"Dune", Frank Herbert

"Dune", Frank Herbert

Πληροφορίες

Συγγραφέας: Frank Herbert

Τίτλος: Dune

Εκδόσεις: Ace Books

Ημ. έκδοσης: 1/10/2019

Σελίδες: 688

Κριτική

Το Dune είναι ένα βιβλίο που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το οπισθόφυλλο, πρόκειται για ένα επικό αριστούργημα. Για έναν θρίαμβο της φαντασίας και ένα από πιο τα επιτυχημένα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών.

Το βιβλίο εκδόθηκε το 1965 και συγγραφέας του είναι ο Frank Herbert. Το μυθιστόρημα κέρδισε το πρώτο βραβείο Nebula, μοιράστηκε το βραβείο Hugo, και αποτέλεσε την αφετηρία ενός έπους που αναπτύχθηκε στο σύνολό του σε 19 βιβλία, πολλά από τα οποία υπογράφει ο γιος του Frank Herbert, Brian Herbert, μαζί με τον επίσης συγγραφέα Kevin J. Anderson.

Την 1η Οκτωβρίου του 2019 το Dune επανεκδόθηκε από την Ace Books στην αγγλική γλώσσα σε μια πολυτελή, πανέμορφη, σκληρόδετη έκδοση υπό την ονομασία Dune: Deluxe Edition. Έτσι, υπό τη γνώση της επικείμενης κυκλοφορίας (18 Δεκεμβρίου 2020) της ολοκαίνουργιας κινηματογραφικής μεταφοράς του βιβλίου από τον ταλαντούχο σκηνοθέτη Denis Villneuve,  αδράξαμε την ευκαιρία να το προμηθευτούμε, να το διαβάσουμε και να σας το παρουσιάσουμε.

Η ιστορία του Dune διαδραματίζεται στο μακρινό μέλλον, στον έρημο πλανήτη Arrakis.  Πρωταγωνιστής είναι ο νεαρός Paul Atreides, κληρονόμος ενός σπουδαίου Οίκου. Ο Leto Atreides, πατέρας του Paul  και ηγεμόνας του Οίκου, επιφορτίζεται με το καθήκον να επιτηρεί ως επικυρίαρχος τον αφιλόξενο κόσμο του Arrakis, τελώντας παράλληλα χρέη επιτρόπου για τον Αυτοκράτορα. Όμως οι συσχετισμοί είναι περισσότερο επικίνδυνοι απ’ ό,τι δείχνουν εκ πρώτης όψεως. Το διαστρικό φεουδαρχικό καθεστώς που παρουσιάζεται στο βιβλίο, χαρακτηρίζεται από αντιπαραθέσεις, έριδες, πισώπλατα μαχαιρώματα, ραδιουργίες, πλεκτάνες, δολοπλοκίες, προδοσίες, κρυφές συμμαχίες και σιωπηρές συγκρούσεις κυριαρχίας.

Η αληθινή διάσταση του προβλήματος σύντομα αποκαλύπτεται όταν γίνεται γνωστό πως ο γεμάτος με καυτούς ερήμους Arrakis στην πραγματικότητα είναι ένας πολύτιμος πλανήτης, καθώς αποτελεί τη μοναδική πηγή παραγωγής του φαρμάκου Melange. Πρόκειται για μια θαυματουργή βρώσιμη ουσία (αναφέρεται ως spice, καρύκευμα, μπαχαρικό) που παρατείνει τη ζωή κι ενισχύει την αντίληψη σε υπερθετικό βαθμό, αλλά κι εν γένει όλες τις νοητικές ικανότητες, με αποτέλεσμα ορισμένοι χρήστες του να αποκτούν δυνατότητες που μόνο ως υπερφυσικές μπορούν να χαρακτηριστούν. Επίσης το Melange είναι απαραίτητο για την πλοήγηση στο διάστημα καθώς χαρίζει στον λήπτη του ευρεία επίγνωση των διαστάσεων και του εμφυσά αισθητήριες δυνάμεις πρόγνωσης που είναι απαραίτητες για όσους ταξιδεύουν με σκάφη που αναπτύσσουν εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες στο διαστρικό κενό. Τα πράγματα οδηγούνται σύντομα σε κρίσιμη κατάσταση. Ο έλεγχος του Arrakis, αν και ποθητός, αποτελεί μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη επιχείρηση. Ο Paul Atreides οδηγείται άθελά του σε ένα ταξίδι γεμάτο κινδύνους, προς ένα πεπρωμένο σκοτεινό, μεγαλύτερο από αυτό που θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Έρχεται σε επαφή με το Melange και με την τρομερή κληρονομιά του, καθώς εξελίσσεται στη μυστηριώδη προσωπικότητα που θα είναι γνωστή από εδώ και στο εξής ως Muad'Dib.

