Συνέντευξη με την Λίλα Κίσσα - Φραγκομίχαλου

Σήμερα στην συγγραφική μας παρέα έχουμε την τιμή να φιλοξενήσουμε την Λίλα Κίσσα- Φραγκομίχαλου, την οποία και γνώρισα συγγραφικά μέσα από το βιβλίο της Inari. Αυτό που μου έκανε εντύπωση στα βιβλία της είναι πως το κάθε ένα είναι εικονογραφημένο και, όπως λέει και η ίδια, προσπαθεί να αναβιώσει αυτό το "ξεχασμένο" είδος. Ας μην σας κρατάω άλλο σε αγωνία όμως, ας προχωρήσουμε στις ερωτήσεις.

Λίλα θα ήθελα να σε καλωσορίσω στην παρέα μας. Θα ήθελες να μας πεις μερικά πράγματα για εσένα;

Αλέξανδρε καλώς σε βρίσκω και σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τον χρόνο που μου αφιερώνεις! Λοιπόν, γεννήθηκα στην Αθήνα, όπου μεγάλωσα και σπούδασα, αλλά από τα τριάντα μου και μετά, μετακόμισα στη Χίο με την οικογένειά μου. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό καθότι έχω κάνει το χόμπι μου επάγγελμα! Συγγράφω και εικονογραφώ τα δικά του μυθιστορήματα φαντασίας, λειαίνοντας συνεχώς την κοσμοπλασία του "Ονειρόκοσμου Angel Eyes" την οποία εμπνεύστηκα το 2011. Η μουσική έχει τεράστια σημασία για μένα. Ακούω metal, κυρίως symphonic, epic, gothic και folk. Και η εγγύτητα στη φύση και τα πλάσματά της μου δίνουν τη δύναμη που χρειάζομαι για να συνεχίζω!

Από που αντλείς έμπνευση για να γράφεις τις ιστορίες που γράφεις, καθώς και να σχεδιάζεις;

Βλέπω πολλά όνειρα από παιδί ακόμα! Να φανταστείς ολόκληρη η σειρά Angel Eyes "κατέβηκε" στο μυαλό μου σαν ολοκληρωμένο αρχείο το 2011 και ακόμα γράφω! Επίσης η μουσική με κάνει να σκηνοθετώ. Ως θέματα με αγγίζουν η αποδοχή της διαφορετικότητας, η αποδόμηση κάποιων παρεξηγημένων αρχετύπων, η θέση της γυναίκας. Ως σχεδίαση οι επιρροές μου είναι πασιφανώς από το ιαπωνικό manga/anime στο οποίο έχω προσθέσει μια δόση ρεαλισμού.

Ποια βιβλία έχεις γράψει και τι πραγματεύονται;

Τα βιβλία μου που κυκλοφορούν μέχρι στιγμής είναι τα εξής:

1. Angel Eyes Βιβλίο Ι Φύλακες (2016)
2. Angel Eyes Βιβλίο ΙΙ Το μονοπάτι (2017)
3. Angel Eyes Βιβλίο ΙΙΙ Προορισμός (2018)
4. Angel Eyes Βιβλίο IV Αργυρή Ιέρεια (2019)
5. Inari: Ο Δράκος με τις Επτά Καρδιές (2019)

Η σειρά Angel Eyes ακολουθεί την πορεία της νεαρής Αμόρια, μιας χαρισματικής νέας με φόντο ένα φαντασιακό μεσαιωνικό φέουδο. Η Αμόρια έχει το χάρισμα να βλέπει και να δρα και σε μια άλλη διάσταση εκτός της Ύλης στο λεγόμενο Αστρικό Πεδίο, όπου μπορεί κανείς να συναντήσει αρχετυπικές μορφές όπως άγγελοι και δαίμονες. Ο φύλακας-άγγελος της Αμόρια ο Μίχο κινδυνεύει από πτώση όταν οι δυο τους ερωτεύονται. Και ο φύλακας-δαίμονας της κοπέλας ο οποίος είναι ο τέλειος νους της ιστορίας και γνωρίζει κρυμμένες αλήθειες για τη Δημιουργία, θα κάνει ότι μπορεί για να αναγκάσει τον αντίπαλό του να δράσει με βάση την καρδιά του. Φυσικά εξωτερικοί αντίπαλοι αναδύονται στην πορεία, η Αμόρια ωριμάζει σαν μάγισσα και πολεμίστρια, ενώ και οι χαρακτήρες που πλαισιώνουν τη βασική τριάδα συμπληρώνουν με τις αποφάσεις και τις πράξεις του το πολύπλοκο παζλ του Angel Eyes saga, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί με το 5ο βιβλίο της σειράς "Πέρα απ’ τ’ Άστρα".

