"Οι Μακάριοι", Μάριος Δημητριάδης

Πληροφορίες έκδοσης
Τίτλος - Οι Μακάριοι
Συγγραφέας - Μάριος Δημητριάδης
Εκδόσεις - Bell
Χρονολογία έκδοσης - 2018
Σελίδες - 384

Περίληψη
Σεπτέμβριος του 1992.
Ο Αλέξανδρος είναι ένας νεαρός δάσκαλος και η καινούργια σχολική χρονιά τον βρίσκει με μετάθεση σε ένα άγνωστο, απομακρυσμένο νησί του Αιγαίου. Από την πρώτη στιγμή που πατάει το πόδι του στη Μακάρια αντιλαμβάνεται ότι οι λιγοστοί κάτοικοι είναι επιφυλακτικοί και καχύποπτοι απέναντί του. Και καθώς οι μέρες περνούν, ο Αλέξανδρος συνειδητοποιεί ότι πίσω από τις φαινομενικά ήσυχες ζωές τους οι ντόπιοι κρύβουν πολλά και επικίνδυνα μυστικά.
Η περιέργειά του θα τον οδηγήσει στην αναζήτηση της αλήθειας και όταν τα θαμμένα στα βάθη του χρόνου σκοτεινά μυστικά της Μακάριας αρχίσουν να αποκαλύπτονται, όχι μονάχα θα κλονίσουν όλα τα πιστεύω του, αλλά και θα θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του.
Οι Μακάριοι είναι μια συναρπαστική μεταφυσική ιστορία, ένα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα τρόμου, όπου το πιο σκοτεινό κακό έρχεται από το παρελθόν για να μας θυμίσει ότι οι αρχαίοι θεοί βρίσκονταν πάντα ανάμεσά μας…

Κριτική
Πάντα λογάριαζα τους Μακάριους του Μάριου Δημητριάδη ως ένα πολύ σημαντικό βιβλίο. Έχοντας ήδη λάβει γνώση για τις δυνατότητες του συγγραφέα μέσα από τα συνεργατικά projects που είχε κάνει με τον Γιώργο Δάμτσιο, και συγκεκριμένα το μυθιστόρημα η "Γέφυρα των Χαμένων Ψυχών" (Εκδόσεις Λυκόφως) και τη συλλογή διηγημάτων "The Metal Chapters vol. 1" (Εκδόσεις Πηγή), είχα ούτως ή άλλως υψηλές προσδοκίες από το πρόσφατο πόνημά του. Όμως το γεγονός πως ο Μάριος ήταν ένας από τους αρχικούς διοργανωτές του φεστιβάλ Fantasmagoria της Θεσσαλονίκης, ένας από τους πρώτους συγγραφείς που βγήκε με θάρρος στο προσκήνιο, ανοίγοντας παράλληλα διόδους και σε άλλους δημιουργούς, ανέβασε τη σημαντικότητα του έργου του στα μάτια μου, γεγονός που - κατ’ εμέ - επιβεβαιώθηκε από την πρόσφατη συνεργασία του με τον ιστορικό εκδοτικό οίκο Bell. Το εκδοτικό τοπίο στην Ελλάδα αλλάζει. Οι μεγάλοι οίκοι βλέπουν πως η κοινότητα του φανταστικού είναι συμπαγής· οι δημιουργοί σοβαροί και ταλαντούχοι. Και το μυθιστόρημα "Οι Μακάριοι", υπό τη στέγη των εκδόσεων Bell, είναι η απόδειξη πως τα πράγματα οδεύουν προς ένα καλύτερο μέλλον, τόσο από άποψης πρεστίζ όσο και από άποψης ποιότητας.

Το βιβλίο θα το χαρακτήριζα ως ένα μεταφυσικό μυθιστόρημα φαντασίας με σκηνές τρόμου. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο μυστήριο και την αναζήτηση, στο μεγαλύτερο κομμάτι του βιβλίου. Η γραφή είναι συνεπέστατη, ξεκούραστη, άνετη να την ακολουθήσεις. Οι παρομοιώσεις σε αρκετά σημεία προδίδουν αυτοπεποίθηση και εξυπνάδα. Η ατμόσφαιρα αναμφισβήτητα είναι το δυνατό του σημείο. Μεταφέρει άψογα την ατμόσφαιρα στο νησί. Παράλληλα όμως χτίζει μεθοδικά τα ερωτήματα πάνω στα οποία στηρίζεται η πλοκή: τι στο καλό συμβαίνει στη Μακάρια; Γιατί οι κάτοικοι αντιδρούν καθ’ αυτόν τον τρόπο; Τι συνέβη παλιότερα; Γιατί έχουν όλοι τέτοια ονόματα; Τι βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού;