Η πλοκή ερευνά εις βάθος τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ πολιτικής και θρησκείας, τεχνολογίας και συναισθήματος, και αναλύει θέματα όπως η ευγονική, ο φανατισμός, η γνώση, και το αναπόδραστο του πεπρωμένου. Επίσης παρουσιάζει με έξυπνο τρόπο τις συνέπειες της  εξάρτησης από ουσίες ή των συγκρούσεων για υλικά αγαθά που συμβαίνει κατά κόρον μεταξύ των ανθρώπων, δίνοντας παράλληλα μηνύματα οικολογίας. Κι όλα αυτά καθώς οι παρατάξεις της Αυτοκρατορίας έρχονται σε αντιπαράθεση μεταξύ τους για τον έλεγχο παραγωγής του Melange, σε φόντο το εξωτικό περιβάλλον των ατελείωτων αμμολόφων του Arrakis, με τα κολοσσιαία σκουλήκια που διασχίζουν υπογείως τις αμμώδεις θάλασσες και τους αχανείς, βραχώδεις ερημότοπους όπου η ύπαρξη του νερού αποτελεί απλώς ένα μακρινό όνειρο και η υγρασία της ατμόσφαιρας είδος πολυτελείας.

Προσωπικά, θα παραδεχτώ πως με γράπωσε για τα καλά ο κόσμος που έπλασε ο Frank Herbert. Με γοήτευσε, με ταξίδεψε, με μάγεψε, με ενθουσίασε.

Είναι ένα υπέροχο δείγμα Επιστημονικής Φαντασίας. Eνα εντυπωσιακά όμορφο μείγμα Space Opera και Λογοτεχνίας Φαντασίας. Αν εξαιρέσει κανείς κάποια μικρά ατοπήματα, όπως κάποιοι ελάχιστοι διάλογοι που φαντάζουν λίγο ξεπερασμένοι σήμερα, η αποστασιοποιημένη αρχή και οι τελευταίες 50-60 σελίδες του βιβλίου που δεν είχαν την κλιμάκωση που περίμενα, το βιβλίο εκπλήσσει όταν συνειδητοποιείς πως γράφτηκε το 1965. Μυστικισμός, υψηλή φαντασία, γνώσεις, μυθοπλαστική ικανότητα, υπέροχες ιδέες, όλα παντρεύονται ιδανικά μεταξύ τους και δίνουν ένα αποτέλεσμα πραγματικά μοναδικό. Ειδικά τα σημεία που περιγράφεται η έρημος και αναλύεται το ιδιαίτερο προφητικό χάρισμα του πρωταγωνιστή (ως μια γνώση για το μέλλον που προϋπάρχει ως ανάμνηση), απλά είναι απαράμιλλα σε ποιότητα. Ο Frank Herbert έχει πετύχει τη χρυσή τομή: οι αντιθέσεις μεταξύ των ειδών (Επιστημονική Φαντασία και Επική Φαντασία) ενισχύουν το σύνολο και χαρίζουν βάθος στην ιστορία.