Ο μύθος του Inari απ’ την άλλη μεριά είναι μια ιστορία Αιθερικού Πεδίου (ένα στάδιο πιο κοντά στην Ύλη από το Αστρικό που προανέφερα) που εκτυλίσσεται στην Ιαπωνία της περιόδου Edo. Η πριγκίπισσα O-Gin του βασιλείου των νήσων Ryukyu στα νότια της Ιαπωνίας μεγαλώνει ευτυχισμένη κοντά στον αγαπημένο της ωκεανό, όταν μια πρόσκληση από την ιαπωνική επαρχία Satsuma και ένας χρησμός αλλάζουν τα δεδομένα της ζωής της. Κάποιο μεγάλο Κακό θα συναντήσει εκεί, αλλά το ταξίδι αυτό είναι αναγκαίο να γίνει. Όταν θα κινδυνέψει η ζωή της, μια αλλόκοσμη χρυσή ενέργεια την επαναφέρει από τον θάνατο. Θα μπορούσε να είναι ο άντρας-χρυσάφι του χρησμού; Ποιο είναι το πεπρωμένο της O-Gin; Ο νεαρός άρχοντας της Satsuma; Ο ξεχασμένος δράκος-θεός του ποταμού δίχως όνομα; Ή η προστασία της ίδιας της επαρχίας και του λαού της; Μπορείτε να βρείτε όλα μου τα βιβλία και να κάνετε τις αγορές σας στο https://angeleyes.gr/shop/

Είναι όλα τα βιβλία σου εικονογραφημένα;

Ναι, είναι όλα εικονογραφημένα. Προσπαθώ να αναβιώσω ένα ξεχασμένο είδος: το illustrated novel.

Ποια διαδικασία ακολουθείς για τον σχεδιασμό και συγγραφή των ιστοριών σου;

Οι εικονογραφήσεις μου γίνονται κατά κύριο λόγο στο χέρι. Ξεκινώ με μολύβι και χαρτί, κάνω προσχέδιο πάντα, έπειτα "καθαρίζω" το line art. Για τον χρωματισμό χρησιμοποιώ διάφορα μέσα: γραφιστικούς μαρκαδόρους με βάση αλκοόλης, υδροχρώματα και παστέλ. Στον υπολογιστή διορθώνω ατέλειες και λάθη μόνο ή εξισορροπώ χρώματα και αντιθέσεις. Θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ως old school manga artist. Για τη συγγραφή χρειάζομαι πρωτίστως concept. Έπειτα δομή. Δεν ξεκινώ ποτέ μια ιστορία που δεν ξέρω που πάει και πως θα καταλήξει. Όταν τα επιμέρους κεφάλαια έχουν διαχωριστεί καλά σε χειρόγραφη μορφή και έχω αποφασίσει τι ρόλο θα αναλάβει ο κάθε χαρακτήρας μου αρχίζουν όλα: 1ο, 2ο draft, επιμέλεια, προσθήκες ή αφαιρέσεις. Συγγράφω πάντα με την καρδιά, αλλά φροντίζω να επιμελούμαι τα κείμενά μου με το μυαλό, που λένε!