Ο Μάριος Δημητριάδης είναι ένας έμπειρος συγγραφέας. Είναι κάτι που κατάλαβα από τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος. Βασίστηκε πάνω σ’ ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ψυχολογίας, αυτό της περιέργειας, και έστησε την ιστορία του, κρατώντας –στο μεγαλύτερο μέρος– στεγανή τη βασική ιδέα του βιβλίου. Εκτός από ένα σημείο –σφήνα προοικονομίας, που μπήκε στο κείμενο ώστε ο αναγνώστης να δεχτεί πιο ομαλά τη δυναμική ανατροπή- το μυστήριο καλά κρατεί ως το τέλος του έργου. Αντιλαμβάνομαι (πιθανότατα) γιατί μπήκε στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο απόσπασμα, όμως, δυστυχώς για εμένα, μου αποκάλυψε από νωρίς το περίγραμμα της σύλληψης που έπλαθε από την αρχή του βιβλίου. Θα ήθελα να ήταν πιο ύπουλα τα σημάδια, πιο τεχνηέντως καλυμμένα.

Ο βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Αλέξανδρος, είναι συμπαθής και πειστικός στον ρόλο του. Αντιδρά σε κάθε περίπτωση φυσιολογικά και ανθρώπινα όταν έρχεται αντιμέτωπος με τα μεταφυσικά γεγονότα. Οι σκέψεις του είναι συνεπέστατες· ενδυναμώνουν με πυγμή το μυθοπλαστικό στοιχείο και οτιδήποτε υπερβατικό δένει με το σύνολο. Δεν μπορώ να πω πως δέθηκα ιδιαίτερα μαζί του, όμως σίγουρα ήθελα να δω την εξέλιξή του και κατ' επέκταση να ακολουθήσω αναγνωστικά τη μοίρα του. Άλλωστε, νομίζω πως αυτός ήταν και ο στόχος του συγγραφέα· να καίγεται πρωτίστως ο αναγνώστης να βρει απάντηση στο ερώτημα "τι συμβαίνει εκεί πέρα" και όχι απαραιτήτως να αγωνιά για την τύχη του πρωταγωνιστή. Κρίμα για μένα που το μάντεψα νωρίς. (Τώρα που το σκέφτομαι, φταίνε ίσως και μερικά reviews στο Goodreads… χμμ…)

Και ερχόμαστε στο κύριο, βασικό ερώτημα: μου άρεσε αυτό που ανακάλυψα; Η απάντηση είναι ναι. Μου άρεσε. Στην αρχή πήγε να κλωτσήσει η ιδέα, βλέποντας πως αυτό που σκεφτόμουν γινόταν πράγματι αλήθεια, όμως καθώς παρακολουθούσα την εξέλιξη της ιστορίας, αυτή η τάση καταλάγιασε μέσα μου. Οι σκέψεις που ανέφερα παραπάνω, και η δεινότητα με την οποία ο συγγραφέας έδεσε τα γεγονότα, με έπεισε. Ουσιαστικά κατόρθωσε να αλλάξει το στυλ του μυθιστορήματος δίχως να ξενίσει. Αν υπήρχαν περισσότερες εξηγήσεις ή λεπτομέρειες πάνω στα πρότυπα στα οποία βασίστηκε – δεν μπορώ να εξηγηθώ περαιτέρω με το φόβο πως θα αποκαλύψω άθελά μου περισσότερα απ’ όσα πρέπει – θα ήταν πιο εύκολο να δεχθώ αυτόματα τη μεταστροφή στα γεγονότα. Όμως δεν μπορώ να πω πως δεν έδεσε το όλο εγχείρημα εν τέλει. Μια από τις πρώτες σκέψεις που έκανα ήταν πως η ιδέα θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν διαδραματιζόταν σε άλλο χωροχρονικό πλαίσιο, για να το θέσω κομψά. Μιας λοιπόν και εδώ δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, το ρίσκο είναι σαφώς μεγαλύτερο. Όμως επειδή είμαι σίγουρος πως έπεται συνέχεια για τους Μακάριους, εύκολα υποθέτω πως τέτοια ζητήματα θα διευθετηθούν στο μέλλον. Δέχτηκα τη βασική σύλληψη ως κάτι ευσταθές και αξιόλογο να εξερευνήσει κανείς, οπότε απόλαυσα την ιστορία.

Εν κατακλείδι, "Οι Μακάριοι" άξια βρισκόντουσαν τόσο καιρό ψηλά στην υπόληψή μου. Το βιβλίο απεδείχθη πράγματι σημαντικό ως έργο. Ο συγγραφέας του απέδειξε πως είναι δυνατόν να ρισκάρει κανείς και να παραδώσει ένα άρτιο δημιούργημα, και μάλιστα υπό τη στέγη ενός ευυπόληπτου εκδοτικού οίκου.  Και είμαι σίγουρος πως το επόμενο μυθιστόρημα που ο Μάριος Δημητριάδης θα υπογράψει θα είναι εξίσου δυνατό.