Η σκληρόδετη έκδοση Dune: Deluxe Edition περιλαμβάνει:
• Ένα νέο πανέμορφο εξώφυλλο με ματ υφή που αναπαριστά την κοκκώδη υφή της άμμου.
• Βαμμένες άκρες στα φύλλα, κυανού χρώματος, και εικονογραφήσεις στο εσωτερικό (στο πίσω μέρος των εξωφύλλων).
• Μια όμορφα σχεδιασμένη αφίσα.
• Ένας επανασχεδιασμένος παγκόσμιος χάρτης του Dune.
• Μια ενημερωμένη εισαγωγή από τον Brian Herbert.

Την καλλιτεχνική διεύθυνση της παρούσας έκδοσης (4 εικαστικά) έχει αναλάβει ο καλλιτέχνης Matt Griffin. Πρόκειται για εξαιρετική δουλειά, όπως μπορείτε να θαυμάσετε και στις εικόνες.

Η έκδοση του Dune: Deluxe Edition με ικανοποίησε σε μεγάλο βαθμό, παρά τη σχετικά τσιμπημένη τιμή. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε η σελιδοποίηση και η ξεκούραστη γραμματοσειρά. Αφαιρώντας κανείς την αφίσα (μαζί και το εξώφυλλο, καθώς πρόκειται για διπλής όψης εκτύπωση illustration χαρτί) μπορεί να θαυμάσει σε ανάγλυφη εκτύπωση την ατάκα του βιβλίου Fear is the mind killer, ενώ στη ράχη του βιβλίου αναγράφεται ο τίτλος και το όνομα του συγγραφέα με επιχρυσωμένα γράμματα. Η έλλειψη illustration χαρτιού στο εσωτερικό του κειμένου αφαιρεί ίσως λίγο από την ποιότητα της έκδοσης όμως ελαφραίνει αισθητά το βιβλίο, που αποτελείται από 688 σελίδες σε μέγεθος 16cm x 23cm.

Ιδιαίτερα θέλω να σταθώ στο γεγονός πως οι άκρες των σελίδων είναι βαμμένες με ένα ιδιαίτερο μπλε χρώμα, που ουσιαστικά αποτελεί αναφορά στην παρενέργεια που συνοδεύει την εκτεταμένη χρήση του φαρμάκου Melange. (Όσοι καταναλώνουν για μακρά περίοδο το ψυχοτρόπο Melange αποκτούν μπλε μάτια, στα οποία ο χαρακτηριστικός λευκός κερατοειδής χιτώνας των βολβών είναι επίσης κυανού χρώματος). Οι χρωματιστές σελίδες προσδίδουν εξωτικό χαρακτήρα στο βιβλίο και ταυτόχρονα αποκαλύπτουν πως ο σχεδιασμός της έκδοσης έγινε με μεράκι και σεβασμό στο αρχικό υλικό. Λαμβάνοντας υπόψη τώρα και το εξαίσιο art direction της έκδοσης στις απεικονίσεις, αλλά και το καταπληκτικό κείμενο, νομίζω πως είναι περιττό να πω πως το Dune: Deluxe Edition είναι μια αξιοζήλευτη έκδοση που κατ’ εμέ δείχνει τον δρόμο για το πώς θα μπορούσαν να παρουσιαστούν στο μέλλον κι άλλα κορυφαία έργα της Λογοτεχνίας του Φανταστικού. Προσωπικά μου άνοιξε την όρεξη για περισσότερα βιβλία σαν κι αυτό, όπως επίσης αποτέλεσε και τη σπίθα ενός διακαή, πλέον, ευσεβή πόθου: πως θα μπορούσαμε ίσως, κάποια στιγμή ως κοινότητα, να δούμε και έργα των δικών μας δημιουργών να απολαμβάνουν τόσο ποιοτικές εκδόσεις και να κοσμούν με περηφάνια τα ράφια των βιβλιοπωλείων της χώρας.