Από τις ιστορίες που έχεις γράψει, ποια είναι η αγαπημένη σου;

Μου βάζεις δύσκολα τώρα! Αγαπώ πολύ τους "Φύλακες" γιατί είναι το πρώτο μου βιβλίο και έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Αλλά θεωρώ πολύ άρτιο βιβλίο την "Αργυρή Ιέρεια" με σωστές δοσολογίες μύθου, περιπέτειας, ανατροπών και έρωτα. Στο "Inari" τέλος έχω "κλειδώσει" όλη τη λατρεία μου για την Ιαπωνία. Από χαρακτήρες μου έχω μια εμφανή αγάπη για τον Σεντ, τον δαίμονα της σειράς "Angel Eyes", γιατί ανήκει σε ένα αρχέτυπο πραγματικά παρεξηγημένο. Παρ’ όλα αυτά κρύβει μεγάλη αγάπη και υπομονή μέσα του. Μας μπερδεύει πολλές φορές για τις προθέσεις του, σκαρώνοντας πανέξυπνα και πολύπλοκα σχέδια, αλλά πάντα στο τέλος παραμένει συμπαθής.

Ποια ήταν η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού μέχρι τώρα;

Η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού της λογοτεχνίας του Φανταστικού ήταν ένθερμη από το πρώτο κιόλας βιβλίο - θα τολμούσα να πω. Οι "Φύλακες" κάποια στιγμή είχαν γίνει μέχρι και best seller στα Public! Αλλά και αργότερα, όταν άρχισα να συμμετέχω σε διάφορα φεστιβάλ της ποπ κουλτούρας και του Φανταστικού εξεπλάγην από την αγάπη του κόσμου και απ’ το πόσο είναι δεμένοι με τους ήρωες των βιβλίων! Κάποια παιδιά μου έχουν κάνει την τιμή να επιλέξουν χαρακτήρες των βιβλίων μου για τα cosplays τους! Κοινό υπάρχει και νομίζω ότι θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο με τα χρόνια!

Έχεις στα σκαριά κάποια άλλη ιστορία;

Έχω πολλές ιστορίες στα σκαριά, δικαιώνοντας το παρατσούκλι μου idea generator!  Θα αποκαλύψω ότι έρχεται μέχρι τον Σεπτέμβρη "Το Δάσος που Βρυχάται". Πρόκειται για ένα σκοτεινό παραμύθι με έντονα τα στοιχεία του παγανισμού που προβάλει πολύ τη σημασία των ηθικών αξιών του ανθρώπου γενικά και ειδικότερα του άντρα. Ταυτόχρονα ετοιμάζω το φινάλε του Angel Eyes "Πέρα απ’ τ’ Άστρα", το "Λεόνε" (που δεν ξέρω καν αν θα βγει με αυτό τον τίτλο), τις "Αθάνατες του Αζραέλ" (μια σειρά διηγημάτων με κοινή θεματολογία την έμφυλη βία) και κάποια στιγμή αργότερα ευελπιστώ να ολοκληρώσω την κοσμοπλασία μου με το "Βιβλίο των Αιώνων" στο οποίο αναλύεται πλήρως όλη η γέννηση του Ονειρόκοσμου.

♦

♦

Ποια εμπόδια συνάντησες μέχρι τώρα στην έκδοση των βιβλίων σου και πως τα ξεπέρασες;

Δυσκολίες νομίζω συναντά κανείς σε όποιο μονοπάτι κι αν επιλέξει. Ίσως και γι’ αυτό είναι τόσο γλυκό το συναίσθημα που νιώθει κανείς όταν τα καταφέρει! Δεν έχω παράπονο όμως! Με υπομονή, επιμονή, μεράκι και πολλή αγάπη για το αντικείμενο όλα ξεπερνιούνται.

