοσελίδα του unknowncountry.com αλλά και από το podcast του με τον τίτλο Dreamlands.

Νομίζω πως ο Strieber θα "έγερνε" προς τη μεριά του συνωμοσιωλόγου/προφήτη όπως και να έχει και πως οι πρώτες του επιτυχίες στη λογοτεχνία τρόμου του έδωσαν απλά το βήμα για να το κάνει. Από την άλλη, μπορεί να κάνουμε λάθος και να τον επισκέφτηκαν όντως εξωγήινοι. Που ξέρετε, μπορεί να είναι και ο ίδιος εξωγήινος. Όπως και να έχει, το The Wolfen τουλάχιστον, είναι ενδιαφέρον και σας προτείνω να το διαβάσετε. Και αν κάποια μέρα σας χτυπήσει την πόρτα ένας μυστήριος τύπος, τώρα ξέρετε πως θα είναι ο κλειδοκράτορας που έχει έρθει για καφεδάκι και κουβεντούλα...