Πόσο χρόνο χρειάζεσαι για ολοκληρώσεις μία ιστορία;

Εξαρτάται από το μέγεθός της! Μια εικονογραφημένη νουβέλα μπορεί να ολοκληρωθεί σε έξι μήνες. Ένα αρκετά μεγάλο μυθιστόρημα πάλι μπορεί και να μου πάρει δυο χρόνια! Καλώς ή κακώς για την κάθε εικονογράφηση χρειάζονται 2-3 μεροκάματα…

Τι ορίζεις συγγραφική επιτυχία;

Χμμμ… Ερώτηση παγίδα;! Για μένα δεν είναι οι πωλήσεις, σίγουρα! Αλλά το να έρχονται άνθρωποι και να μου λένε πως ταξίδεψαν, πως γέλασαν, πως έκλαψαν, πως προβληματίστηκαν, πως ερωτεύτηκαν, πως άντλησαν ελπίδα μέσα από τα βιβλία μου, πάντα με αφήνει όμορφα μουδιασμένη. Μου είναι πολύτιμο αυτό!

Πιστεύεις πως υπάρχει φόρμουλα για να γίνει κάποιος επιτυχημένος συγγραφέας, που θα ζει αποκλειστικά από τη συγγραφή στην Ελλάδα;

Θα απαντήσω σαν Ιάπωνας sensei με βαθιά, αυστηρή φωνή: "Σκέψου καλά τον λόγο για τον οποίο γράφεις. Αν είναι για να βγάλεις λεφτά, ή για να αποκτήσεις φήμη, μην το κάνεις. Αν το κάνεις από αγάπη για τους ανθρώπους και επειδή μια ιστορία σε διάλεξε, τότε προχώρα και κάνε το καλύτερο που μπορείς!" Δεν υπάρχουν ευτυχώς φόρμουλες, Αλέξανδρε! Γιατί αλλιώς θα μιλούσαμε για επιστήμη κι όχι για λογοτεχνία.

Ποια πιστεύεις είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του να είσαι συγγραφέας στην Ελλάδα;

Δεν έχω κάτσει να το σκεφτώ αυτό! Γενικά δεν ζυγίζω καταστάσεις, αφού η λογική μου δεν είναι τετράγωνη. Πάντα δρω με την καρδιά κι εκεί δεν έχει ζυγαριές. Θέλεις να κάνεις κάτι και απλά το κάνεις!

Πως διαφήμισες / διαφημίζεις τα βιβλία σου;

Χρησιμοποιώ αρκετά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναρτώντας πολύ συχνά εξελίξεις από τη δουλειά μου και κρατάω προσωπική επαφή με πολλούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει μέσα από τα βιβλία μου. Η διαφήμιση ενός βιβλίου μπορεί να γίνει μέσω παρουσιάσεων, μέσω συμμετοχών σε φεστιβάλ κλπ. Αλλά νομίζω οι καλύτεροι διαφημιστές είναι οι ικανοποιημένοι αναγνώστες. Αυτοί δεν προδίδουν ποτέ και πάντα θα πουν ένα καλό λόγο σε άλλους. Και έτσι η παρέα μεγαλώνει!

Έχεις σκεφτεί / σκέφτεσαι να εκδώσεις τα βιβλία σου σε κάποια άλλη γλώσσα;

Βεβαίως και θα ήθελα να μεταφράσω τα βιβλία μου στα αγγλικά! Αλλά περιμένω πρώτα να ολοκληρώσω την πενταλογία! Ένα βήμα τη φορά, μη σκοντάψω κιόλας!

Συνεργάζεσαι με άλλους συγγραφείς για εικονογραφήσεις / συνεκδόσεις;

Στον τομέα της σχεδίασης έχω συνεργαστεί με άλλους στα πλαίσια μεμονωμένης εικονογράφησης (πχ για εξώφυλλα βιβλίων), αλλά και αυτό δεν το συνηθίζω, αν δεν νιώθω το κείμενο. Πρέπει οπωσδήποτε να συνδεθώ συναισθηματικά με κάποια ιστορία για να ζωγραφίσω το οτιδήποτε μέσα απ’ αυτή. Για τη συγγραφή δε είναι ακόμα πιο δύσκολο! Δεν διανοούμαι δυο άτομα να γράφουν το ίδιο κείμενο, καθώς είμαι control freak! Αλλά ναι, όπως έχω πει και παλιότερα, θα συμμετείχα σε μια ανθολογία διηγημάτων εάν με ενέπνεε η θεματολογία.

Η έκδοση των βιβλίων σου ήταν συνέκδοση, παραδοσιακή έκδοση, αυτοέκδοση; Ποια τα βήματα που ακολούθησες για να εκδοθείς;

Για τα δύο πρώτα μου μυθιστορήματα "Φύλακες" και "Το μονοπάτι" συνεργάστηκα με ένα τυπογραφείο της Χίου, που πίστεψε στο όλο εγχείρημα και συμμετείχε και οικονομικά. Πήγε καλά! Και λίγο καιρό μετά σε μια παρουσίαση στην Αθήνα οι εκδόσεις Momentum πρόσεξαν τα βιβλία μου και μου δήλωσαν το ενδιαφέρον τους για συνεργασία. Τα βιβλία "Προορισμός", "Αργυρή Ιέρεια" και "Inari: Ο Δράκος με τις Επτά Καρδιές" είναι εκδόσεις της Momentum. Για το μυθιστόρημά μου που βγαίνει φέτος το φθινόπωρο – "Το Δάσος που Βρυχάται" επέλεξα την ανεξάρτητη έκδοση, καθότι θέλω να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου προωθώντας το έργο μου μόνη μου. Θα σου πω σχετικά με το αποτέλεσμα σε έναν χρόνο – πραγματικά δεν έχω ιδέα πως θα πάει!

Τι συμβουλές έχεις να δώσεις προς τους επίδοξους συγγραφείς που θα ήθελαν να εκδώσουν το βιβλίο τους και να δουν τα βιβλία τους στα ράφια των βιβλιοπωλείων;

Να μην απογοητεύονται, να μην εγκαταλείπουν θα έλεγα. Επίσης να μην κάνουν βεβιασμένα βήματα. Το σπουδαιότερο ζήτημα για μένα είναι πάντα να παραδώσει κανείς ένα αξιοπρεπές βιβλίο στο αναγνωστικό κοινό, ένα βιβλίο με ψυχή! Υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι στην Ελλάδα για όλα τα είδη λογοτεχνίας ευτυχώς!

Υπάρχουν άλλοι light novel συγγραφείς στην Ελλάδα;

Το light novel και γενικά το illustrated fiction δεν είναι ένα είδος που συναντάμε στην Ελλάδα. Όμως βλέπω μεγάλες εκδόσεις κυρίως του φανταστικού να προσθέτουν εικονογράφηση στο εξωτερικό. Η σπανιότητα βέβαια δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Καθότι ένα μυθιστόρημα με εικόνα στις μέρες μας θεωρείται ξεχωριστό και καινοτόμο!

Ποιες οι αγαπημένες σου κατηγορίες βιβλίων / ιστοριών;

Αγαπημένη μου κατηγορία είναι σαφώς το fantasy fiction, όμως μου αρέσουν πολύ και τα βιβλία μυστηρίου ειδικά εάν περιέχουν και δόσεις μεταφυσικής!

Ποια βιβλία ή συγγραφείς σε έχουν εμπνεύσει;

Όπως ανέφερα και παραπάνω κυρίως εμπνέομαι από τα όνειρα, τη μουσική και τις μελέτες που κάνω κατά καιρούς στη λαογραφία και μυθολογία διάφορων πολιτισμών. Επίσης εμπνέομαι από τα πάμπολα manga που διαβάζω. Αυτό που με επηρεάζει είναι ένα κλίμα ή μια ατμόσφαιρα. Θα αναφέρω χαρακτηριστικά το light novel "Vampire Hunter D" του Hideyuki Kikuchi με εικονογράφηση του Yoshitaka Amano.

Υπάρχει κάποιος Έλληνας του φανταστικού που σε επηρέασε συγγραφικά;

Οι Έλληνες συγγραφείς του Φανταστικού είναι οι αγαπημένοι μου και τα τελευταία χρόνια διαβάζω σχεδόν αποκλειστικά δικά τους έργα. Όμως όχι, μου είναι δύσκολο να επηρεαστώ σε θέμα συγγραφής από κάποιον συνάδελφο. Το ύφος της γραφής μου έχει διαμορφωθεί πιο νωρίς άλλωστε. Και πάντα προσέχω να μην "αντιγράφω" τις θεματολογίες τους. Κάτι τέτοιο θα ήταν αντιδεοντολογικό για μένα.

Ποιος / οι καλλιτέχνες σε έχουν επηρεάσει στις εικονογραφήσεις σου;

Εδώ η λίστα θα ήταν κανονικά μεγάλη, όμως θα προσπαθήσω να αρκεστώ σε λίγους και εκλεκτούς sensei, των οποίων τα έργα τους πραγματικά μου κόβουν την ανάσα. Όπως προανέφερα αγαπώ το στυλ του Yoshitaka Amano. Η Ayami Kojima που έχει σχεδιάσει για το Castelvania είναι τεράστια επιρροή! Αλλά και τα σκοτεινά έργα του Takato Yamamoto με αφήνουν άφωνη. Βλέπω τα έργα τους για ώρες και σκέφτομαι "θέλω κάποια μέρα να φτάσω το δικό τους επίπεδο!"

Τι σου δίνει κίνητρο για να γίνεις καλύτερη συγγραφέας;

Δεν ξέρω ακριβώς… Νομίζω ότι είμαι σε μια μόνιμη αναμέτρηση σε πολλά θέματα. Συγγραφικά και σχεδιαστικά. Αλλά όχι με τους συναδέλφους μου. Με τη Λίλα του χθες. Εάν γράψω καλύτερα, εάν ζωγραφίσω καλύτερα τότε οι άνθρωποι που παίρνουν τα βιβλία μου στα χέρια τους, θα μπορέσουν να ζήσουν πιο έντονα τις ιστορίες που έχω να τους διηγηθώ! Θα ονειρευτούν πιο καθαρά. Θα συγκινηθούν πιο αισθητά. Θα προβληματιστούν πιο πολύ σε θέματα που θίγω. Οι ιστορίες που γράφω άλλωστε είναι ηθοπλαστικές, οπότε όσο καλύτερα επικοινωνούνται στον αναγνώστη, τόσο καλύτερη δουλειά κάνουν!

Πως σκέφτεσαι συγγραφικά τον εαυτό σου σε πέντε χρόνια από τώρα;

Σε τόσα πολλά χρόνια;! Δεν έχω ιδέα! Όπως έχω ξαναπεί δημοσίως μου αρέσει να βλέπω το σκαλί που ανεβαίνω αυτή τη στιγμή. Δεν θέλω να σκοντάψω. Και δεν βιάζομαι να ανέβω, ούτε και να φτάσω κάπου. Θέλω να ευχαριστηθώ το μονοπάτι και να το ζήσω σκαλί-σκαλί. Αρκεί βέβαια να κινούμαι προς τα επάνω, έτσι;! Το μόνο σίγουρο είναι ότι και σε πέντε χρόνια από τώρα, κάπου εδώ θα είμαι! Θα συγγράφω και θα ζωγραφίζω σαν τρελή για να ενθαρρύνω τους συνανθρώπους μου να βλέπουν τον κόσμο με τα δικά τους αγγελικά μάτια!

Υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να προσθέσεις για εσένα;

Περισσότερα στοιχεία για τον Ονειρόκοσμο Angel Eyes μπορείτε να βρείτε στο https://angeleyes.gr/ ή εάν θέλετε να βλέπετε βήμα-βήμα την εργασία μου για κάθε βιβλίο μπορείτε να μπείτε στην σελίδα του facebook: Angel Eyes fantasy art. https://www.facebook.com/angeleyesbylila/ και https://www.goodreads.com/author/list/15647173

Αλέξανδρε και πάλι ευχαριστώ για αυτή την όμορφη και εκτενέστατη συνέντευξη! Νομίζω ότι τα είπα όλα!

Λίλα και εγώ θα ήθελα να σε ευχαριστήσω με την σειρά μου για την πολύ "ζουμερή" συνέντευξη που μου παραχώρησες και εύχομαι να δούμε σύντομα το νέο σου βιβλίο στα ράφια των βιβλιοπωλείων!